سرویس سیاست مشرق- بیانات اخیر رهبر انقلاب به مناسبت سی و دومین سال روز عروج ملکوتی حضرت امام خمینی (ره) حاوی چند محور مهم در باب نظریه مردم‌سالاری دینی، انتخاب اصلح و نتایج آن بر جامعه اسلامی و نیز اثرات فضای مجازی برآن بود؛ که البته اغلب رسانه‌ها و فعالان سیاسی تنها تمرکز خود را بر تذکر نهایی معظم له معطوف کرده و فرازهای اصلی و بااهمیت آن سخنرانی تاریخی مغفول واقع شد.

در این میان برداشت‌های مغرضانه، ناقص و نیز فرصت‌طلبانه برخی افراد و گروه‌های سیاسی باعث شد غباری از ابهامات در فضای عمومی شکل‌گرفته و برخی به دنبال مخاطب خاص برای سخنان رهبری بگردند، بر این اساس لازم است شاکله اصلی سخنان رهبر انقلاب بار دیگر بازخوانی شده و شاخص‌های اصلی انتخابات مورد ارزیابی قرار بگیرد.

جمهوری اسلامی ابتکاری الهی در برابر اندیشه‌های انحرافی

رهبر انقلاب اسلامی در اولین فراز از سخنرانی‌شان راز پرشکوه ماندگاری جمهوری اسلامی و نظام امام خمینی را، باوجود همه پیش‌بینی‌های دشمنان درباره زوال این نظام، همراهی دو کلمه «جمهوری» و «اسلامی» یعنی حاکمیت توأمان اسلام و مردم خوانده و بیان کردند که ازاین‌پس نیز همراهی همین دو کلمه تضمین پیشرفت مستمر خواهد بود[۱].

در همان آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی برخی جریان‌های لیبرال و غرب‌گرا باهدف ایجاد انحراف در خط انقلاب اسلامی سعی در تبدیل «جمهوری اسلامی» به «جمهوری دموکراتیک» داشتند؛ در آن روزها بازرگان رئیس دولت موقت با همکاری افرادی چون یزدی و قطب‌زاده به دنبال آن بود تا در فرم اصلی انقلاب تغییرایجاد کرده و آن را به‌اصطلاح غربی کند؛ حضرت امام خمینی (ره) با ایستادگی در برابر این خط انحرافی غرب‌زده می‌فرمایند: «آنچه ملّت ما می‌خواهد جمهوری اسلامی است، نه جمهوری، نه جمهوری دموکراتیک، نه جمهوری دموکراتیک اسلامی، جمهوری اسلامی» ایشان همچنین «جمهوری اسلامی» را تأمین‌کننده استقلال، عدالت، آزادی و رفاه دانستند.». [۲]

رهبر انقلاب با اشاره به تلاش جریان غرب گرا و ضد مردم سالاری دینی؛ راز ماندگاری کلمه «جمهوری اسلامی» را در دو گوهر جاودانه یعنی اراده پولادین امام و دل عطوف و ایمان عمیق مردم دانسته که در کنار هم نگهبان انقلاب اسلامی خواهد بود.

روایت یک زخم کهنه

رهبر انقلاب در فراز دوم سخنرانی‌شان با اشاره مجدد به‌روزهای اول انقلاب و حجم بی‌سابقه پیش‌بینی‌های مکرر زیاده‌خواهان جهانی مبنی بر نابودی دوماهه، شش‌ماهه و یا حداکثر یک‌ساله جمهوری اسلامی دشمنان مردم‌سالاری دینی را در دودسته با یک هدف معرفی فرمودند.

دسته اول: سکولارهای غیرمذهبی که عمده این افراد که معتقدند دین شانیت تشکیل حکومت ندارد، این گروه در آخرین اقدامات خیانتکارانه خود به‌صورت مستقیم در خدمت جنایتکارترین دولت حاکم بر آمریکا قرارگرفته و دستش در خون مردم مظلوم منطقه آغشته شده است.

