به گزارش مشرق، همه بر این امر اذعان دارند که روسیه بازار بسیار بزرگی دارد و خیلی از کشورها می‌توانند در آن نقش آفرین باشند؛ اما ایران به جهت همسایگی با روسیه می‌تواند سهم بیشتری از این بازار خوش آب و رنگ داشته باشد.
شرایط سرمایه‌گذاری مشترک شرکت‌های ایران و روسیه در سفر رئیس جمهور به این کشور بحث و تسهیل شود
طی سال‌های گذشته ناپایداری در برخی قوانین باعث شد فعالان اقتصادی در همکاری با کشورهای هدف صادراتی و بخصوص روسیه دست به عصا حرکت کنند. حال فعالان اقتصادی تأکید دارند، زمانی می‌توان روابط اقتصادی با روسیه را تقویت کرد که ضمن ثبات بخشی به قوانین تجاری به سمت بهبود قوانین و حذف سدها حرکت کرد و در این مسیر نقشه راهی تدوین شود که تمام فعالان اقتصادی و تجار بدانند که قرار است در همکاری مشترک با روسیه چه موضوعاتی دنبال شود. در این باره با هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌آید:
برای توسعه روابط اقتصادی با روسیه چه موضوعاتی ضرورت دارد که مدنظر قرار گیرد؟
تا زمانی که از یک بازار به خوبی اطلاع و آشنایی نداشته باشیم، نمی‌توانیم در آن فعالانه عمل کنیم، نکته دیگر آنکه برای توسعه روابط نیازمند نقشه راه هستیم. نقشه‌ای که در آن به صورت شفاف مشخص شود که روابط دو کشور چگونه و با چه اصولی پیگیری خواهد شد و قرار است در آینده دو کشور به چه اهداف مشترکی دست پیدا کنند. نکته دیگری که ذکر آن اهمیت دارد، ثبات قوانین و مقررات است. اگر قوانین طولانی مدت اجرا نشود و مرتب در حال تغییر باشد، تجار و فعالان اقتصادی نمی‌توانند برای بلندمدت برنامه‌ریزی کنند و به اجبار تمام قراردادها و همکاری‌های مشترک کوتاه مدت خواهد بود. ما مخالف بهتر شدن و ارتقای قوانین در توسعه روابط اقتصادی نیستیم اما متأسفانه طی سال‌های اخیر، به جای آنکه قوانین بهتر شود، قوانین برای فعالان و تجار اقتصادی سد و دیوار ایجاد کرده است. وقتی روبه‌روی فعالان اقتصادی دیوار کشیده شود به طور قطع فعالیت‌ها توسعه پیدا نمی‌کند و نمی‌توانیم در بازار روسیه با قدرت ادامه دهیم. روسیه بازار بسیار بزرگی دارد و مطمئناً اقتصاد این کشور رو به رشد است. لذا امیدوارم برنامه جامعی بین ایران و روسیه تعریف شود که در راستای آن بتوان نیازهای صنعت، خدمات و کشاورزی روسیه را تأمین کنیم.
در تجارت با روسیه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
قبل از آنکه همکاری تجاری خود را با روسیه آغاز کنید، قوانین روسیه را یاد بگیرید؛ روسیه بشدت به قوانینی که وضع کرده پایبند است و لذا اگر فعالیت‌ها بر اساس قوانین مصوب روسیه باشد هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. توصیه می‌کنم به صورت حضوری وارد بازار روسیه شوید. صحبت‌های زیادی در مورد قوانین و رفتار تجاری یک کشور شنیده می‌شود اما تا زمانی که خودتان وارد آن کشور نشدید، هیچ مذاکره‌ای را شروع نکنید. هیچ فعالیتی را بدون نظر و مشورت خواهی مشاور حقوقی روسیه انجام ندهید، بدین جهت باید تأکید کنم از قبل از ثبت شرکت خود مشاور حقوقی داشته باشید و از او برای انجام فعالیت‌های تجاری و حتی تولیدی خود مشورت بگیرید. مشاوران حقوقی به خوبی با قوانین آشنایی دارند و می‌توانند از ایجاد چالش جلوگیری کنند.
روسیه بازار خوب و جذابی دارد. آیا آینده اقتصادی آن را مطلوب می‌بینید؟
روسیه یکی از بهترین بازارها را دارد،این کشور سالانه بیش از ۲۴۰ میلیارد دلار واردات دارد، لذا این عدد نشان می‌دهد که بازار روسیه بسیار خوب و جذاب برای تجار اقتصادی تمام کشورهاست. ما نیز باید سعی کنیم سهم بیشتری از این بازار داشته باشیم. اگر زیرساخت‌های صادراتی ایران به روسیه بهبود پیدا کند، صادرات کشورمان به این کشور افزایش قابل توجهی خواهد یافت. ما می‌توانیم بخشی از نیازهای کشاورزی و مواد غذایی روسیه را تأمین کنیم و طی این سال‌ها در این حوزه کارهای بزرگی انجام شده است. در این میان می‌توان صنایع سنگین و مواد اولیه را از روسیه خریداری کرد. برای اینکه در این بخش نتیجه مطلوب حاصل شود باید در زمینه تقویت حمل و نقل ریلی، دریایی و جاده‌ای برنامه‌ریزی دقیق و توسعه‌ای داشته باشیم.
