سرویس جهان مشرق - انتخابات ریاست جمهوری سوریه امروز در شرایطی با اعلام لیست سه نفره نامزدهای پست ریاست جمهوری، یعنی عبدالله سلوم عبدالله، بشار حافظ اسد و محمود احمد المرعی برگزار می‌شود که این کشور از یک دهه گذشته درگیری خونینی را با گروه‌های تروریستی و تکفیری مورد حمایت غرب و برخی رژیم‌های عربی منطقه تجربه کرده است. روز پنجشنبه ۲۰ می نیز مرحله نخست انتخابات ریاست جمهوری سوریه با رای شهروندان سوری مقیم خارج، در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های سوریه برگزار شد. انتخابات کنونی از برخی ابعاد متفاوت از گذشته بوده و از اهمیت دو چندانی برخوردار است. بعد از بازنویسی قانون اساسی سوریه در سال ۲۰۱۲ این دومین و آخرین دورهای است که بشار اسد رئیس‌جمهور کنونی سوریه می تواند کاندیدای رسیدن به پست ریاست جمهوری شود. همین موضوع اهمیت انتخابات را برای جریان‌هایی که روزگاری بر روی براندازی سخت افزاری دولت سوریه حساب کرده بودند، افزایش می‌دهد.
نکته دیگر اینکه انتخابات کنونی همراه با برخی متغیرات سیاسی از جمله بازگشایی برخی سفارتخانه های عربی در دمشق و احیای مناسبات دیپلماتیک و نظامی با این کشور و افزایش کنترل نظامی سوریه در مناطق بیشتری از خاک این کشور انجام می شود. به این ترتیب امروز بعد از گذشت ۱۰ سال برای اولین بار در مناطق که پیش از این خارج از کنترل دولت سوریه بودند، از جمله حومه شمالی لاذقیه نیز انتخابات برگزار خواهد شد.
از دیگر تفاوت های این دوره از انتخابات با دوره های پیشین، برگزاری انتخابات در شرایط همه‌گیری ویروس کرونا است که بنابر اعلام مسئولان سیاسی این کشور اقدامات و تدابیر لازم برای پیشگیری از ویروس در سایه مشارکت گسترده مردمی در انتخابات فراهم شده است.
انتخابات در سوریه همانند سالهای گذشته فارغ از ماهیت رأی گیری و نامزدهای شرکت کننده به عنوان یک مراسم ملی مورد توجه شخصیت های سیاسی و فرهنگی و مردم عادی این کشور قرار گرفته و همواره تظاهرات‌های پیاده و خودرویی در حمایت از کاندیداهای مورد نظر آنان برگزار می‌شود. گرچه تبلیغات انتخاباتی رقبای بشار اسد کمتر از وی بوده و در سایه محبوبیت سیاسی اسد، آنها امید چندانی به پیروزی در این انتخابات ندارند، اما این دو نفر نیز فعالیت‌های تبلیغاتی قابل توجهی را دنبال می کنند.
سیاست‌های دوگانه غرب در خاورمیانه
یکی از نکات مهم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه این است که این کشور طی دو دهه گذشته با وجود تنش ها و درگیری های گسترده‌ای که در آن دنبال می شد، هرگز روند دموکراتیک کشور را رها نکرده و تمامی انتخابات صورت گرفته در این دهه گرچه در برخی مناطق سوریه به دلیل عدم کنترل دولت تعطیل شده بود، اما به صورت کلی لغو نشد. مقایسه این روند با برخی رژیم‌های عربی منطقه که تاکنون رنگ صندوق رای و برگزاری انتخابات آزاد را به خود ندیده اند، نشان دهنده مواضع دوگانه و راهبرد جانبدارانه غرب نسبت به کشورهای منطقه است. این در حالی است که هجمه یک دهه گذشته صورت گرفته از سوی غرب ضد سوریه به بهانه ایجاد دموکراسی و آزادی در این کشور دنبال شده، اما کشورهایی که هرگز رنگ دموکراسی و آزادی را ندیده اند، نه تنها مورد خشم واشنگتن و متحدان این کشور نبوده‌اند، بلکه از مهمترین هم‌پیمانان و مشتریان تسلیحات سردمداران کاخ سفید به شمار می‌روند.
