به گزارش مشرق، محمدمهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی ایدز در استودیو سلامت وزارت بهداشت و به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، درخصوص روز جهانی ایدز گفت: اول دسامبر برابر با ۱۰ آذر ۱۴۰۰، به عنوان روز جهانی ایدز نام‌گذاری شده است؛ ما در شرایطی روز جهانی ایدز را برگزار می‌کنیم که بیش از دو سال است که سراسر جهان درگیر اپیدمی جهانی کرونا است.
کووید ۱۹ آثار زیانبار و مخربی روی همه برنامه‌های کنترلی بیماری‌ها در سراسر جهان از خود برجای گذاشته است. در شرایطی به سر می‌بریم که بسیاری از برنامه‌های کنترلی بیماری‌ها به دلیل اهمیت برنامه کنترل کرونا دچار آسیب شده و بسیاری از کسانی که درگیر کنترل بیماری ایدز در دنیا بودند مجبور شدند، خواسته یا ناخواسته به کار کنترل عفونت کرونا بپردازند و همین امر سبب شده در کنار سایر عوامل، شناسایی بیماران مبتلا به ایدز و مراقبت و درمان این بیماران دستخوش آسیب جدی شود که کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبود.
گویا افزود: سال قبل برای کنترل ایدز در دنیا و همچنین کشور ما سال خوبی نبود اما توانستیم ظرف سال جاری بسیاری از خلاهایی که سال گذشته در رابطه با کنترل HIV داشتیم را جبران کنیم و دستاوردهای نسبتا خوبی در این عرصه به دست آوریم.
بیشتر بخوانید
تولید داروهای بیماران HIV در کشور
وی تاکید کرد: بعد از شروع پاندمی کرونا، شناسایی مبتلایان به HIV کاهش یافت و مراقبت و درمان هم به دلیل عدم مراجعه افراد مبتلا که به دلیل سیاست‌های کنترل کرونا داشتیم و اجازه نمی‌داد ارتباط بین افراد مبتلا با مراکز بهداشتی درمان منظم باشد، سبب شد موارد کمتری از این بیماری شناسایی شود و تحت مراقبت و درمان قرار گیرد. اکنون دیگر وقت جبران این خلاها رسیده است. از سال قبل به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردیم تا ارتباطات لازم با بیماران را برقرار کنیم و برنامه‌های آموزش و اطلاع‌رسانی خود را شدت بخشیم تا حتی یک لحظه وقفه در شناسایی مبتلایان اتفاق نیفتد.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در ادامه تصریح کرد: در این راستا تلاش کردیم به اندازه کافی ذخیره دارویی و تشخیصی در کشور فراهم شود که از این نظر با مشکل مواجه نباشیم. همچنین تلاش کردیم افراد تحت درمان به طور مرتب بتوانند آزمایشات لازم را بدهند تا آنها اطمینان داشته باشند که وضعیت سلامتشان به چه صورت است و چه کارهایی باید انجام دهند، اما هنوز به آنچه می‌خواهیم، دست پیدا نکردیم، زیرا درست است که تمام شاخص‌های این برنامه کنترلی را نسبت به سال ۱۳۹۹ ارتقا داده‌ایم، اما وقتی به قبل از پاندمی کرونا نگاه می‌کنیم، با ایده‌آل‌هایی که در زمینه HIV درنظر داشتیم، فاصله داریم و به آن دست پیدا نکردیم.
وی با اشاره به تهیه برنامه پنجم استراتژیک ایدز کشور، عنوان کرد: این برنامه با مشارکت سازمان‌های مختلف دولتی و غیردولتی تهیه شده است و در حال طی کردن مراحل پایانی تصویبش است. همه سازمان‌های درگیر برنامه خود و برنامه‌های مرتبط با سازمانشان را تهیه کردند. ما امیدواریم با حمایت‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد این خلاها را هم جبران کرده و هم بتوانیم دستاوردهای بیشتری داشته باشیم.
