به گزارش مشرق، برای انجام گفت‌وگویی خواندنی با نماینده کسبه پلاسکو که این روزها خبر افتتاحیه‌اش در گوش شهر پیچیده، عازم برج پلاسکو در خیابان جمهوری می‌شویم.
طبق معمول از کنار پاساژها و مغازه‌ها و همچنین موتورسیکلت‌های پارک شده حدفاصل خیابان و پیاده‌رو، می‌گذریم. به محدوده‌ای می‌رسیم که بیشتر از هر صنف دیگری، صنف پوشاک آقایان به چشم می‌آید. برج پلاسکو بین همه ساختمان‌های این حوالی کلاه از سر می‌اندازد. «علی‌رضا تهرانی» نماینده کسبه برج پلاسکو را در یکی از واحدهای طبقات برج پلاسکو ملاقات می‌کنیم. اینجا اتاق مدیریت نماینده کسبه است. تنها جایی که کاملاً آب‌وجارو شده است. سؤال‌های ما حول محور میزان رضایت کسبه از ساخت‌وساز پلاسکو؟ چگونگی همراهی کسبه با مالک برج پلاسکو؟ هزینه‌هایی که سرقفلی داران در ساخت پلاسکو دادند؟ میزان ایمنی ساختمان پلاسکو؟ و مهم‌ترین سؤال اینکه آیا برج پلاسکو تا چند روز دیگر به افتتاحیه می‌رسد؟ جواب همه این سؤال‌ها در این گفت‌وگو آمده است. با ما همراه باشید.
*شما به‌عنوان نماینده کسبه پلاسکو، بیشتر در جریان گفت‌وشنود کسبه هستید. از حس و حال این روزهای اهالی پلاسکو بگویید
طی ۵ سالی که گذشت، این روزها برای کسبه پلاسکو جزی بهترین روزهاست. بیشتر به این دلیل که به‌روز افتتاحیه پلاسکو نزدیک می‌شوند. هرچند در این مسیر هزینه‌هایی دادند مثل سوختن اموالشان در آتش‌سوزی، انتظار ۵ ساله برای ساخت برج پلاسکو و... اما در انتها، کار و کسب آن‌ها احیا می شود و امروز خوشحال‌اند که روزهای سخت گذشته است.
*برای ساخت دوباره، بالا رفتن برج پلاسکو و احیا شدن واحدهای تجاری چقدر مدیون بنیاد مستضعفان هستید؟
ازآنجایی‌که بنیاد مستضعفان مالک برج و پاساژ پلاسکو است. شاید همه فکر کنند که بنیاد باید پلاسکو را می‌ساخت! این اتفاق هم افتاد، اما ساخت برج پلاسکو برای بنیاد هیچ توجیه اقتصادی نداشت. اقدام به ساخت پلاسکو صرفاً برای کمک به کسبه و برگرداندن زندگی اقتصادی ازدست‌رفته آن‌ها بود. بنیاد در این مدت با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم کرد و موانع زیادی را پشت سر گذارند تا به اینجا رسید که برج به افتتاحیه برسد.
*انتقادها برای ساخت مجدد پلاسکو وجود داشت و مخالفان ساخت برج پلاسکو کم نبودند چطور شد که طرح ساخت پیش رفت و تصمیم بر آن شد که برج پلاسکو ساخته شود؟
بله همان‌طور که شما گفتید از همان ابتدا فضای انتقادی نسبت به ساخت برج پلاسکو وجود داشت. اغلب افرادی در حوزه شهرسازی و معماری به عناوین مختلفی ساخت مجدد برج پلاسکو را نقد می‌کردند البته دلایلی هم داشتند مثل‌اینکه این منطقه ظرفیت و گنجایش این‌همه رفت‌وآمد را ندارد. فضای شهری در این منطقه کامل نیست. پارکینگ مختص به خود پلاسکو وجود ندارد. بلندمرتبه‌سازی صحیح نیست. این منطقه در جوار مکان‌های میراث فرهنگی است و ده‌ها دلیل دیگر، اما در مقابل همه این نقطه‌نظرها، رویکرد دیگری هم وجود داشت اینکه آتش‌سوزی برج پلاسکو هزینه زیادی را به افکار عمومی تحمیل کرده بود بالاخره افرادی که صاحب سرقفلی بودند چه باید می‌کردند؟ ۶۰۰ خانواده به‌صورت مستقیم در این ساختمان سرقفلی داشتند؛ معیشت و کل زندگی‌شان به اینجا گره‌خورده بود. البته بی‌واسطه و باواسطه چند ده هزار نفر در این پاساژ و برج پلاسکو امرارمعاش می‌کردند. کجا می‌شد به این جمعیت چند هزارنفری فضا داد؟ هیچ مکانی جایگزین پلاسکو نمی‌شد. دست‌آخر رأی به ساخت برج داده شد. اما موانع هم بری ساخت برج پلاسکو و بالا آمدن آن زیاد بود.