دسته دوم: سکولارهای مذهبی (اسلامی) : که معتقدند اسلام نباید آغشته به سیاست شود؛ رهبری با یادآوری اقدام خائنانه یک حزب فرسوده (گروهک نهضت آزادی) آن‌ها را جماعتی خواندند که سطح عنادشان با مرم سالاری دینی به حدی بود که سال ۶۹ را پایان جمهوری اسلامی نامیده بودند. ابراهیم یزدی در بیست و ششمین سالگرد تشکیل نهضت آزادی اظهار امیدواری کرده بود که نظام جمهوری اسلامی از بین برود. او با پیش‌بینی از عجیبی گفته بود: «هنوز در حالت انقلاب هستیم و پیروزی انقلاب را چشم‌انتظاریم؛ چراکه تمام قرائن و شواهد نشان می‌دهد که باید امیدوار باشیم و بدانیم که این رژیم از بین می‌رود».[۳]

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مخالفان مردمی بودن جمهوری اسلامی را نیز دودسته دانستند و گفتند: جمعی از این مخالفان، «لیبرال‌های سکولار» هستند که می‌گویند دموکراسی و مردم‌سالاری را باید لیبرال‌ها و تکنوکرات ها ایجاد کنند و این مسئله ربطی به دین ندارد. در اواخر دولت هاشمی برخی لیبرال های حزب کارگزاران به دنبال مادام العمر کردن دوران رئیس جمهور وقت بودند که رهبر انقلاب در برابر این بدعت ایستادگی کرد. مدتی بعد همین گروه به دنبال آن بود تا انتخابات سال ۷۶ را بدون مشارکت مردم برگزار کنند که در آن زمان نیز با اخطار رهبر انقلاب مبنی بر پاسداری رای مردم فتنه آن ها ناکام ماند،این جریان ۱۲ سال بعد به نام تقلب در رای مردم ۸ ماه آشوب به پا کرد!

رهبر انقلاب دسته دوم مخالفان نقش مردم در مردم‌سالاری دینی را گروهی خواندند که، به دین اعتقاددارند اما می‌گویند مردم در حاکمیت دینی هیچ‌کاره‌اند و دین باید بدون اتکا و نقش‌آفرینی مردم حکومت تشکیل دهد که شکل افراطی این نظر، در سال‌های اخیر در شکل‌گیری گروه داعش ظاهر شد.

دودسته مخالفان مردم‌سالاری دینی و نیز دو گروه مخالف مردمی بودن جمهوری اسلامی؛ چون زخم کهنه‌ای از گذشته بر تارک اندیشه‌ها و عمل اسلام رحمانی ظاهرشده و هر یک در دورانی از تاریخ انقلاب اسلحه‌ای در دستان دشمن بوده‌اند. این جریان اگرچه در ظاهر شباهت‌های زیادی باهم ندارند؛ اما چه آن جریان کرواتی و غرب‌گرای بازرگان و چه سلفی‌های داعشی هر دوبه‌یک اندازه با انقلاب اسلامی و مردم‌سالاری دینی دشمنی کرده و یک روز در خیابان با رژه ملیشیا و روز دیگر با اغتشاش‌گری و مدتی بعد با اقدامات مسلحانه به قیام علیه مردم‌سالاری دینی پرداخته‌اند.

مردم‌سالاری دینی نقش مردم و حکومت

 فراز اصلی و مغفول مانده سخنان رهبر انقلاب موضوع حاکمیت اسلام و مردم‌سالاری دینی است. ایشان رابطه میان مردم و حکومت در مردم‌سالاری دینی را این‌گونه تقسیم می‌کنند: ۱- از منظر دینی و اعتقادی و در چارچوب مسئولیت و حق ۲- از این منظر که تحقق عملی حاکمیت دین بدون مردم امکان‌پذیر نیست.

مفهوم این سخنان آن است که مردم‌سالاری دینی نه از جانب حکومت و نه‌تنها از جانب مردم، بلکه تحقق آن دوجانبه است؛ مردم مسئولیت دارند در برپایی حکومت اسلامی و از آن‌سو حکومت نیز بدون خواست مردم محقق نمی‌شود. این بیان به آن مفهوم است که دو کلمه «جمهوری» و «اسلامی» یعنی «حاکمیت اسلام» و «حاکمیت مردم» از یکدیگر جدا نیست و در کنار هم بودن این دو گره‌گشای همه مشکلات است.