تیم اندرسون نویسنده استرالیایی و صاحب کتاب جنگ پلید ضد سوریه به مناسبت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور در نامه‌ای به کنسولگری سوریه در سیدنی نوشت که انتخابات برگزار شده در این کشور دلیلی بر ناتوانی آمریکا از مجبور کردن ملت سوریه به تسلیم شدن در برابر این کشور است. وی تاکید کرد که این انتخابات امروز نیز با وجود جنگ شدیدی که از بیش از یک دهه گذشته ضد سوریه به راه افتاده است، در موعد مقرر خود برگزار شد و منتظر موافقت یا اعلام نظر دولت‌های متجاوز نماند. وی این اتفاق را به ملت تاریخ ساز و قهرمان سوریه تبریک گفت.
دیوید اسمیت یکی دیگر از فعالان سیاسی نیز در نامه‌ای مشابه تاکید کرد که سوریه با وجود جنگی که از بیش از ۱۰ سال پیش آغاز شده، به صورت مستقل و آزاد و با ثبات باقی مانده و انتخابات ریاست جمهوری نشان دهنده پیروزی ملت سوریه است که هرگز شکست نخواهند خورد.
دخالت‌های مشکوک آمریکا در روند انتخابات
کارشناسان مسائل بین‌المللی معتقدند که دوره آینده ریاست جمهوری سوریه شاهد افزایش فشارهای غربی و تلاش آمریکا و متحدان این کشور برای مانع‌تراشی نسبت به گرایش کشورهای عربی به سمت دمشق خواهد بود. آنها به این ترتیب تلاش خواهند کرد مانع از بازسازی ویرانی های ناشی از جنگ سوریه شوند تا شاید بتوانند آخرین دوره از ریاست جمهوری بشار اسد در این کشور را به روزگاری تلخ در اذهان عمومی مردم سوریه تبدیل کنند.
در مقابل، بشار اسد با شعار «امید برای کار» وارد کارزار انتخاباتی شده و امیدوار است در این دوره بتواند در روند بازسازی سوریه و خروج از تبعات امنیتی سیاسی و اقتصادی یک دهه جنگ فراگیر ضد این کشور، سوریه را به شرایط مطلوبی برساند.
آمریکا به عنوان یکی از مهمترین جریانهای مداخله جو در سوریه که پیش از این سهم قابل توجهی در حمایت از گروه‌های مسلح و تروریستی داشته، در حال حاضر نیروهای خود را به بهانه مبارزه با داعش در مناطق نفت خیز شمال شرق سوریه مستقر کرده است.
بنا بر اعلام منابع خبری موجود، اوایل هفته جاری هیأتی آمریکایی برای دیدار و گفتگو با مسئولان ارشد گروه های مبارز کُرد شمال سوریه موسوم به «نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد)» و «مجلس سوریه دموکراتیک» و اعضای بلند پایه مجلس و بزرگان عشایر الرقه و همتایان نظامی آنها در ائتلاف بین المللی موسوم به ضد داعش به رهبری آمریکا و نهادها و مؤسسات بین المللی بشر دوستانه وارد شمال شرقی سوریه شدند.
براساس آنچه روز دوشنبه ۱۷ ماه مه در پایگاه الکترونیک سفارت آمریکا در دمشق منتشر شده، اعضای هیأت آمریکایی را «جوی هود»، نماینده معاون وزیر خارجه آمریکا به همراه «امی کترونا»، معاون وزیر خارجه آمریکا و جانشین نماینده ویژه این کشور در سوریه و «دیوید براونشتاین»، جانشین فرستاده ویژه آمریکا در سوریه و «زهره بیل»، مدیر شورای امنیت ملی عراق و سوریه در کاخ سفید تشکیل می دهند.
اگرچه جانشین معاون وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده که این دیدارها با هدف هماهنگی با نیروهای کُرد در مبارزه ضد «داعش» صورت می گیرد، اما هدف اصلی آن بهره‌برداری از پتانسیل گروه‌های سوری معارض نظام سوریه هم زمان با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در این کشور است. تحرکاتی که مشابه آن را طی سال های گذشته و برگزاری دورهای پیشین انتخابات نیز شاهد بودیم و این روند با تحریک کُردها به عدم مشارکت در انتخابات و یا گرفتن امتیاز از نظام سوریه مقابل وعده‌های فریبنده‌ای همچون استقلال کُردها و خودگردانی مناطق کُردنشین در شمال و شمال شرق سوریه همراه بود.
