به گزارش مشرق به نقل از نیواطلس، شاید درمان روماتیسم مفصلی در آینده، تنها یک ایمپلنت کوچک باشد که برای تحریک الکتریکی یک عصب کلیدی طراحی شده است و می‌تواند واکنش التهابی بدن را تنظیم کند. پژوهش‌های بسیاری در سراسر جهان با انجام دادن آزمایش بالینی چندین نوع ایمپلنت جدید، در حال بررسی این ایده قانع‌کننده هستند.
عصب "واگ"(Vagus)، طولانی‌ترین عصب مغزی است که از ساقه مغز و از میان گردن و قفسه سینه، به سمت شکم می‌رود و سیگنال‌های ارتباطی را میان مغز و بدن منتقل می‌کند. تحریک الکتریکی این عصب با استفاده از ایمپلنت‌های کوچک، پیشتر توسط "سازمان غذا و داروی آمریکا" (FDA) برای درمان برخی از انواع صرع و افسردگی تایید شده است.
بیشتر بخوانید
مخوف‌ترین علائم روماتیسم
پژوهش‌های بسیاری نیز بر این موضوع متمرکز شده‌اند که چگونه عصب واگ، واسطه ارتباط میان روده و مغز است. این پژوهش‌ها، به توسعه دستگاه‌های کوچکی ختم شده است که برای سرکوب اشتها به واسطه تحریک ملایم عصب واگ طراحی شده‌اند و مغز را فریب می‌دهند تا فکر کند که روده پر است.
پژوهشگران اخیرا یک نقش دیگر عصب واگ را کشف کرده‌اند. این نقش، برقراری ارتباط با مغز هنگام التهاب بدن است. این پژوهش نشان داده است که عصب واگ می‌تواند مانند یک ترمز برای سیستم ایمنی عمل کند و سیگنال‌هایی را به طحال بفرستد تا سرعت انتشار مولکول‌های التهابی کاهش یابد.
نتایج نخستین پژوهش آزمایشی روی انسان برای آزمایش یک دستگاه تحریک عصب واگ با هدف درمان روماتیسم مفصلی، سال گذشته به چاپ رسید. این پژوهش، در مقیاس کوچک انجام شد اما نتایج آن امیدوارکننده بود و عوارض جانبی جدی به همراه نداشت. نکته مهم‌تر این است که این درمان توانست نشانه‌های روماتیسم مفصلی را در گروه کوچک مورد بررسی، کاهش دهد.
نخستین آزمایش جهانی فاز سه در مقیاس بزرگ که این درمان روماتیسم مفصلی را بررسی می‌کند، امسال آغاز شد. این آزمایش که برای ارزیابی ۲۵۰ نفر از ساکنان ۴۰ ناحیه در سراسر آمریکا تنظیم شده است، نخستین آزمایشی است که با دقت به بررسی امکان درمان روماتیسم مفصلی با تحریک عصب واگ می‌پردازد.
"اندرو کو"(Andrew Ko)، پژوهشگر حوزه جراحی مغز و اعصاب در "دانشگاه واشنگتن"(University of Washington) گفت: دستگاهی که در این آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرد، به اندازه یک قرص ویتامین است و طی جراحی، به واسطه یک برش کوچک در گردن به بدن وارد می‌شود. این ایمپلنت را می‌توان با استفاده از یک دستگاه کوچک، به مدت یک ساعت در هفته به صورت بیسیم شارژ کرد.
در این آزمایش، نیمی از شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی، ایمپلنت جراحی را دریافت می‌کنند اما تحریک الکتریکی برای آنها اعمال نمی‌شود و تحریک مورد آزمایش نیز تنها شامل یک دقیقه فعال‌سازی در روز خواهد بود.
کو ادامه داد: این تحریک‌های ولتاژ پایین، هنگام شب و در حالی که بیماران خواب هستند، انجام می‌گیرد؛ بنابراین شرکت‌کنندگان حتی متوجه آن نمی‌شوند.
این آزمایش قرار است حدود سه سال زمان ببرد تا داده‌های ایمنی و اثربخشی در بلندمدت را در نظر بگیرد. با وجود این، دوره مداخله فعال فقط ۱۲ هفته زمان خواهد برد. کو گفت: این ایمپلنت ویژه در صورت موفقیت‌آمیز بودن نتیجه، روی سایر بیماری‌های خودایمنی آزمایش خواهد شد.
