به گزارش مشرق،بدون شک مرد عنکبوتی یکی از مشهورترین شخصیت‌ها و ابرقهرمان‌های کمیکی جهان به حساب می‌آید. این شخصیت توسط Stan Lee و Steve Ditiko خلق شد و اولین بار در شماره ۱۵ کمیک‌های Amazing Fantasy (آگوست ۱۹۶۲) به نمایش در آمد.

حضور اسپایدرمن به کمیک‌ها و رمان‌های تصویری خلاصه نمی‌شود و این شخصیت در انواع و اقسام انیمیشن‌ها، فیلم‌ها و بازی‌ها حضور داشته است. در این مقاله قصد داریم به مناسبت عرضه فیلم Spider-Man: No Way Home، نگاهی به تاریخچه حضور این ابرقهرمان در صنعت گیم بیندازیم.

اولین بازی‌های Spider-Man ریشه‌ای بسیار قدیمی دارند. در سال ۱۹۸۲، برادران پارکر یک بازی برای کنسول Atari ۲۶۰۰ توسعه دادند که با نام Spider-Man خطاب می‌شد. توجه داشته باشید که تا سالیان دراز، بازی‌های اسپایدرمن مثل خیلی از بازی‌های مشابه، به صورت دو بعدی ساخته می‌شدند. طراحی مراحل بازی Spider-Man ۱۹۸۲، به تاب خوردن روی ساختمان‌ها، دستگیر کردن خلافکاران و خنثی کردن بمب‌های Green Goblin خلاصه می‌شد. همچنین این بازی از دو بازیکن به صورت همزمان پشتیبانی می‌کرد. گیم‌پلی کلی بازی شباهت بی حد و اندازه‌ای به محصولی در سال ۱۹۸۰ تحت نام Crazy Climber داشت.

در سال ۱۹۸۴ آقای اسکات آدامز، نسخه جدید سری بازی‌های اکشن ماجراجویی متن‌محور خود تحت نام Questprobe را عرضه کرد. این نسخه Questprobe: Spider-Man نام داشت که مرد عنکبوتی را در حال پیدا کردن الماس‌های قیمتی به نمایش می‌گذاشت. بازی برای پلتفرم‌های قدیمی زیادی از جمله Apple II، Commodore ۶۴ و ‌Atari ۸-bit Family عرضه گردید. لازم به ذکر است که زاویه دوربین در این بازی به صورت اول شخص بود.

در سال ۱۹۸۹، بازی جدیدی تحت نام Spider-Man and Captain America in Doctor Doom’s Revenge منتشر شد. بازی توسط استودیو Paragon Software Corporation ساخته شده و توسط کمپانی Medallist منتشر شد. داستان بازی به وسیله چندین پنل کمیکی تعریف می‌شد و با یک گیم‌پلی مشابه Street Fighter، بازیکنان را در یکی از دو نقش اسپایدرمن یا کاپیتان آمریکا قرار می‌داد. ماموریت اصلی رد کردن مرحله‌ای دشمنان و رسیدن به Doctor Doom بود.

در ادامه با ورود به دهه ۹۰ میلادی، هنگامی که اسپایدرمن به اوج محبوبیت رسیده بود، بازی‌های بهتر و بیشتری از این ابرقهرمان ساخته شد. بازی The Amazing Spider-Man ۱۹۹۰ یک عنوان پازل‌محور و اکشن بود که به عنوان اولین بازی مرد عنکبوتی در دهه ۹۰ میلادی شناخته می‌شود. کمپانی Paragon Software Corporation وظیفه انتشار بازی را برعهده داشت. جالب اینجاست که در همان سال، یک بازی دیگر از اسپایدرمن با نام The Amazing Spider-Man عرضه گردید. این بازی که توسط استودیو Rareware ساخته شده بود، اولین بازی اسپایدرمن بود که برای کنسول دستی و جدید Gameboy عرضه می‌شد.