رهبر انقلاب مردم‌سالاری دینی را «حکم خدا» تلقی فرموده و تأکید کردند: مردم‌سالاری دینی و جمهوری اسلامی یک طرح ناب و خالص دینی است و اینکه برخی می‌گویند امام مردم‌سالاری را از غربی‌ها گرفت، سخنی بی‌مبنا است؛ زیرا امام کسی نبود که به خاطر رودربایستی از حکم خدا منصرف شود.

بر این اساس انتخابات در مردم‌سالاری دینی یک فریضه دینی محسوب می‌شود، در وصیت‌نامه الهی امام (ره) عدم حضور در انتخابات در برخی مقاطع چه‌بسا گناهی در رأس گناهان کبیره و کوتاهی در مشارکت، پیامدهای دنیوی و حتی تا نسل‌های بعد داشته باشد که مستلزم بازخواست الهی است.

رهبر انقلاب در آخرین استفتا منتشرشده حتی دادن رأی سفید را نیز مشروط کرده‌اند؛ ایشان در پاسخ به سؤالی پیرامون انتخابات در صورت عدم شناخت و وصول نامزد اصلح فرمودندکه اگر رأی سفید موجب تضعیف نظام اسلامی شود حرام است؛ این فتوای شرعی نشان از اهمیت بالای مردم‌سالاری دینی و بروز حکومت اسلامی داشته و هم‌تراز با گناهان کبیره قلمداد شده است.

در ماه‌های اخیر فشار اقتصادی و افزایش مشکلات معیشتی باعث دلخوری و آزردگی برخی از هم‌وطنانمان شده است؛ رهبر معظم انقلاب باهم دردی با مردم کشورمان تذکر مهمی در باب انتخاب اصلح داده و می‌فرمایند: گفته می‌شود برخی به علت فشارهای معیشتی که همه ما آن را لمس می‌کنیم، برای شرکت در انتخابات مردد هستند یا برخی می‌گویند در دوره‌های قبل با شوق به فردی رأی دادیم اما در آخر دوره، منجر به دلخوری شد، بنابراین در انتخابات شرکت نمی‌کنیم. این موارد استدلال‌های درستی نیستند و نباید ما را از مشارکت در انتخابات دلسرد کنند.

ایشان تأکید کردند راه‌حل انتخاب اشتباه؛ انتخاب نکردن نیست و با تبیین این موضوع فرمودند: اگر نابسامانی، ناکارآمدی و ضعف در مدیریت‌ها وجود دارد، باید آن را با انتخاب درست و خوب و روی کار آوردن مدیریت مردمی و اسلامی جبران کرد نه با شرکت نکردن در انتخابات.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر دقت در انتخاب و توجه به عملکرد کاندیداها افزودند: صرفاً به وعده‌ها و حرف‌ها نمی‌توان اکتفا کرد همچنان که در قضیه مذاکرات هسته‌ای هم که در جریان است، همواره به مسئولان گفته‌ایم به عمل کار برآید و به حرف‌ها و وعده‌ها نمی‌توان اعتماد کرد.

رهبر انقلاب در آخرین فراز سخنرانی خود به بداخلاقی‌های انتخاباتی نیز اشاره مرده و بار دیگر «رها بودن فضای مجازی» را آسیبی برای مردم‌سالاری دینی قلمداد کردند؛ البته ایشان در سخنرانی در اولین روز از آغاز سال جدید نیز به این موضوع اشاره‌کرده اما مخاطب اصلی سخنان با بیخیالی از روی موضوع عبور کردند.

هتک حیثیت افراد در مردم‌سالاری دینی تنها اثر یک گزارش مخدوش نیست؛ بلکه ناشی از بی‌تدبیری‌های صورت گرفته در حکمرانی فضای مجازی است، اگر مدیریت فضای مجازی به‌درستی شکل می‌گرفت و برخی در طول این سال‌ها درراه آن مانع‌تراشی نمی‌کردند و مدیریت آن را به یک نمایش ضعیف انتخاباتی با عضویت در ستاد یک نامزد تبدیل نمی‌کردند، موقعیت سوءاستفاده برای دشمنان در حمله به ارکان مردم‌سالاری دینی پدید نمی‌آمد.