به گزارش مشرق، سالمندی یک فرآیند زیستی طبیعی و غیر قابل اجتناب است که باعث تغییراتی در بدن، ذهن و زندگی اجتماعی افراد می‌شود. هرچند که آستانه‌ی خاصی برای پیری وجود ندارد، اما صاحب‌نظران و برنامه‌ریزان معمولاً در مطالعات جمعیتی ایران، سالمندان را جمعیت در سنین ۶۵ سال و بیشتر در نظر گرفته‌اند.
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، سالمندی که معمولاً از دیدگاه سن تقویمی از ۶۰ سالگی به بعد اطلاق می‌شود، نتیجه سیر طبیعی زمان است که به تغییرات فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی در سالمندان منجر می‌شود. این سازمان اعلام کرده است که جمعیت سالمندی به‌سرعت در حال افزایش است و انتظار می‌رود از میزان ۸۴۰ میلیون در سال ۲۰۱۳ به ۲ میلیارد تا سال ۲۰۵۰ برسد.
بیشتر بخوانید
چه کاری موجب تقویت جسم و ذهن سالمندان می‌شود؟
بر اساس نظر متخصصان، ازجمله تغییرات مبتنی بر سن در سالمندی، کاهش توانمندی‌های شناختی مانند عملکردهای حافظه، توجه و پردازش شناختی است. با افزایش سن، ممکن است سطح بخش‌هایی از مغز مانند ارتباط و کارکرد لوب پیشانی و هیپوکامپ که تعیین‌کننده فرآیندهای شناختی مانند توجه، حافظه فعال، حافظه رویدادی و عملکرد اجرایی است کاهش پیدا کرده و با افت عملکردهای شناختی مانند حافظه فعال، حافظه رویدادی و عملکرد اجرایی در سالمندان همراه شود.
حافظه فعال و رویدادی با عملکردهای شناختی دیگر مانند سرعت پردازش و موقعیت‌یابی قویاً مرتبط هستند. عملکرد اجرایی نیز عبارت است از توانمندی تغییر دادن تکالیف، بازداری و یادگیری در افراد که افت کارکرد آن‌ها تأثیر قابل توجهی بر زندگی سالمندان می‌گذارد.
با توجه به اهمیت موضوع سالمندی در جامعه ما، گروهی از محققان کشور از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اقدام به انجام مطالعه‌ای کرده‌اند که در آن تأثیر بازی‌های رایانه‌ای بر بهبود حافظه کاری، حافظه دیداری و کنترل عملکرد اجرایی سالمندان مورد بررسی علمی واقع شده است.
در این پژوهش که بر روی ۴۰ نفر از سالمندان شهر تهران انجام شده، از نیمی از مشارکت‌کنندگان خواسته شده است که طی روندی شامل ۱۵ جلسه یک‌ساعته، بازی رایانه‌ای موسوم به «لوموسیتی» را انجام دهند و سپس توانایی‌های حافظه‌ای و شناختی آن‌ها با گروهی که بازی نکرده‌اند، مورد مقایسه واقع شده است.
نتایج بررسی‌های انجام شده در این تحقیق نشان می‌دهد که انجام بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند به بهبود حافظه و عملکردهای شناختی سالمندان کمک کند.
در این خصوص، مهدی جعفری، استادیار و محقق روانشناسی سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش می‌گویند: «تجزیه‌وتحلیل داده‌های ما نشان داد که بازی‌های رایانه‌ای اثر معنادار و قابل توجهی بر بهبود حافظه کاری، حافظه دیداری و کنترل عملکرد اجرایی سالمندان دارند».
آن‌ها توصیه کرده‌اند در آسایشگاه‌های سالمندان و مراکز مربوطه از این بازی‌ها برای توان‌بخشی افراد سالمند استفاده شود.
جعفری و همکارانش اعتقاد دارند: «ازآنجاکه بازی‌های رایانه‌ای، نیاز پیوسته و پایدار توجه را برای کسب امتیاز طلب می‌کنند، ادامه دادن چنین بازی‌هایی، می‌تواند توجه و تمرکز را تقویت کند. توجه و تمرکز بالا همچنین با به دست آوردن نمرات بالاتر در آزمون حافظه دیداری مشخص می‌شود».
بر این اساس، در بازی‌های رایانه‌ای که با تصاویر مختلف برای ترغیب کردن بازی‌کنندگان اجرا می‌شوند، مهم‌ترین مؤلفه‌ای که تقویت می‌شود، حافظه دیداری کوتاه‌مدت است.
بازی‌های رایانه‌ای که دارای تصاویر اکشن تر و پویاتر هستند نیز حافظه دیداری را بیشتر تحریک می‌کنند و درنتیجه آن، بازی‌کنندگان فعال این نوع بازی‌های رایانه‌ای، نسبت به افراد دیگر، از حافظه کوتاه‌مدت دیداری بهتری برخوردار خواهند بود.
این یافته‌های پژوهشی را «فصل‌نامه روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی ایران منتشر کرده است.