البته هنوز با ایده‌آل‌هایمان در زمینه بیماریابی فاصله داریم. در برنامه کمپین مبارزه با ایدز سال جاری یک برنامه یک ماهه را تدارک دیدیم که آموزش و اطلاع‌رسانی خود در سراسر کشور را به حداکثر ممکن برسانیم و بتوانیم ظرف این مدت، افرادی را که در معرض ابتلا به ایدز قرار دارند را آگاه کنیم که چگونه از خود مراقبت کرده و برای انجام آزمایش به مراکز مراجعه کنند، یا اگر مبتلا به عفونت بودند، چگونه از خدمات مراقبتی و درمانی بهره‌مند شوند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ادامه داد: فقط ظرف یک هفته گذشته که برنامه آموزش اطلاع‌رسانی آغاز شده، تاکنون، ۶۰ هزار مورد آزمایش در سراسر کشور برای افرادی که رفتارهای پرخطر داشتند، انجام دادیم و این موضوع یک دستاورد مهم محسوب می‌شود. امیدواریم در پایان این یک ماه، بتوانیم به حداکثر آنچه انتظار داریم، دست پیدا کنیم. اما بدیهی است که برنامه مبارزه با ایدز کشور به این کمپین محدود نخواهد شد و کماکان نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی در همه سطوح داریم و باید بتوانیم مردم و جوانان را نسبت به این بیماری، رفتارهای پرخطر اجتماعی و بین فردی و همچنین خطرات و عوارض ناشی از ابتلا و... آگاه کنیم.
هرچند که درمان موفقی در حال حاضر در دنیا برای ایدز وجود دارد، اما درمان قطعی نیست و قبل از هر چیزی، لازم است که در زمینه تغییر رفتار، همه سازمان‌های درگیر، اعم از دولتی و غیر دولتی و رسانه‌ها، نقش‌آفرینی کنند تا نسل جوانی سالم و به دور از بیماری HIV داشته باشیم؛ جوانانی که در عرصه مبارزه با این بیماری سرآمد جهان باشند.
وی با بیان اینکه ارائه خدمات به مبتلایان HIV، خانواده آنها و افرادی که رفتار پرخطر دارند و تحت مراقبت ما هستند، رایگان است، گفت: افرادی که رفتار پرخطر جنسی و اعتیاد دارند و سایر افرادی که فکر می‌کنند در معرض خطر بودند، می‌توانند به مراکز جامع خدمات سلامت در کل کشور مراجعه کنند و خدمات کاملا محرمانه دریافت کنند، پاسخ آزمایش فقط به خود فرد اعلام می‌شود.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به مبتلایان HIV و خانواده آنها و افراد تحت مراقبت شبکه بهداشتی و درمانی رایگان است، گفت: افرادی که رفتار پرخطر جنسی یا اعتیاد دارند و سایر افرادی که فکر می‌کنند در معرض خطر بودند، می‌توانند به مراکز جامع خدمات سلامت در کل کشور مراجعه کنند و خدمات کاملا محرمانه دریافت کنند، پاسخ آزمایش فقط به خود فرد اعلام می‌شود.
رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت ادامه داد: از ابتدای شیوع همه‌گیری ایدز تاکنون، ۸۱ درصد موارد ابتلا مربوط به مردان بود و ۱۹ درصد مبتلایان زنان هستند، اما این روند در سال‌های اخیر تغییرات جدی داشته و درصد ابتلای بانوان افزایش یافته است.
وی ادامه داد: ۳۲ درصد موارد ابتلا به ایدز در سال‌های اخیر، به بانوان مربوط بوده است، هرچند باز هم با درصد مردان تفاوت دارد، اما بازهم این مساله، بسیار جدی است؛ زیرا "روند همه گیری" موضوع بحث است؛ وقتی روند همه‌گیری در مردان تفاوت چشمگیری با زنان دارد، اگر مراقبت و درمان را به دقت دنبال نکنیم و فرد مبتلا دستورات بهداشتی را رعایت نکند، طبیعی است که همسرش نیز در معرض خطر قرار خواهد گرفت، مگر اینکه آنها دقیقا از راه‌های پیشگیری بیماری آگاه باشند.