ماموریت اصلی پیتر پارکر در این بازی، گشتن محیط نیویورک و پیدا کردن مری جین واتسون بود. طولی نکشید که نسخه دوم این اثر تحت نام The Amazing Spider-Man ۲ توسط Bits Studios ساخته و در سال ۱۹۹۲ منتشر شد. این بازی یک عنوان Side-Scrolling در سبک Beat ’em Up بود. داستان این اثر، مبارزات دو طرفه و چالش‌های بین اسپایدرمن و هاب‌گابلین را روایت می‌کرد. در نهایت بازی Spider-Man ۳: Invasion of the Spider-Slayers، آخرین نسخه اولین سه‌گانه اسپایدرمن در صنعت گیم بود که توسط همان استودیو قبلی ساخته شد.

همزمان با عرضه بازی‌های مردعنکبوتی برای کنسول نینتندو، عناوینی برای پلتفرم‌های SEGA نیز منتشر می‌شد. بازی The Amazing Spider-Man vs. The Kingpin در سال ۱۹۹۰ توسط SEGA ساخته و منتشر گردید. داستان بازی چالش بزرگی را پیش پای اسپایدرمن به نمایش می‌گذاشت. او باید شش کلید مهم را از شش ابرشرور کسب کرده و بمب بزرگ شهر نیویورک که توسط کینگ‌پین کار گذاشته شده بود را خنثی می‌کرد. بازی Spider-Man: The Video Game از دیگر عناوینی بود که SEGA در سال ۱۹۹۱ منتشر کرد. این بازی چهارنفره در سبک Beat’em Up بود که بازیکنان را در نقش کاراکترهایی چون اسپایدرمن، گربه سیاه و هاکای قرار می‌داد.

اولین حضور اسپایدرمن در کنسول NES، به سال ۱۹۹۲ باز می‌گردد؛ جایی که بازی Spider-Man: Return of the Sinister Six توسط B.I.T.S برای این کنسول ساخته شد. این بازی مبارزه مرد عنکبوتی با گروه شش شرور را نشان می‌داد. از مهم‌ترین ویلن‌های حاضر در بازی، می‌توان به میستریو، الکترو، سندمن، هاب‌گابلین، والچر و دکتر اختاپوس اشاره کرد. با عرضه کنسول‌های Genesis و Super NES، بازی‌های بیشتری هم از اسپایدرمن ساخته شد. بازی Spider-Man/X-Men: Arcade’s Revenge از جمله اولین بازی‌هایی بود که برای این دو پلتفرم عرضه گردید.

اسپایدرمن در این بازی ماموریت دارد تا چهار عضو از گروه X-Men را از دست یک ابرشرور تحت نام آرکید نجات دهد. در ادامه در طول دو سال، دو بازی با خط داستانی مشابه از اسپایدرمن و ونوم عرضه شد. این بازی‌ها Spider-Man and Venom: Maximum Carnage و Venom/Spider-Man: Separation Anxiety نام داشتند که به ترتیب در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ عرضه شدند. هر دو بازی در سبک Side-Scrolling و Beat’em Up جریان داشتند که بازیکن را در نقش یکی از دو کاراکتر مرد عنکبوتی یا ونوم قرار می‌دادند.

در ادامه یک بازی دیگر از اسپایدرمن تحت نام Spider-Man در سال ۱۹۹۵ برای Super NES ساخته شد. این بازی دارای شش مرحله، پنج باس اصلی و چهارده باس فرعی بود. داستان بازی همچنین خط داستانی چهار شگفت‌انگیز را در خود جای داده بود. بازی The Amazing Spider-Man: Lethal Foes در همان سال به صورت اختصاص در ژاپن عرضه شد. پلتفرم مقصد این بازی Super Famicom بود. از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰، تعداد بازی‌های اختصاصی اسپایدرمن کم‌تر از قبل شد؛ در عوض، این شخصیت حضور مستمری در بازی‌هایی چون Marvel Super Heroes و Marvel vs. Capcom داشت.

در این میان، بازی Spider-Man: Web of Fire توسط Harutyun Zatikian ساخته شد و در سال ۱۹۹۶، برای پلتفرم Sega ۳۲x عرضه گردید. این عنوان یک بازی اکشن و پلتفرمر مشابه ساخته‌های قبلی این ابرقهرمان بود. این بار مردعنکبوتی با قهرمان دیگری به نام دردویل همکاری می‌کند تا جلوی نیروهای اعظامی هایدرا را گرفته و امنیت شهر نیویورک را حفظ کند. این بازی همچنین دارای شش مرحله مختلف بود.