وی افزود: روماتیسم مفصلی برای این پژوهش انتخاب شد زیرا ویژگی‌های این بیماری به خوبی مشخص شده‌اند و راه‌هایی برای پیگیری شدت آن وجود دارد اما اگر این روش جدید بر آن موثر باشد، ممکن است بر سایر بیماری‌های خودایمنی نیز تاثیر بگذارد. هدف ما این است که افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی مجبور نباشند هر روز دارو مصرف کنند و با عوارض جانبی بیماری درگیر شوند.
گروهی از پژوهشگران "موسسه بیونیکز استرالیا"(Bionics Institute of Australia) نیز سعی دارند دستگاهی برای تحریک عصب واگ با هدف درمان روماتیسم مفصلی ارائه دهند. این دستگاه، کمی با دستگاه مورد بررسی در آمریکا تفاوت دارد.
دستگاه استرالیایی، به واسطه جراحی در معده کاشته می‌شود و چندین نقطه روی عصب واگ در شکم را هدف قرار می‌دهد. به گفته سازندگان، تحریک این بخش خاص از عصب موجب می‌شود تا واکنش‌های هدفمندتری در طحال صورت بگیرد و از برخی اثرات نامطلوب بر قلب یا ریه‌ها، جلوگیری شود.
این دستگاه به یک باتری که در اطراف مفصل ران کاشته شده است، متصل می‌شود. "رابرت کلوپاکس"(Robert Klupacs)، مدیرعامل موسسه بیونیکز استرالیا گفت: دوام باتری حدود ۱۰ سال است؛ این بدان معناست که ایمپلنت تنظیم و فراموش می‌شود زیرا نیازی به شارژ هفتگی ندارد.
ایمپلنت موسسه بیونیکز استرالیا در اصل برای درمان "بیماری کرون"(Crohn’s disease) طراحی شده است. بیماری کرون، نوعی بیماری التهابی روده است و آزمایش‌های بالینی در حال حاضر، تاثیر این ایمپلنت را بر آن مورد بررسی قرار می‌دهند.
پژوهشی که اخیرا در مجله "The Lancet" به چاپ رسیده نیز آزمایش موفقیت‌آمیزی را گزارش کرده است که طی آن، یک دستگاه غیرتهاجمی تحریک واگ برای درمان روماتیسم مفصلی بررسی می‌شود. این دستگاه که در پشت گوش قرار می‌گیرد، تحریک الکتریکی خفیفی را تا ۳۰ دقیقه در روز به عصب واگ وارد می‌کند.
بیشتر گروه‌های مورد بررسی مقدماتی در پایان کارآزمایی ۱۲ هفته‌ای، پیشرفت‌های بالینی قابل‌توجهی را نشان دادند. تقریباً یک چهارم از گروه ۲۷ نفری تا پایان بررسی، به بهبودی رسیدند. برای تایید این یافته‌ها باید در آینده آزمایش‌هایی با دارونما انجام شوند.
این پژوهش‌ها که بررسی می‌کنند تحریک الکتریکی عصب واگ چگونه می‌تواند بر التهاب اثر بگذارد، هنوز در روزهای ابتدایی به سر می‌برند و سوالات بسیاری هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند؛ سوالاتی از این دست که این نوع تحریک را برای چه بیماری‌های خودایمنی می‌توان به کار برد؟ بهترین راه برای ارائه این نوع درمان چیست؟ آیا می‌توان عصب واگ را به طور موثر و به صورت غیرتهاجمی تحریک کرد یا نهایتا جراحی مورد نیاز است؟
با توجه به پژوهش‌های پیش رو، پتانسیل این درمان ضد التهابی جدید بسیار زیاد است. "اوانج روماس"(Evange Romas)، روماتولوژیستی که با پژوهشگران موسسه بیونیکز همکاری می‌کند، گفت: با توجه به اینکه درمان‌های کنونی روماتیسم مفصلی حتی با توجه کارآیی در مرحله نخست، اغلب عوارض جانبی شدیدی را ایجاد می‌کنند، یک ایمپلنت الکتریکی ساده که به تنظیم التهاب در بدن می‌پردازد، می‌تواند یک نوآوری تغییر دهنده باشد.
روماس ادامه داد: من طی دوران کار خود، در برخی از پیشرفت‌های بزرگ درمان روماتیسم مفصلی نقش داشته‌ام اما این درمان جدید، بسیار هیجان‌انگیز است و من همه تلاشم را خواهم کرد تا به پژوهشگران موسسه بیونیکز کمک کنم که مزایای این درمان را در اسرع وقت به بیماران برسانند.