به گزارش مشرق، نابه سامانی بازار نهاده های دامی از سال گذشته تاکنون، دامداران و مرغداران را با چالش های فراوانی روبرو کرده که فعالان صنعت دام و طیور بارها هشدار دادند که استمرار این روند خسارت زیادی به مصرف کنندگان محصولات پروتئینی وارد می کند.
بررسی ها نشان می دهد که سامانه بازارگاه هم نتوانسته مشکلات تولیدکنندگان را مرتفع کند به طوریکه علی رغم تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده های دامی، کمبود نظارت بر حلقه های زنجیره تامین و توزیع بازار مرغ، گوشت و تخم مرغ را با بحران روبرو کرد و کار را به جایی رسانده بود که مردم برای خرید محصولات پروتئینی با نرخ مصوب مجبور به ماندن ساعت ها در صف بودند که این امر بدان معناست که سامانه بازارگاه هم نتوانسته راهگشای مناسبی باشد.
گرچه برخی فعالان سامانه بازارگاه را شاهکار مناسب برای رفع مشکلات بازار نهاده های دامی می دانند، اما در مقابل بسیاری از تولیدکنندگان این سامانه را علت اصلی رانت و فساد در بازار آزاد می دانند و معتقدند که در بسیاری از مواقع به رغم نبود نهاده در سامانه، اما ذرت و کنجاله با نرخ آزاد در بازار سیاه به وفور موجود است.
این پایان ماجرا نیست چرا که خشکسالی و کمبود بارش زمینه را برای افزایش از خارج فراهم کرده است که با مطرح شدن موضوعاتی نظیر حذف ارز ترجیحی و واردات با ارز آزاد، نگرانی ها پیرامون بازار محصولات پروتئینی به سبب حذف این کالا از سبد اقشار ضعیف جامعه تشدید شده است.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت تامین و توزیع نهاده های دامی و ایرادات سامانه بازارگاه با خبر شویم:
افزایش جهانی قیمت نهاده ها یکی از مشکلات کمبود ذرت و سویا در سامانه
افشین صدر دادرس مدیر عامل اتحادیه دام سبک با انتقاد از تخصیص نهاده های دامی اظهار کرد: طی یک ماه گذشته نهاده به سامانه بازارگاه تخصیص داده نشده که یکی از علل آن را می توان افزایش جهانی قیمت نهاده های دامی در بازار مطرح کرد.
وی افزود: شنیده ها حاکی از آن است که ۳ تا ۴ میلیون تن نهاده در گمرک وجود دارد که به دلیل نبود ارز ۴۲۰۰ تومانی، امکان ترخیص وجود ندارد.
دادرس ادامه داد: در شرایط فعلی خشکسالی که دام های سبک هم نیاز به نهاده دستی دارند، مسئولان بانک مرکزی اولویت تخصیص ارز را به نهاده گمرکات باید بگذارند تا مشکلات فعلی مرتفع شوند.
مدیر عامل اتحادیه دام سبک با تاکید بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بیان کرد: با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مشکلات مرتفع می شود چرا که در شرایط فعلی ارز ۴۲۰۰ تومانی تولیدکننده و مصرف کننده را گرفتار کرده است.
به گفته وی، دولت برای آزادسازی ارز باید مکانیزمی را طراحی کند چرا که ۷۵ درصد هزینه های مرغدار و دامدار مربوط به خوراک است و بدیهی است که با حذف ارز ترجیحی و تبدیل به ارز نیما یا هر نرخ دیگری منجر به افزایش قیمت مرغ و گوشت قرمز می شود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه تزریق یارانه نقدی منجر به افزایش تورم می شود، بیان کرد: حذف ارز ترجیحی، خانوارها هر کیلو مرغ را باید ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان و گوشت قرمز ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان خریداری کنند که دولت برای افزایش قدرت خرید باید مکانیزمی را طراحی کند چرا که تزریق یارانه نقدی منجر به افزایش تورم می شود. به عنوان مثال اگر ۴۰ هزار تومان دیگر به یارانه هر نفر اضافه شود، امکان خرید هر کیلو مرغ با نرخ ۵۰ هزار تومان و گوشت ۳۰۰ هزار تومان وجود ندارد؛ بنابراین اقتصاددانان باید راهکار دیگری پیدا کنند که از تولیدکننده به قیمت خریداری شود.
وی قیمت کنونی هر کیلو جو را بالای ۵ هزار تومان، ذرت ۶ هزار تا ۶ هزار و ۵۰۰ تومان، یونجه چین یک ۴ هزار تومان، یونجه خشک پارسال بالای ۵ هزار تومان و کاه یک هزار و ۵۰۰ تا یک هزار و ۶۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: با توجه به آنکه نرخ ثابتی برای نهاده های دامی در بازار وجود ندارد؛ از این رو دامدار و مرغدار مجبور است که نهاده با هر قیمتی از بازار خریداری کند.
دادرس متوسط قیمت دام سبک را ۶۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت: در حال حاضر هر کیلو دام زنده از ۵۶ هزار تومان تا ۶۴ هزار تومان است، درحالیکه قیمت تمام شده بالاتر است، اما دامداران برای تامین نقدینگی چاره ای ندارند.
مدیر عامل اتحادیه دام سبک از کمبود نهاده دامی خبر داد و گفت: با توجه به کمبود و گرانی نهاده های دامی، دامداران ناچار به حذف گله ها هستند.