بازی Spider-Man: The Sinister Six، یک بازی ماجراجویی دیگر از مردعنکبوتی بود که در سال ۱۹۹۶ به صورت انحصاری برای PC عرضه شد. برای اولین بار، طرفداران اسپایدرمن می‌توانستند با انتخاب‌هایشان، جهت پیش‌برد داستان پیتر پارکر را تغییر دهند. در اواخر دهه ۹۰ میلادی، مارول با مشکلات ورشکستگی دست‌ و پنجه نرم می‌کرد که تعداد بازی‌های کم از اسپایدرمن در آن برهه زمانی را توجیه می‌کند. با این حال با ورود به سال ۲۰۰۰، مشکلات مارول برطرف شد و زمینه ساخت بازی‌های بیشتر نیز به همراه آن فراهم شد.

مارول تصمیم گرفت به صورت همزمان، اجازه ساخت دو بازی از شخصیت اسپایدرمن را برای کنسول‌های PlayStation و Game Boy Color صادر کند. بازی Spider-Man ۲: Enter Electro در سال ۲۰۰۱ برای کنسول جدید PlayStation عرضه شد که وظیفه ساختش را استودیو Vicarious Visions برعهده داشت. صداگذاری پیتر پارکر را در این بازی آقای Rino Romano برعهده گرفت. همزمان با این بازی، عنوان Spider-Man ۲: The Sinister Six برای کنسول Gameboy Color ساخته شد که استودیو Torus Games آن را توسعه داده بود.

نسخه‌ی PlayStation با همان موتور گرافیکی Tony Hawk’s Pro Skater ۲ ساخته شده بود؛ به همین علت سطح بالایی از گرافیک را به نمایش می‌گذاشت. یک دنباله مستقل از دو بازی قبلی تحت نام Spider-Man: Mysterio’s Menace نیز در دست ساخت بود که از قضا توسط استودیو Vicarious Visions منتشر شد. با ساخت و شروع سه‌گانه سینمایی Spider-Man با کارگردانی سم ریمی، مارول تصمیم گرفت ساخت سه بازی را به طور همزمان شروع کند.

اولین بازی، اقتباس مستقیمی از فیلم Spider-Man ۲۰۰۲ بود که Spider-Man: The Movie نام داشت. این عنوان قرار بود برای پلتفرم‌های مختلفی از جمله PlayStation ۲ ،Xbox ،PC و GameCube عرضه شود. جالب است بدانید این بازی توسط استودیو Treyarch، سازنده نسخه‌های محبوبی از سری Call of Duty ساخته شد. گیم‌پلی بازی شباهت زیادی با بازی‌های قبلی Spider-Man داشت و به صورت سه بعدی، به بازیکن اجازه گشت‌ و گذار آزادانه در شهر نیویورک را می‌داد. صداگذاری کاراکترهای بازی را همان بازیگران فیلم برعهده داشتند و این یکی از نکات جالب در خصوص تیم ساخت پشت بازی بود.

در پی موفقیت‌هایی که فیلم و بازی‌های Spider-Man کسب کردند، مارول اجازه ساخت نسخه دوم و دنباله این محصولات را نیز صادر کرد. ساخت بازی Spider-Man ۲: The Game توسط Treyarch شروع شد. یکی از نکات قابل توجه این بود که برخلاف نسخه‌های قبلی، بازی جدید اسپایدرمن برای پلتفرم PC عرضه نمی‌شد. دلیل همچین عمل و تصمیمی هنوز مشخص نیست. در ادامه نسخه PSP بازی Spider-Man ۲ هم توسط Sony عرضه شد. این بازی از جمله اولین عناوین سه‌بعدی و اکشن کنسول دستی PSP بود.