گویا در پاسخ به سوالی درخصوص موارد مطرح شده پیرامون جمع‌آوری وسایل پیشگیری از بارداری که در قانون جوانی جمعیت به آن اشاره شده و همچنین آثار آن بر افزایش موارد بیماری‌های مقاربتی از جمله HIV ، بیان کرد: قانون جوانی جمعیت یک سیاست کشوری بسیار مهم است که در کشور به طور جدی دنبال می‌شود و دلایل آن هم کاملا مشخص است.
طبیعی است که هرچه جمعیت به سمت ازدواج و باروری بیشتر پیش برود، یعنی روابط زناشویی و جنسی سالم‌تری وجود داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که موارد HIV نیز کمتر شود. بنابراین، این دو موضوع با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند؛ لذا اگر با برنامه‌ریزی دقیق این قانون اجرایی شود، باید انتظار داشته باشیم که روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج در کشور کاهش یابد و اطمینان داریم به دنبال این امر، عفونت HIV هم کاهش یابد.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: برنامه‌هایی که برای کنترل و پیشگیری از HIV در کشور انجام می‌شود، ارتباطی با طرح جوانی جمعیت ندارد و نباید این دو موضوع را به هم ارتباط داد. افراد مبتلایی که شناسایی کردیم، همسرانشان هم تحت مراقبت هستند و وسایل پیشگیری از بارداری در اختیارشان قرار می‌گیرد. این دو موضوع، برنامه‌های متفاوتی داشته و افراد شناسایی شده تحت مراقبت و درمان قرار دارند.
وی با بیان اینکه اعلام آمار موارد ایدز هرسه ماه یک بار منتشر می‌شود، یادآور شد: کمیته کشوری ایدز، کمیته‌ای بین بخشی است که تمام سازمان‌ها در آنجا عضو هستند و تصمیماتشان به استان‌ها ابلاغ می‌شود و بر این اساس اقدام می‌کنند. کمیته وظیفه نظارتی بر برنامه HIV کشور دارد و به شکل مرتب تشکیل جلسه می‌دهد.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره کنترل ایدز در زندان‌ها توضیح داد: داخل زندان‌ها موارد ایدز افزایش نیافته است. روند کنترل ایدز در زندان‌ها توسط سازمان زندان‌ها در کشورمان، در سطح دنیا برجسته بوده و این موضوع توسط سازمان‌های بین‌المللی نیز تایید شده و اقداماتی که در رابطه با اطلاع‌رسانی و شناسایی بیماران در زندان‌ها انجام شده نیز مثال‌زدنی است.
وی درخصوص داروهایی که برای این بیماری مصرف می‌شود، گفت: بخش اعظم داروهای مورد نیاز بیماران توسط شرکت‌های تولیدکننده داخلی تامین می‌شود و بخش کوچکی را در شرایط تحریم از طریق زیرمجموعه‌های سازمان ملل تامین کردیم. درحال حاضر کمبود دارویی در این زمینه وجود ندارد.
گویا با تاکید بر اینکه تاثیر داروهای درمان ایدز بر کرونا اثبات نشده است، بیان کرد: در ابتدای کرونا برخی داروهای درمان ایدز مصرف می‌شد، اما همه مطالعات نشان داد که این داروها نمی‌تواند در درمان کرونا نقش برجسته داشته باشد. تلاش‌ها در دنیا برای ساخت واکسن ایدز ادامه دارد، هرچند که به شدت تحت تاثیر ساخت واکسن کووید قرار گرفته است؛ اما هنوز نقطه روشن و موفقیت‌آمیزی که بشود عنوان کرد، وجود ندارد.
وی درخصوص دیده شدن سویه جدید ویروس کرونا در مبتلا به ایدز، بیان کرد: اینکه گفته شده اولین بار سویه جدید ویروس کرونا در مبتلایان به ایدز مشاهده شده، ما نیز در حد شنیده‌ها اطلاع داریم و دولت آفریقای جنوبی چنین چیزی را اعلام نکرده است، اما نگرانی از این سویه جدید بسیار جدی است و این هفت کشور که شیوع سویه جدید کرونا از آنها گزارش شده است، شیوع بالایی از HIV را هم دارند.