در حالی که رسانه‌های آمریکایی از ماه‌ها پیش با برخی پوشش های خبری جهت‌دار از جمله انتشار تصاویر ابو محمد الجولانی سرکرده گروه تروریستی تکفیری «جبهه النصره» سابق و «هیأت تحریر الشام» کنونی با لباسی رسمی و بدون فرم نظامی و اظهارات وی در دلجویی از غرب به دنبال تطهیر چهره وی هستند، هنوز مشخص نشده که برنامه آمریکایی ها در دوره پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه چیست، اما آنچه که مسلم است، اینکه همه این تحرکات با هدف استفاده ابزاری آمریکا از «جبهه النصره» در شمال سوریه و «قسد» در شمال شرق این کشور برای نقش آفرینی در عرصه سیاسی آینده سوریه صورت می گیرد.
تحرکات آمریکا در شرایطی دنبال می‌شود که این کشور به همراه تعداد قابل توجهی از کشورهای اروپایی از جمله انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان از حدود یک ماه پیش تلاش دارند مشروعیت انتخابات ریاست جمهوری در سوریه را زیر سوال ببرند. این طرف‌ها در عین حال تلاش می‌کنند به کشورهایی که به دنبال عادی سازی روابط با دولت دمشق هستند، فشار وارد کرده و اجازه بازگشت شرایط امنیتی و سیاسی و بین‌المللی گذشته به دمشق را ندهند.
شاید بتوان بخشی از طرح جدید آمریکا در سوریه را در مقاله دیوید بولوک کارشناس مسائل بین المللی در آکادمی سیاست‌های خاور نزدیک واشنگتن مشاهده کرد. وی در این مقاله آورده است که آمریکا باید کمک‌های خود به آوارگان سوریه را افزایش داده و تجارت و سرمایه گذاری خود در بخش‌های خارج از کنترل دولت بشار اسد را افزایش دهد. بر کسی پوشیده نیست که این سیاست با هدف تقویت تجزیه طلبی مناطق کردنشین در سوریه دنبال می‌شود.
بولوک معتقد است که سیاست‌های کنونی آمریکا در سوریه باید مبتنی بر ادامه حمایت های نسبی از نیروهای دموکراتیک کرد در راستای ابقای نیروهای نظامی آمریکا در مناطق شمال شرق این کشور باشد و در درجه دوم نیز آمریکا باید چراغ سبز خود به اسرائیل برای حملات موشکی ضد مواضع ایران در سوریه را نشان دهد، به ادعای این تحلیلگر آمریکایی، این اقدام گرچه نمی‌تواند فعالیت‌های ایران در سوریه را متوقف کند، اما باعث ناامن شدن این فعالیت ها خواهد شد.
دیوید شینکر مشاور وزیر امور خارجه سابق آمریکا در مسائل خاور نزدیک نیز با تأکید بر سیاست آمریکا در رابطه انتخابات ریاست جمهوری سوریه می‌نویسد که مسئولان آمریکا باید با همراهی شرکای اروپایی خود تمامی اقدامات لازم برای شکست این انتخابات و اجرای مفاد قطعنامه ۲۲۵۴ را انجام دهند. وی می‌گوید که بایدن از طریق انتخاب فرستاده جدید خود در امور سوریه، باید نقش محوری واشنگتن در این پرونده را به دیگر متحدانش نشان دهد.
به این ترتیب به نظر می رسد آمریکایی‌ها که از براندازی دولت سوریه به صورت نظامی و سخت افزاری درمانده اند، تلاش‌های خود را بر روی دوره باقیمانده ریاست جمهوری اسد کرده اند تا بتوانند در بیشترین حد ممکن اقدامات وی برای بازسازی ویرانی ها و پایان دادن به جنگ داخلی سوریه را ناموفق کنند. گسترش فشارها در عرصه اقتصادی و تحریم‌های حداکثری این کشور و مانع تراشی در روند سرمایه گذاری های خارجی ابزار مهم واشنگتن در ادامه این راهبرد به شمار می‌رود. این در حالی است که سیاست تجزیه طلبانه واشنگتن ضد سوریه با تحریک کردها همچنان پلان‌های عملیاتی خود را پشت سر می گذارد و واشنگتن از اجرای نهایی این رویکرد ناامید نیست.