سرویس اقتصاد مشرق- اولین مناظره ۷ نامزد انتخابات ریاست جمهوری ساعت ۱۷ روز شنبه ۱۵ خرداد آغاز شد و کاندیداها به پرسش‌های اقتصادی مطرح شده پاسخ دادند.

در این مناظره، ۲۱ سوال اقتصادی زیر از نامزدهای انتخابات مطرح شد:

۱. موانع تولید چیست و اولویت‌هایش  برای رفع این موانع کدام است؟

۲. اصلاح فرآیند بودجه‌ریزی کشور

۳. ابربدهکاران بانکی و راهکار بازگشت پول در دست آنان به بانک‌ها

۴. زمینه جلوگیری از فرار مالیاتی

۵. راهکار تقویت ارزش پول ملی

۶. کنترل نقدینگی

۷. محرومیت‌زدایی

۸. خصوصی‌سازی

۹. توسعه معادن

۱۰. واردات بی‌رویه

۱۱. زمین‌خواری

۱۲. اولویت سرمایه‌گذاری برای توسعه صنعتی و اقتصادی

۱۳. عبور از اقتصاد مبتنی بر نفت

۱۴. کنترل قیمت‌ها و تنظیم بازار

۱۵. کاهش ضایعات بخش کشاورزی و رفع مشکلات در این بخش

۱۶. بومی گزینی

۱۷. تغییر کاربری و تخریب محیط زیست

۱۸. شهرک‌های صنعتی

۱۹. حل مشکل بیکاری و جلوگیری از مهاجرت قشر جوان از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ

۲۰. فقر، فساد و تبعیض

۲۱. کنترل تورم

به نظر می‌رسد موضوعات اقتصادی مهم‌تری در جامعه وجود دارد که راهی به سوالات مناظره اقتصادی روز شنبه نیافتند.

در ادامه به موضوعات اقتصادی که از برخی سوالات مناظره، مهمتر بودند اشاره می‌شود:

۱. راهکار رفع بحران بورس چیست؟ در یک سال اخیر با وعده‌های دولت روحانی، میلیون‌ها نفر از مردم با پول‌های خُرد خود وارد بورس شدند اما پس از آنکه دولت کسری بودجه خود را از طریق فروش سهامش به مردم رفع کرد، بورس را رها کرد به طوری که ارزش دارایی اکثر مردم در بورس کمتر از نصف شده است. اکنون میلیون‌ها سهامدار بازگشت سرمایه خود را نه فقط از دولت، بلکه از کل حاکمیت طلب می‌کنند. تصمیماتی که اخیرا گرفته شده نیز هیچ یک نتوانسته بورس را به وضعیت سابق خود بازگرداند. به نظر می‌رسد که بهتر بود از کاندیداهای ریاست جمهوری سوال پرسیده می‌شد که چه راهکاری برای بازگشت سرمایه مردم مالباخته در بورس دارند.

۲. گرانی شدید مسکن و اجاره‌بها، دومین موضوعی بود که در مناظره اقتصادی جا افتاد. اکنون به علت کم‌کاری دولت روحانی در هشت سال اخیر، قیمت مسکن سر به فلک کشیده و اجاره‌بها هم چند برابر شده است. اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه که اجاره‌نشین هستند با قیمت‌های ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومانی هر مترمربع مسکن، دیگر آرزوی خانه‌دار شدن هم ندارند. برخی کارشناسان معتقدند وضعیت مسکن در کشور آنقدر بحرانی است که حتی اگر یک دولت هدف اصلی ۴ساله خود را رفع بحران مسکن بگذارد، اقدام معقولی است. بهتر بود که موضوع بحران مسکن هم در سوالات از کاندیداها قرار می‌گرفت تا مشخص شود هر یک چه برنامه‌ای برای خانه‌دار کردن مردم دارند.

۳. بحران شدید کمبود انرژی در کشور. به علت کوتاهی دولت روحانی در توسعه زیرساخت‌های انرژی، هم‌اکنون پس از دو دهه، مردم ایران دوباره به خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده مبتلا شده‌اند. اما برخلاف دو دهه قبل که در فصل تابستان مردم دچار خاموشی می‌شدند، این بار در دولت روحانی از فصل سرما و زمستان، خاموشی‌ها شروع شد و اکنون در فصل بهار هم ادامه دارد و مشخص است که در اوج گرمای تابستان چه وضعیت اسفناکی در پیش خواهد بود. از سوی دیگر چشم‌انتظاری ۸ساله دولت روحانی برای آمدن شرکت‌های نفتی خارجی، سبب عدم توسعه میادین نفت و گاز کشور شد به طوری که از سال گذشته دوباره با کمبود گاز مواجه شدیم. بنابراین یکی از بحران‌های پیش روی دولت آینده، کمبود انرژی است و به‌جا بود که این سوال هم در مناظرات مطرح می‌شد.

۴. کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا و بی‌برنامگی دولت، معضل دیگری است که یک سالی است گریبانگیر اقتصاد ایران شده است. نزدیک به ۲ میلیون نفر به علت شیوع کرونا شغل خود را از دست داده‌اند که البته دولت روحانی با معجزه‌گری آماری مدعی کاهش نرخ بیکاری هم شده است. اما دستکاری نرخ بیکاری، سبب شاغل شدن میلیون‌ها بیکار در کشور نخواهد شد. با اینکه نرخ بیکاری یکی از سوالات مطرح در مناظرات بود، اما به معضل دو میلیون نفری که در یک سال اخیر به علت کرونا شغل خود را از دست داده‌اند و همینطور اصنافی که از این بحران دچار آسیب شدند و دولت روحانی جز وعده، کاری برای آنها نکرد، ‌پرداخته نشد.

۵. کاهش شدید قدرت خرید مردم، معضل دیگر اقتصادی کشور است که در مناظرات به آن اشاره نشد. با این که سوال از تورم و محرومیت‌زدایی مطرح شد اما کاهش قدرت خرید مردم در دولت روحانی خصوصا در دو سال اخیر، مسئله‌ای است که نیازمند اقدامات فوری است. مثلا با افزایش سرسام‌آور قیمت گوشت قرمز، دو سالی است که میلیون‌ها خانوار در کشور دیگر قادر به خرید گوشت نیستند. اخیرا هم با گرانی شدید برنج، مردم عادی مجبور به کاهش مصرف قوت غالب خود شده‌اند. دولت آینده مکلف است که در ابتدای کار خود فکری به حال این اقشار بکند که زیر خط فقر رفته‌اند. بنابراین شایسته بود که از کاندیداها پرسیده می‌شد که برای رفع این مشکل، چه راهکار فوری دارند.

۶. گرانی خودرو موضوع مهم دیگری بود که جایش در مناظره اقتصادی خالی بود. به لطف سوءتدبیر دولت روحانی، اکنون دیگر هیچ خودروی زیر ۱۰۰ میلیون تومان در کشور یافت نمی‌شود. بدین ترتیب مردم فاقد خودرو دیگر باید قید خودرودار شدن را بزنند. امیدهای واهی دولت روحانی به شرکت‌های فرانسوی و عدم تلاش برای خودکفایی صنعت خودرو، عامل این گرانی‌ها است. در هر صورت صنعت خودروسازی به علت آن که جلوی دید مردم است، به علت مشکلات و گرانی‌ها موجب بدنامی تولید ملی در کشور شده است. ضروری بود از کاندیداها پرسیده می‌شد راهکاری برای حل معضل خودروسازی دارند؟