سرویس سیاست مشرق- پس از سفر انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اروپا به تهران؛ علی باقری معاون وزیر خارجه کشورمان به بروکسل سفر کرد. باقری پیش از ورود به بلژیک در صفحه توییتری خود نوشت که هدفش از ملاقات‌های دیپلماتیک مهیا کردن شرایط برای بازگشت به مذاکرات است. برخی کارشناسان در تحلیل دیدارهای اروپایی معاون سیاسی وزیر خارجه آن را پیش مقدمه بازگشت به وین خوانده و برخی دیگر گفتگوهای بروکسل را اقدامی هوشمندانه از سوی ایران برای ترک انداختن در دیوار دفاعی اروپا و آمریکایی‌ها ارزیابی کرده‌اند.
در تهران در تشریح پیشرفت مذاکرات تردیدهای فراوانی وجود دارد، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه در گفتگویی اعلام کرده است که آمریکایی‌ها نمی‌توانند تضمین بدهند و هنوز آماده مذاکره نشده‌اند. لغو همه تحریم‌ها، راستی آزمایی آن و دادن تضمین برای ماندن دولت‌های بعدی امریکا در برجام از شروط مهم ایران است؛ بنابراین در عمل امکان احیای برجام با توجه به اینکه مقام‌های آمریکایی می‌گویند قادر نیستند تضمین دهند و همه تحریم‌ها را لغو کنند وجود ندارد. از سویی پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ادامه دارد و غربی‌ها مدعی هستند این پیشرفت‌ها فاصله دستیابی تهران با سلاح هسته‌ای را نزدیک و این برنامه را غیرقابل‌بازگشت به عقب می‌کند هرچند تهران هیچ‌گاه قصد ساخت سلاح هسته‌ای را نداشته و از این دانش برای مصارف صلح‌آمیز استفاده می‌کند و این برنامه تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، اما روز گذشته تروئیکای اروپایی در حاشیه اجلاس جی - ۲۰ در بیانیه مشترک با آمریکایی‌ها ادعاهای مضحک و ضد ایرانی را منتشر کرده تا نشان دهد آماده پرونده‌سازی جدید علیه کشور است.
رابرت مالی مسئول میز ایران در وزارت خارجه آمریکا پس از دیدار معاون وزیر خارجه با همتای روس خود اعلام کرد که ایران با هر طرف که دلش می‌خواهد مذاکره کند؛ اما گره کار فقط با مذاکره مستقیم باز می‌شود؛ بی‌تابی آمریکایی‌ها برای مذاکره بدون واسطه نشانه‌هایی از یک توطئه دارد.
دکتر محمدصادق کوشکی استاد دانشگاه تهران و کارشناس سیاست خارجه درباره مذاکره مستقیم با واشنگتن به «مشرق» می‌گوید: «عمل به تعهدات برجامی تنها راه موجود برای بازگشت آمریکا به میز مذاکره است». در آخرین دور از مذاکرات وین تیم دیپلماتیک بایدن در پاسخ به تعهدات برجامی به‌طرف ایرانی پاسخ منفی داده است. البته واشنگتن صدای تغییر سیاست‌های دولت پس از انتخابات ریاست جمهوری را خوب شنیده است؛ آمریکایی‌ها برای گرفتن عکس یادگاری در کنار پرچم ایران و میز برجام باید هزینه آن را بپردازند.
