به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون اخبار ویژه خود نوشت: روزنامه ایران با مرور برخی از این تجارب و عبرت‌ها نوشت: انتظار مردم از توافق هسته‌ای لغو موثر تحریم‌های ظالمانه بوده و رئیس‌جمهور سابق هم بارها گفته بود با اجرای توافق، تمام تحریم‌های مالی و بانکی و بیمه و نفت و... لغو خواهند شد. اما برجام، لغو موثر تحریم‌ها را در پی نداشت. آمریکا حجم بسیاری از تحریم‌ها را حفظ کرد و اجازه عادی شدن روابط اقتصادی ایران را نداد.
تجربه دیگری که در اجرای برجام برای طرف ایرانی به روشنی اثبات شد، عدم اجرای با حسن نیت توافق از سوی آمریکا بود.
آمریکا در اجرای برجام سخت‌ترین قواعد و مقررات را اجرا کرد که در نتیجه آن ریسک همکاری اقتصادی با ایران نسبت به قبل از توافق به میزان مؤثری کاهش پیدا نکرد و لذا بانک‌های بزرگ بین‌المللی از همکاری با ایران دوری کردند.
بهترین سند، دستورالعمل اجرای برجام و سؤالات متداول مربوط به آن است که از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در روز اجرای برجام یعنی ۲۶ دی ۱۳۹۴ منتشـر شـد. برای نمونه در یکی از سؤالات که به همکاری بانکی با ایران مربوط می‌شـود، پرسیده شده است که بانک خارجی تا چندلایه برای شناسایی مشتری خود در همکاری با بانک ایرانی خارج شده از تحریم باید شناسایی هویت مشتری را انجام دهد تا نسبت به عدم نقض تحریم‌های آمریکا اطمینان ایجـاد کنـد و از سـوی وزارت خزانه‌داری پذیرفته باشد؟ در پاسخ وزارت خزانه‌داری بیان می‌کند که نمی‌تواند تعداد مشخصی را بیان کند و بانک خارجی بایـد تمام توان خود را برای شناسایی مشتری انجام دهد چـرا که در صورت نقض تحریم‌هـای آمریکا ایـن بانک خارجی است که مسئولیت دارد. معنی این سـؤال و پاسخ ایـن اسـت که هزینه و ریسک همکاری با بانک‌های ایرانی خارج شـده از تحریم هنوز بسیار بالاست.
یکی از واقعیت‌های دیگر که در طول اجـرای برجام به‌طور واضحی مشهود بود، ناتوانی مکانیزم حل اختلاف در نظر گرفته شده در برجام برای جلوگیری از نقض برجام از سوی آمریکا بود. این واقعیت ریشـه در طراحی صورت گرفته برای «مکانیزم ماشه» است. اکنون بسیار روشن است که مکانیزم ماشه یکطرفه و تنها برای تنبیه و مهار ایران طراحی شده است و برای همین چه ایران شاکی باشد و چه نباشد، در صورت استفاده کامل از مکانیزم حل اختلاف که در مواد ۳۶ و ۳۷ برجام تبیین شده است، متضرر خواهد شد و قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران اعاده خواهند شد.
در صورتی که تجربـه اجرای توافق هسته‌ای نشان داد که طـرف نقض‌کننده ایران نیست و حتی یک سال پس از خارج شدن آمریکا از برجام به تمامی تعهدات خود عمل کرد، بلکه آمریکا است که به‌صورت مستمر توافق را نقض می‌کند. اما مکانیـزم حل اختلاف در مهار آمریکا ناتوان است. اصلاح این مکانیسم، یکی از مسائل مذاکرات جدید است. واقعیت دیگر، ضربه آمریکا به برجام است.واقعیت روشن این است که توافقی که یک‌بار بطور اساسی نقض شده است صرف بازگشت ظاهری طرف‌هـا بـه آن موجب کاهش ریسک نخواهد شد.
واقعیت دیگر که اجرای توافق نمایان ساخت، ناتوانی اروپا در حفظ توافـق است. خصوصـا بـعـد از خروج آمریکا از برجام این واقعیت بیش از پیش آشکار شـد. اروپا حتی نتوانست یک کانال مالی ایجاد کند، چه برسد که تعهـدات یازده گانه خود را عملی کند و در مقابل تحریم‌های آمریکا بایستد. و در نهایت ایـنکه شش دور مذاکرات وین برای احیای برجام، در حل موارد فوق‌الذکر ناکام بوده و برای همین وزیر امور خارجه ایران بیان کرد که مذاکرات را از بن‌بست‌های وین دنبال نخواهیم کرد. مذاکرات جدید باید بتواند برای موارد فوق به راه‌حل برسد.