*چه موانعی می‌تواند سر راه بنیاد باشد؟ آن‌طور که گفته می‌شود دیگر ارگان‌ها و سازمان‌ها همکاری خوبی برای ساخت پلاسکو با بنیاد داشته‌اند.
بله البته با پیگیری‌های زیاد و جلسه‌های متعدد، بخش زیادی از این موانع برطرف شد. اشکالاتی به ساخت برج پلاسکو در محل سابقش وارد می‌شد مثلاً اینکه پلاسکو در منطقه ۱۲ واقع‌شده است و این منطقه شرایط خاص خودش را داشته و دربافت مرکزی تهران است. وجود بافت قدیمی در اطراف برج پلاسکو موجب آسیب به دیگر ساختمان‌های اطراف می‌شود. همچنین با گودبرداری پلاسکو به میراث فرهنگی در فاصله بسیار کم آسیب می رسانند. محدودیت‌هایی مثل ارتفاع به خاطر وجود پدافند غیرعامل و مشکلات امنیتی و ده‌ها دلیل دیگر. به توافق رسیدن همه این سازمان‌ها راه سختی را برای بنیاد به وجود آورده و اجرای کار بسیار مشکل شده بود .ولی انصافاً بنیاد پای همه سختی‌ها ایستاد. در اصل بنیاد مالک پلاسکو بود و عقب نکشید چه در بحث هزینه کردن و چه در بحث رفع مشکلات و موانع کار همیشه درصحنه بود.
*کسبه چطور پای‌کار ایستادند؟ آیا آن‌ها هم هزینه‌ای هم متقبل شدند؟
ـ تا هزینه را چه تعریف کنید؟! نقدینگی تزریق نکردیم، اما هزینه دادیم. ریزش حدود ۲۰ درصد از مساحت مغازه‌هایمان بیشترین هزینه‌ای بود که می‌توانستیم پرداخت کنیم. حالا شما تصور کنید هر متر این مغازه‌ها چه قیمتی دارد؟! ما از ۲۰ درصد مغازه‌ای‌مان گذشتیم تا برج پلاسکو بالا برود. اگر ازاین‌جهت نگاه کنید بله ما هم هزینه کردیم، اما در نظر داشته باشید این فضای ۲۰ درصد هم، فضایی نبود که بنیاد از آن سودی برده باشد.
*پس برای ۲۰ درصد همه واحدهای تجاری چه اتفاقی افتاد؟
ساخت راهروهای عریض‌تر، ساخت راهروهای ایمن. درواقع برای ایمنی بیشتر این فضاها به مشاعات اضافه شد، اما از دارایی سرقفلی داران پلاسکو کم شد.
*حالا سرقفلی داران با این توافق اولیه برای ساخت که از ۲۰ درصد واحدهای تجاری‌شان گذشته‌اند ناراضی نیستند؟
نه اصلاً. درمجموع از اینکه فضای پلاسکو احیاشده است و دوباره توانستند به کارشان برگردند کاملاً راضی هستند. ما هرروز با کسبه در ارتباط هستیم. این‌یک تصمیم‌گیری جمعی بین کسبه و بنیاد بود. حدود ۲۰ درصد از واحدهای تجاری‌مان را بدهیم تا برج پلاسکو طبق نقشه ساخته شود. باجان و دل رضایت دادیم. تا زودتر به فضای کارمان برگردیم هرچند این تصمیم اجتناب‌ناپذیرهم بود.