در ادامه بخش‌های مهم گفتگوی «مشرق» با محمدصادق کوشکی را می‌خوانید:
هیچ مدلی از مذاکره مستقیم قابل‌پذیرش نیست
** اول آنکه بر اساس رهنمود صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی مذاکره با آمریکا در هر سطحی ممنوع است و جز زیان چیزی عائده ما نخواهد شد؛ آمریکایی‌ها باید خواب مذاکره مستقیم با ایران را بینند در ثانی آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند، پس آنها عضو برجام نیستند و حق ورود به مذاکرات را ندارند. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که با آمریکایی‌ها هیچ مدل مذاکراتی را نداشته و اگر می‌خواهند به مذاکره پنج به‌اضافه یک، که چهار به‌اضافه یک اضافه شوند؛ باید به تمام تعهدات برجامی خود عمل کنند. جمهوری اسلامی آن تعهدات را راستی آزمایی کرده و اگر تأیید شد، آن‌وقت خودشان را جزء پنج به‌اضافه یک بداند و سر میز مذاکره با جمهوری اسلامی حاضر شوند. در شرایط کنونی جمهوری اسلامی کاملاً مخالف حضور آنها در میز مذاکرات است.
اروپا خودش را درمان کند
** دولت سیزدهم نشان داده است که تکیه‌بر مذاکره با اروپا نخواهد کرد. ما نیاز به این مذاکره نداریم و به خاطر اصرار بیش‌ازحد اروپایی‌ها در این مذاکره حاضر شدیم. این مشکل اروپایی‌ها است و بایستی توانشان را جمع کنند که ما در این مذاکره حاضر شویم. درواقع جمهوری اسلامی از اینکه بخواهد رایزنی کند با طرف‌های مختلف چهار به‌اضافه یک، ابایی ندارد. ما محدودیت و منعی از این بابت نداریم. ما ممکن است بخواهیم با روسیه یا چین به‌عنوان اعضای چهار به‌اضافه یک رایزنی کنیم یا حتی ممکن است که نیاز بدانیم با هرکدام یک از کشورهای اروپایی به‌تنهایی گفت‌وگویی داشته باشیم. اگر اروپایی‌ها نمی‌توانند، پس باید خودشان را معالجه کنند و این مشکل به ما مربوط نیست.
اقتصاد باید از مذاکره جدا شود
** ما در مورد مذاکره مطمئن هستیم و یقین داریم که نتیجه‌ای نخواهد داد و تنها انرژی و وقت از ما خواهد گرفت. در طول هشت سال گذشته صرفاً موجب اتلاف پول و انرژی و هزینه ما شده است و برای ما باعث مشکلات شده است. ما به دنبال این هستیم که اقتصادمان را کاملاً از مذاکرات جدا کنیم. اقتصاد ما باید به واقعیت‌های اقتصادی جامعه معطوف شود. به همین دلیل ما الآن نیازمند مذاکره نیستیم.
سفر معاون وزیر خارجه به بروکسل نشان داد که جمهوری اسلامی ایران مشکلی با اصل مذاکره ندارد اما ولی امیدی هم به آن نخواهد داشت، این استراتژی بدان معناست که دشمن نمی‌تواند جمهوری اسلامی را کند که مذاکرات را تعطیل کرده است تفاوت دولت سیزدهم و با دولت روحانی در این است که این رئیسی می‌داند هیچ امیدی به این مذاکرات نباید داشت و این مذاکرات جدی نیست و نتیجه ندارد و به‌هیچ‌عنوان نباید اقتصاد و معیشت مردم را به این مذاکره زد. خوشبختانه دشمن اهرم فشار چندانی علیه ما ندارند و آنها نمی‌توانند ما را به سمت انتخاب‌های سخت ببرند، ما از این عرصه گذر کرده‌ایم. در حال حاضر جمهوری اسلامی است که می‌تواند آنها را در دوراهی سخت گرفتار کند.
** مشکل دولت تدبیر آن بود که برای مذاکره نمی رفتند؛ بلکه تنها دیکته آمریکایی ها را می نوشتند و آن را به عنوان دستور العمل انجام می دادند، جالب آنکه حتی آن متنی که غربی ها دیکته می کردند را نمی خواندند و به همین خاطر آقای ظریف نمی دانست که در این متن چه واژه هایی وجود دارد. در حال حاضر هیچ امیدی به غرب نداریم و خودمان را درجایگاه پایین تری نسبت به آنها حس نمی کنیم.