وی نسبت به آینده مشکلات تامین گوشت مورد نیاز در کشور هشدار داد و گفت: ما راهکارهای لازم را پیشنهاد داده ایم چرا که با استمرار این روند بخشی از بره های لاغر به کشتارگاه می رود و بخش دیگر قاچاق می شود که در نتیجه مصرف گوشت کشور در ۶ ماهه دوم سال که همزمان با پیک مصرف است، به اوج خود می رسد.
مدیر عامل اتحادیه دام سبک با اشاره به چالش های سامانه بازارگاه گفت: سامانه بازارگاه با اهدافی همچون تامین و توزیع نهاده در اسرع وقت با قیمت مصوب به تولیدکننده ایجاد شد، حال باید دید که آیا به اهداف رسیده ایم یا خیر؟
وی ادامه داد: در یک زمانی نهاده که با نرخ مصوب باید بدست تولیدکننده برسد، نیست و در مقابل نهاده ای که در بازار آزاد قاچاق توزیع می شود، بیش از نهاده سامانه بازارگاه است که این موضوع نشان می دهد که سامانه بازارگاه در اهداف خود شکست خورده است.
مدیر عامل اتحادیه دام سبک با بیان اینکه سامانه بازارگاه به اهداف خود نرسیده است، گفت: گرچه مسئولان اذعان می کنند که در توزیع نهاده به بخش طیور خوب عمل کردند، اما مرغداران هم انتقاداتی به این موضوع دارند و در بخش دام هم طی یک ماه اخیر نهاده ای تخصیص داده نشده که این موضوع نشان می دهد که سامانه بازارگاه که به منظور شفافیت ایجاد شده به هدف خود نرسیده است.
تاخیر در توزیع نهاده یکی از ایرادات سامانه بازارگاه
برومند چهارآیین عضو هیئت مدیره سابق کانون سراسری مرغداران گوشتی، با اشاره به مزایای بی شمار سامانه بازارگاه اظهار کرد: گرچه ایرادات و انتقاداتی به سامانه بازارگاه وارد است، اما از آن باید به عنوان شاهکار دولت یاد کرد چرا که منجر به کاهش التهابات بازار نهاده ها شد.
وی با اشاره به اینکه ایرادات جزئی سامانه بازارگاه قابل مقایسه با مزایای بی شمار آن نیست، افزود: اگر سامانه بازارگاه نبود، شرایط اسفناکی پیش روی دامداران و مرغداران بود.
چهارآیین ادامه داد: یکی از معایب بازارگاه ایناست که نهاده ها با اندکی تاخیر در دسترس تولید کننده قرار می گیرد که وزارت جها د کشاورزی نگرانی در این خصوص را با عرضه دان آماده به قیمت دولتی از طریق تعدادی از کارخانه های تولید خوراک طیور بر طرف کرده است تا تولیدکنندگان مجبور به خرید دان آماده از کارخانه های دام و طیور با قیمت آزاد نباشند. به طور کلی تاثیر بازارگاه در تنظیم بازار نهاده بی بدیل است و بنابراین حتی با تک نرخی شدن ارز هم باید نهاده ها ی کنونی همراه با مابقی نهاده ها همچون جوجه یکروزه در این سامانه بصورت مستمر عرضه شود تا بازار از سلطه واسطه ها رها گردد.
این کارشناس صنعت طیور ادامه داد: بازار مرغ همانند بازار ارز، نفت و طلا نیست که کمتر از ۲۴ تا ۴۸ ساعت موضوعات مختلف اثر خود را بر آن بگذارد چرا که تولید مرغ خطی است و اتخاذ تصمیمات مختلف در این صنعت در خوشبینانه ترین حالت حدود ۷۰ تا ۸۰ روز طول می کشد تا بر این بازار اثر بگذارد.
به گفته وی، با توجه به اصلاح قیمت مرغ در ۱۱ فروردین و ایجاد انگیزه در بین تولیدکنندگان برای استمرار تولید باید منتظر ماند تا اثر این تصمیم در اواخر خرداد مشخص شود.ت
عرضه نهاده به تشکل ها راهکار مدیریت بازار
محمد علی کمالی سروستانی مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی با اشاره به دلایل ایجاد بازار سیاه نهاده های دامی اظهار کرد: بارها اعلام کرده ایم که سامانه بازارگاه باید به گونه ای طراحی می شد که تشکل ها نقش بیشتری داشتند تا دولت کمتر وارد مسائل اجرایی می شد.
وی افزود: هم اکنون پیشنهادی مبنی بر اصلاح سامانه بازارگاه مبنی بر واگذاری نقش اجرایی به تشکل ها و نقش نظارتی به دولت را داده ایم، اما متاسفانه برخی عوامل منجر به ایجاد بازار آزاد برای نهاده های دامی می شود که این موضوع چالش بزرگ سامانه به شمار می رود.
کمالی سروستانی ادامه داد: زمانی سهمیه به مرغدار اعلام می شود که جوجه در سالن است، از این رو تا حواله تبدیل به ذرت و کنجاله سویا شود حداقل ۱۰ تا ۱۶ روز زمان می برو که این موضوع منجر به ایجاد بازار سیاه نهاده دامی می شود.
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی در پایان با اشاره به راهکار حذف بازار سیاه نهاده دامی و ایجاد تعادل در بازار تصریح کرد: با اعمال مدیریت و توزیع نهاده به صورت تنخواه به تشکل ها موجب شده که در ۱۰ تا ۱۵ روز نخست که جوجه وارد سالن می شود، نهاده در اختیار مرغدار قرار گیرد که با این وجود دیگر نیازی به دست به دست کردن حواله نیست.