*طبق مصاحبه‌ای که چند روز پیش با «محمد پیر علی» سرپرست املاک بنیاد مستضعفان انجام شد از ایشان نقل شد که مساحت ازدست‌رفته واحد تجاری به صاحبان سرقفلی برمی‌گردد. با این شرایط شما هیچ هزینه‌ای برای ساخت متقبل نشده‌اید؟
به‌نوعی سرپرست املاک بنیاد درست گفته‌اند. در نظر داشته باشید طبق تصمیم‌گیری و مشورت اولیه در شروع ساخت برج پلاسکو قرار شد هر صاحب سرقفلی ۲۰ درصد از واحد تجاری‌اش را واگذار کند، اما دراین‌بین کسانی بودند که طبق نقشه ساخت پلاسکو، بیشتر و یا کمتر از ۲۰ درصد تعیین شده ، مساحت مغازه‌هایشان تغییر کرد . مثلاً برخی ۳۰ درصد از مغازه هایشان کم شد حالا قیمت ۱۰ درصد را به او برمی‌گردانند. افرادی که ۱۰ درصد از مساحت مغازه‌هایشان کم شده است هم باید هزینه ۱۰ درصد را به بنیاد بدهند. این مبالغ بین کاسبان ردوبدل می‌شود و بازهم نقدینگی در جیب بنیاد نمی‌رود.
*به گفته شما فقط ۲۰ درصد از واحدهای تجاری‌تان را بخشیدید و هیچ هزینه دیگری پرداخت نکردند؟
نه هیچ هزینه‌ای برای ساخت پرداخت نکردیم. بنیاد مستضعفان تمام و کمال خودش هزینه کرد.
* ۲۰ درصد کسر شده از هر واحد تجاری صرف چه اقدامی شد؟ آیا تعداد واحدهای تجاری افزایش پیدا کرد؟
نه اصلاً این‌طور نبود این متراژ کسر شده ، صرف ساخت راهروهای عریض‌تر و از همه مهم‌تر ساخت راهروهای امن در مواقع بحران شد .بهتر است بگوییم این مساحت به مشاعات اضافه شد.
*با توجه به بالا رفتن متراژ مشاعات آیا همه سرقفلی داران سابق صاحب مغازه‌شان شدند؟ همه قراردادهای سابق به قوت خودش باقی ماند؟
برای پاسخ به این سؤال بهتر است بگویم پلاسکو قبل از آتش‌سوزی ۱۵ طبقه بود و یک طبقه منفی هم داشت که می‌شود ۱۶ طبقه. در طبقه منفی چند واحد تجاری داشت و بیشتر مساحت به موتورخانه و تأسیسات اختصاص داده‌شده بود. بعد از ساخت مجدد، طبقه منفی یک، کاملاً در اختیار سرقفلی داران سابق قرار گرفت و بنیاد فقط صاحب ۴ طبقه از برج ۲۰ طبقه است.
* با این اوصاف همه سرقفلی داران به کار خودشان برگشتند؟
بله همه به کارشان برگشتند. قرارداد در پلاسکو این‌طور است که کاسب‌ها سرقفلی را اجاره کرده‌اند وبر اساس آن‌یک اجاره‌ای ماهانه و سالانه به بنیاد به‌عنوان مالک پرداخت می‌کنند. در مدت ۵ سال که برج پلاسکو ساخته شد. قراردادها به قوت خودش باقی بود و هیچ صاحب سرقفلی، قرارداد خودش را کنسل نکرد. حالا اگر اشتباه نکنم ۳۰۳ واحد تجاری در۱۶ طبقه برج پلاسکو فعال می‌شود.
*انتقادهایی به طرح نمای برج پلاسکو در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود. نگاه کسبه به این نقدها چیست؟
همان‌طور که می‌دانید ساخت برج پلاسکوبه مسابقه گذاشته شد. قبل از این اتفاق در هیچ کجای ایران ملکی که صاحب داشته باشد به مسابقه گذاشته نشده بود. اینجا جزی فضای شهری مثل میدان گاه شهر و یا فضای ایستگاه مترو نبود که به مسابقه گذاشته شود، اینجا مالک داشت. هم مالک عرصه که بنیاد بود و هم مالک سرقفلی که کسبه بودند . شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که این اختیار از ما سلب شد و تصمیم‌گیری برای ساخت به برنده مسابقه سپرده شد. درواقع ازنظر قانونی این تصمیم‌گیری بر ما تحمیل شد. مالک عرصه، تنها صاحب ۲۰ درصد ارزش برج است و مالکان سرقفلی ازلحاظ ارزش، مالک ۸۰ درصد از برج هستند. خلاصه آن‌طور که نظر کسبه برای طرح نما بود انجام نشد؛ با همه این اوصاف به دلیل اقتضائات و حساسیت‌هایی که در ساخت برج پلاسکو وجود داشت ما نیز سکوت کردیم. درمجموع راضی هستیم. بازهم شکر خدا که کسبه به کارشان برگشتند.