عملکرد کیفی بازی Spider-Man ۲، به مراتب از نسخه‌ی قبلی بهتر بود و توانست نظر مخاطبین را به خود جلب کند. در سال ۲۰۰۷، همزمان با اکران آخرین نسخه از سه‌گانه سینمایی اسپایدرمن، بازی Spider-Man ۳ نیز منتشر گردید. این بازی برای مجموعه پلتفرم‌های بسیاری عرضه شد اما مهم‌ترین نکته، انتشار دوباره آن برای پلتفرم PC بود. بازی از هسته گیم‌پلی دو نسخه قبلی پیروی می‌کرد و ضمن تقویت یک سری المان‌ها، داستانی مشابه داستان فیلم را روایت می‌کرد. البته که یک سری خطوط داستانی فرعی و گفته نشده در بازی Spider-Man ۳ کماکان دیده می‌شد.

با وجود حمایت کاربران از این بازی، Spider-Man ۳ نتوانست به خوبی نسخه قبلی خود ظاهر شود و به یک ناامیدی از نظر منتقدان تبدیل شد. در همان سالی که بازی Spider-Man ۳ در دسترس قرار گرفت، یک بازی دیگر با نام Spider-Man: Friend or Foe هم در دست ساخت بود. آقای James Arnold Taylor وظیفه بازیگری و صداگذاری مرد عنکبوتی را در این بازی برعهده داشت. در بازی ذکر شده همانطور که از نام آن مشخص است، اسپایدرمن با انواع و اقسام قهرمانان و دشمنان همکاری می‌کند تا خطر حمله سیمبیوت‌ها را از بین ببرد.

بازی به صورت دو نفره هم قابل بازی بود؛ به طوری که یکی از بازیکنان در نقش اسپایدرمن و دیگری در نقش همراه او به بازی می‌پرداختند. اما ساخت و عرضه بازی‌های مرد عنکبوتی به پلتفرم‌های کنسولی و PC خلاصه نمی‌شد. بخش توسعه‌ نرم‌افزاری سونی در محصولات موبایلی، تصمیم گرفت پای بازی‌های اسپایدرمن را به تلفن‌های همراه نیز باز کند. به عنوان مثال بازی Spider-Man در سال ۲۰۰۳، از جمله‌ی این عناوین بود.

خیلی از این پروژه‌های موبایلی تاخیر خوردند و کم کم عرضه شدند؛ مثل بازی‌های Spider-Man vs. Doc Ock و Spider-Man ۲ Pinball در سال ۲۰۰۴ و بازی Spider-Man ۲ ۳D: NY Subway در سال ۲۰۰۵. در اواخر سال ۲۰۰۴، کمپانی Micro Games of America یک بازی پورتیبل از اسپایدرمن تحت نام Spider-Man ۲ توسعه داد. وقتی سال ۲۰۰۵ شروع شد، کمپانی اکتیویژن تصمیم گرفت یک بازی از مردعنکبوتی برای مخاطبین کم سن و سال توسعه دهد. این بازی Spider-Man & Friends نام داشت که توسط استودیو داخلی اکتیویژن تحت نام Activision Value ساخته شد. این بازی بیشتر از اکشن، روی حل پازل تمرکز داشت.

بازی Ultimate Spider-Man اثر مهم بعدی‌ای بود که توسط اکتیویژن منتشر شد. این بازی که از روی کمیکی با همین نام ساخته می‌شد، در سپتامبر سال ۲۰۰۵ برای پلتفرم‌های زیادی از جمله PC ،Xbox ،PlayStation ۲ و GameCube عرضه گردید. بازیکن می‌توانست در نقش هرکدام از شخصیت‌های مرد عنکبوتی و ونوم به بازی بپردازد و خط داستانی اختصاصی از هرکدام از این کاراکترها را دنبال کند. طراحی گرافیک بازی Cel-Shade بود که باعث می‌شد این اثر همانند بازی‌های Telltale، حالت کمیک‌بوکی به خود بگیرد.

وظیفه نویسندگی بازی را همان نویسندگان کمیک‌های Ultimate Spider-Man برعهده داشتند. با وجود اینکه این بازی با سر و صداهای زیادی عرضه شد، نتوانست چیزی که اسپایدرمن لایقش بود را ارائه کند و میانگین امتیاز ۷۵ را از متاکریتیک کسب کرد. اسپایدرمن در ادامه همین سال، در بازی‌های زیادی هم‌چون Marvel Nemesis: Rise of the Imperfects و Marvel: Ultimate Alliance حضور پیدا کرد. در سال ۲۰۰۶، بازی Spider-Man: Battle for New York به صورت انحصاری برای کنسول‌های Nintendo DS و Game Boy Advanced ساخته شد.