مبتلای به HIV کنترل نشده که به صورت منظم دارو دریافت نکرده باشد و سیستم دفاعی ضعیفی داشته باشد، چنانچه به کرونا مبتلا شود، احتمال اینکه موتاسیون‌های ویروس رخ دهد وجود دارد و چون تعداد قابل توجهی افراد HIV مثبت در این کشورها زندگی می‌کنند، این یک نگرانی جدی است که فکر می‌کنم ظرف روزهای آتی به بخشی از آنها می توان پاسخ داد.
وی افزود: علی‌رغم اینکه در مطالعات جهانی اعلام شد که کرونا می‌تواند در مبتلایان به HIV شدیدتر باشد، ما مطالعاتی داشتیم که نتوانست چنین چیزی را به اثبات برساند، شاید یک دلیلش این است که مراقبت و درمان HIV ما مستقیم و بی‌وقفه است.
محمدمهدی گویا در پاسخ به سوالی درخصوص لزوم توجه به سیاست بازگشایی مدارس در شرایط شیوع کرونای اُمیکرون، عنوان کرد: بازگشایی مدارس در ستاد ملی کرونا تصمیم‌گیری می‌شود که خبره‌ترین افراد کشور در آن حضور دارند و تمام جوانب بازگشایی یا عدم بازگشایی را بررسی می کنند. این اطمینان خاطر را به مردم می‌دهم که هیچ تصمیمی اکنون بدون وجود شواهد علمی انجام نخواهد شد.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت اضافه کرد: درمورد سویه جدید کرونا هنوز سوالات بسیاری باقی مانده و آنچه که باعث نگرانی است فقط تغییراتی است که در ساختار ژنتیکی ویروس ایجاد شده است، اما وقتی این تغییرات در ساختار ژنتیکی رخ می‌دهد و اینکه در آینده چه می‌شود، هنوز نمی‌توانیم پاسخ دهیم و اگر خوشبینانه نگاه کنیم، ظرف دو تا سه هفته آینده بسیاری از این سوالات را می‌توان پاسخ داد، اما بازگشایی مدارس در شرایطی مورد تصمیم‌گیری نهایی قرار می‌گیرد که موارد اساسی مورد ملاحظه باشد.
وی افزود: در تمام مرزهای رسمی کشور مراقبت مرزی داریم که شرح وظیفه مشخص دارند و هر تغییری که در وضعیت کشور و دنیا رخ می‌دهد، اطلاع‌رسانی و دستورالعمل جدید صادر می‌شود. برای همین سویه جدید هم دستورالعمل‌های مراقبتی روز جمعه به سرعت در اختیار ماموران مرزی قرار گرفت و شخص وزیر نیز روز شنبه سرزده از فرودگاه امام خمینی(ره) باردید کردند و همه ماموران ما به وظایف خود آگاه هستند.
گویا در ادامه مطرح کرد: ما کار سختی پیش رو داریم، چون پرواز مستقیم به هیچ کدام از هفت کشور درگیر با سویه جدید کرونا نداریم، در نتیجه اگر کسی بخواهد به کشور ما بیاید، مجبور است از کشور ثالث بیاید که این امر کارمان را سخت می‌کند. در هر حال با نیروی انتظامی مستقر با فرودگاه‌ها و سایر مبادی مرزی هماهنگی صورت گرفته است تا اگر کسی غیرمستقیم هم وارد شد، ماموران ما اقدامات لازم را انجام دهند. اخذ ویزا توسط کسانی که از این هفت کشور می‌خواهند به ایران بیایند، به طور موقت لغو شده است.
وی ادامه داد: برای ایرانیان مقیم این کشورها نیز از دو هفته قبل تاکنون دستورالعمل ویژه تهیه شده است که در فرودگاه تست می‌دهند و مراقبت می‌شوند و اقدامات سختگیرانه برای آنها داریم.
گویا درخصوص تقسیم بندی سنی برای تزریق دُز سوم واکسن کرونا، تاکید کرد: تقسیم‌بندی سنی برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا برای جلوگیری از ازدحام جمعیت در مراکز واکسیناسیون اعمال شده است و این مورد به مراتب کاهش پیدا می‌کند و تمام گروه های سنی واکسن کرونا را دریافت خواهند کرد. برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا بیشترین تکیه ما به واکسن‌های ایرانی است و خیالمان از این جهت راحت است.