*در پروسه ساخت پلاسکو چه موضوعی بیشتر از هر اتفاقی اهمیت داشت؟
مهم‌ترین نکته این بود که برج پلاسکو با کمترین دغدغه ساخته شود. هر سازمان و نهادی تلاش کرد تسهیل گر باشد و برای رسیدن به این نقطه یک‌قدم عقب گذاشت تا برج به‌سرعت ساخته شود. سازمان شهرداری، تشکیلات و نهادهای دولتی، مجموعه‌های شهری، شورای شهر برای ساخت این برج همکاری کردند. حتی رسانه‌ها نیز به‌عنوان نماینده افکار عمومی سنگ‌اندازی نکردند و انصافاً در این ۵ سال ما را تنها نگذاشتند به‌نوعی فضا را تازه نگه داشتند و مشکلات را بازگو کردند. تمام قواعد و قوانین در ساخت پلاسکو و مهم‌تر از هر چیز دیگر، نکات ایمنی در ساخت پلاسکو صدر درصد اجرا شد. ساختمان تجاری دیگری در ایران به این ایمنی وجود ندارد. آنچه می‌گویم اصلاً اغراق نیست!
* مگر چه امکانات ایمنی در برج پلاسکو وجود دارد که در دیگر مراکز تجاری کشورمان وجود ندارد؟
مساحت قابل‌توجهی که به راهروهای امن اختصاص داده‌شده بسیار مهم است. علاوه بر آن نصب پرده حریق و دود تابه‌حال در هیچ مرکز تجاری اجرانشده است. وقتی کارشناسان آتش‌نشانی می‌خواستند ایمنی ساختمان را در بخش پرده حریق تأیید کنند خودشان به کاربری پرده‌های حریق و دود اشراف نداشتند. بعد از مطالعه آن در کشورهای خارجی کاربرد آن را تأیید کردند. برای ساخت برج از بهترین مشاوران ایمنی کمک گرفته شد. از نمونه‌های دیگر تفاوت ساخت این برج این است که زمان گودبرداری، چون ساختمان‌های هم‌جوار قدیمی بودند و امکان ریزش آن‌ها وجود داشت. مالک متحمل یک استراکچر موقتی و بسیار پرهزینه شد تا فضای ایمنی آن رعایت شود. در تأیید این حرف باید بگویم که مالک (بنیاد) از روز اول نگاه اقتصادی به این کار نداشت و هدف اصلی برگرداندن حق‌وحقوق از بین رفته‌ی کسبه بود.
نیت این بود که کسبه راضی شوند و افکار عمومی اقناع شود که وقتی وعده‌ای داده می‌شود به آن وعده عمل خواهد شد. یک‌جورهایی اعتمادسازی برای مردم انجام شد.
*کسبه پاساژ پلاسکو در ضلع شمالی چطور؟ آن‌ها برای راه‌اندازی مغازه‌هایشان از بنیاد کمک گرفتند؟
در زمان تصمیم‌گیری برای ساخت، واحدهای پاساژ پلاسکو در ضلع شمالی که در حادثه آتش‌سوزی آسیبی ندیده بودند تصمیم گرفتند که مقاوم‌سازی انجام دهند خودشان بحث هزینه نوسازی و ایمنی را تحت نظر فرمانداری و شهرداری متقبل شوند. حتی کارهای اجرایی را نیز خودشان انجام دادند.
*بنیاد مستضعفان از ۵ ماه گذشته اعلام کرد که ساخت برج پلاسکو به اتمام رسیده است، اما افتتاح را منوط به این داشت که مغازه‌ها دکور بندی شوند و برج این شرایط را داشته باشد که مشتری وارد شود
بله همین‌طور بود. از پنج ماه گذشته، بنیاد برج را در اختیار ما قرارداد در این مدت سرقفلی داران تلاش کردند که مغازه‌هایشان را دکور بندی کنند و آماده حضور مشتری شوند.
* اما از شواهد پیداست که پلاسکو به افتتاحیه پایان آذرماه نمی‌رسد به نظر شما این‌طور نیست؟
ما همه تلاشمان را می‌کنیم که به افتتاحیه برسیم. در این شرایط هر کسبه سعی می‌کند باسلیقه شخصی و نوع کار واحد تجاری‌اش را آماده کند. در این مدت بیشتر برای انتخاب نصب سقف‌های کاذب و روشنایی واحدهای تجاری زمان صرف شد. دست‌آخر اگر همه واحدها هم به افتتاحیه نرسیدند سعی می‌کنیم طبقات و واحدهایی که بیشتر در معرض دید هستند را برای افتتاحیه آماده کنیم تا این مراسم به تأخیر نیافت درهرصورت نگرانی وجود ندارد.