این بازی یک پیش‌درآمد یا Prequel برای بازی Ultimate Spider-Man بود که بازیکن را در نقش شخصیت‌های مردعنکبوتی و گرین گابلین قرار می‌داد. حال نوبت به بازی Spider-Man: Web of Shadows رسیده بود. این بازی در اکتبر سال ۲۰۰۸ منتشر شد. در داستان این بازی، ونوم توانست سیمبیوت‌های دیگر را با هم متهد کند و بر نیویورک سایه‌ی ترس بیفکند. حال اسپایدرمن باید با مبارزه با ونوم و ابرشرورهای دیگر، شهر نیویورک را باری دیگر به مکانی آرام تبدیل کند. بازیکن همچنین در این بازی می‌تواند لباس سیاه و آغشته به ونوم پیتر پارکر را به تن کند؛ البته این کار پایان‌بندی بازی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

میانگین نمرات بازی اصلا جالب نبود و با امتیار ۶۵، تبدیل به یکی از بدترین بازی‌های ساخته شده از اسپایدرمن شد. در ادامه‌ی روند انتشار بازی‌های ویدئویی مارول، اسپایدرمن در دو بازی Marvel: Ultimate Alliance ۲ و Marvel Super Hero Squad حضوری کلیدی داشت. چهار نسخه متفاوت از اسپایدرمن در بازی Spider-Man: Shattered Dimensions، محصول سال ۲۰۱۰ از اکتیویژن و استودیو Beenox، قابل بازی بودند. مردهای عنکبوتی‌ای که از جهان‌های Amazing ،Noir ،۲۰۹۹ و Ultimate در بازی حاضر بودند. طی نبردی که مردعنکبوتی با شخصیت میستریو انجام می‌دهد، تعادل در ابعاد مختلف جهان به هم می‌ریزد و مولتی‌ورس پدید می‌آید.

جالب است بدانید این بازی یکی از منابع الهام مارول در ساخت سری کمیک‌های محبوب Spider-Verse بود. در ادامه شکست‌های اکتیویژن در ارائه یک تجربه اسپایدرمنی با کیفیت، بازی Spider-Man: Shattered Dimensions با کسب میانگین متای ۷۰، به یک شکست دیگر تبدیل شد.

با این وجود، پول ip اسپایدرمن به اکتیویژن مزه کرده بود و بیخیال نمی‌شد! بازی Spider-Man: Edge of Time در سال ۲۰۱۱ توسط Beenox و Activision ساخته شد. این بازی دنباله‌ای بر نسخه‌ی قبلی خود بود؛ با این تفاوت که تنها شخصیت‌های اسپایدرمن از جهان‌های Amazing و ۲۰۹۹ در بازی حضور داشتند. این بازی برخلاف پیش‌درآمد خود، برای سیستم عامل Windows عرضه نشد. این بازی حتی میخی تیزتر بر تابوت بازی‌های اسپایدرمن بود و با کسب متای ۵۵، به فاجعه‌ای تمام‌عیار تبدیل شد.

استودیو Beenox قصد نداشت دست از سری اسپایدرمن بردارد! با درز کردن خبر ساخت فیلم‌های The Amazing Spider-Man، مارول تصمیم گرفت همانند سه‌گانه سم‌ریمی، برای این فیلم‌ها بازی بسازد. اولین محصول The Amazing Spider-Man نام داشت که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. داستان بازی دنباله‌ای بر وقایع فیلم بود و اتفاقات پس از آن را روایت می‌کرد. این بازی هم نتوانست سنت‌شکنی کند و توسط منتقدین، یک بازی فاجعه‌بار خطاب شد.

تا سال ۲۰۱۴ و عرضه بازی The Amazing Spider-Man ۲، مردعنکبوتی در ساخته‌های متعددی از جمله Marvel: Avengers Alliance، Marvel: Avengers Alliance Tactics ،Marvel Avengers: Battle for Earth ،Marvel Heroes ،Lego Marvel’s Avengers و Lego Marvel Super Heroes حضور پیدا کرد. بازی The Amazing Spider-Man ۲ عنوان بلاک‌باستر بعدی‌ای بود که توسط اکتیویژن و Beenox از اسپایدرمن ساخته شد. این بازی آنقدر بد بود که نمرات ضعیف‌تری از نسخه قبلی خود دریافت کرد.

خوشبختانه TASM۲ اختتامیه‌ای بر قرارداد دو طرفه مارول و اکتیویژن بود و دقیقا بعد از همین سال بود که عصر جدیدی در بازی‌های ویدئویی مرد عنکبوتی به وجود آمد. البته نباید از قلم انداخت که یک بازی موبایلی تحت اسم Spider-Man Unlimited هم توسط Gameloft برای ios و Android ساخته شد و در سال ۲۰۱۴ عرضه گردید. در طول این دو سال غیبت، اسپایدرمن در بازی‌های کوچک و بزرگ زیادی حضور پیدا کرد اما همه ما منتظر عرضه یک بازی بلاک‌باستر و بزرگ از این شخصیت بودیم.

سرانجام وقت بازگشت رسیده بود! سونی در رویداد E۳ ۲۰۱۶ اعلام کرد که یک بازی انحصاری از مرد عنکبوتی، توسط استودیو با استعداد Insomniac Games ساخته خواهد شد. این بازی هیچ ارتباطی با هیچ فیلم یا کمیکی نداشت و قرار بود داستان اورجینال خودش را روایت کند. همچنین Marvel’s Spider-Man یک اثر تمام نسل هشتمی بود و برای PlayStation ۴ ساخته می‌شد. بازی ذکر شده قرار بود وسیع‌ترین و پرجزئیات‌ترین جهان تاریخ بازی‌های اسپایدرمن را به نمایش بگذارد. صداگذاری پیتر پارکر را در این بازی مجددا آقای Yuri Lowenthal برعهده داشت.

بعد از گذشت دهه‌های متوالی و عدم عرضه یک بازی باکیفیت از مردعنکبوتی، استودیو Insomniac موفق به سنت‌شکنی شد. بازی Marvel’s Spider-Man یکی از بهترین عناوین سال ۲۰۱۸ لقب گرفت و با کسب متای ۸۷، تبدیل به یکی از بهترین بازی‌های ابرقهرمانی تاریخ شد. تقریبا تمام رسانه‌ها این اثر را بهترین بازی ساخته شده از اسپایدرمن تا به امروز خطاب کردند. همه می‌دانستیم که این قهرمان در دستان خوبی قرار گرفته و آینده برای آن روشن است. این پایان کار Insomniac نبود.

در رویداد Future of Gaming سونی، از بازی Spider-Man: Miles Morales رونمایی شد. این اثر قرار بود همزمان با لانچ کنسول PlayStation ۵، در نوامبر سال ۲۰۲۰ عرضه شود. این بازی دنباله غیرمستقیم نسخه سال ۲۰۱۸ بود؛ جایی که مایلز مورالز کنترل قدرت‌های خود را یاد گرفته و به مرد عنکبوتی دیگری تبدیل شده است. با اینکه Miles Morales یک نسخه فرعی در سری بود و گیم‌پلی کوتاهی را ارائه می‌داد، موفق به کسب متای ۸۵ شد تا باری دیگر استعداد و هنر Insomniac Games را به رخ بکشد.

دنباله مستقیم نسخه سال ۲۰۱۸، در رویداد ۹ سپتامبر ۲۰۲۱ توسط سونی معرفی شد. این بازی که Spider-Man ۲ نام گرفت، قرار است در سال ۲۰۲۳ به صورت انحصاری برای PlayStation ۵ منتشر شود. از تریلر معرفی بازی متوجه شدیم که دشمن‌هایی هم‌چون Venom و Kraven در بازی حاضر خواهند بود. صداگذاری شخصیت ونوم را Tony Todd بر عهده دارد. همچنین در ادامه‌ی سال ۲۰۲۱، شخصیت مردعنکبوتی به عنوان یکی از کاراکترهای قابل بازی به Marvel’s Avengers اضافه شد.

منبع: گیمفا