دولت سیزدهم می‌تواند بخشی از مشکلاتی را که تجار با آن دست به گریبان هستند، حل کند؟
به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم توان و اراده حل مشکلات را دارد و می‌تواند فضایی را فراهم کند که صادرات ایران به روسیه سیر صعودی به خود بگیرد، در حال حاضر میزان صادرات ایران به روسیه بسیار کم است و باید این امر به صورت جدی مورد بازنگری قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین مشکلات در این بخش کمبود کامیون است. در این راستا تکمیل ناوگان داخلی یخچال‌دار هم اهمیت بسزایی دارد.
اتاق مشترک ایران و روسیه چه خدماتی را می‌تواند به فعالان اقتصادی ارائه دهد؟
اصلی ترین هدفی که ما دنبال می‌کنیم، وصل شدن تجار ایرانی به شرکت‌های روسیه است. این امر از طریق ارائه اطلاعات جامع، برگزاری نمایشگاه و همایش دنبال می‌شود. اتاق مشترک روسیه و ایران در روسیه نیز با تجار ایرانی همکاری لازم را دارد و هر دو اتاق سعی می‌کنند که از طریق بخش خصوصی و دولتی مشکلات را حل کنند. هدف اصلی ما افزایش صادرات به روسیه است و در این مسیر از تمام توان بهره می‌بریم.
یکی از موضوعاتی که در کنار تجارت با روسیه اهمیت قابل توجهی پیدا کرده و تجار نیز نسبت به آن ابراز رضایت می‌کنند، پیمان اوراسیا است، در حال حاضر وضعیت تجارت کشورهای عضو اوراسیا چگونه است و طی ۸ ماهه سال جاری میزان صادرات و واردات کشورهای عضو اوراسیا چقدر بوده است؟
کشورهای عضو پیمان اوراسیا از ظرفیتی که وجود دارد بخوبی بهره‌برداری می‌کنند به گونه‌ای که در این مدت روسیه ۳۷۵ میلیون و ۲۲۹ هزار و ۵۸۴ دلار، ارمنستان ۲۱۰ میلیون و ۱۶۰ هزار و ۴۱۱ دلار، قزاقستان به ارزش ۱۱۴ میلیون و ۶۸۶ هزار و ۹۲۷ دلار، قرقیزستان ۵۲ میلیون و ۴۸۴ هزار و ۲۱۵دلار و بلاروس به میزان ۱۱ میلیون و ۷۸ هزار و ۱۲ دلار صادرات داشته‌اند. اقلام عمده صادراتی میوه‌های خوراکی، مواد پلاستیکی و اشیای آن، سبزیجات، نباتات، ریشه‌ها و غده‌های زیرخاکی خوراکی، چدن، آهن و فولاد، فرآورده‌ها از سبزیجات و میوه‌ها است. همچنین در ۸ ماهه سال جاری واردات کشورهای عضو اوراسیا نیز ارقام قابل توجهی داشته است به گونه‌ای که روسیه دو میلیارد و ۵۶۱میلیون و ۵۹ هزار و ۱۵۰دلار، قزاقستان ۲۷۷ میلیون و ۶۹۱ هزار و ۲۷۱ دلار، بلاروس ۱۶میلیون و ۹۳۸هزار و ۳۲۵دلار، ارمنستان ۶میلیون و ۸۰۴دلار و قرقیزستان ۹۳۳هزار و ۷۵۳دلار واردات داشتند. در این میان اقلام عمده وارداتی این کشورها چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی، غلات، چوب و اشیای چوبی، رآکتورهای هسته‌ای، سبزیجات، نباتات، ریشه‌ها و غده‌های خوراکی بوده است. واردات کشورهای عضو اوراسیا ۹۸ درصد افزایش یافته و این عدد بسیار بزرگی است که نباید از آن غافل ماند.
برای توسعه روابط تجاری ایران با اتحادیه اوراسیا چه توصیه‌هایی وجود دارد؟
اصلاح و همسان سازی قوانین و مقررات، بخشنامه‌ها و رویه‌ها در حوزه‌های مختلف مانند گمرک، استاندارد، قرنطینه و بهداشت یکی از موضوعاتی است که دولت سیزدهم باید به آن توجه کند. تکمیل و توسعه زیرساخت‌های لازم حمل و نقلی در حوزه‌های زمینی، دریایی، ریلی و هوایی جهت پشتیبانی از مبادلات تجاری دو طرف و ایجاد شبکه اطلاعات حمل‌ونقل الکترونیکی، برای تبادل اطلاعات حمل بار دو طرف هم می‌تواند راهکار دیگری برای افزایش مبادلات تجاری باشد.
در این میان ایجاد هماهنگی‌های منطقه‌ای جهت توسعه روابط تجاری را می‌توان در دو قالب دنبال کرد؛ اول آنکه سه کشور ایران، جمهوری‌آذربایجان و روسیه می‌توانند با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جاده‌ای و ریلی و با تسهیل رویه‌های گمرکی نقش مهمی در توسعه مسیر زمینی کریدور شمال- جنوب (نوستراک) ایفا کنند. دوم اینکه ارمنستان یکی دیگر از راه‌های ورود ایران به اوراسیا و روسیه است. ایجاد سازوکارهای سه‌جانبه برای ایجاد یک راه زمینی جدید می‌تواند تأثیر بسزایی در تسهیل و توسعه تجارت دو کشور داشته باشد.
مبحث دیگر آنکه برای رونق روابط اقتصادی در کنار اقدامات زیرساختی یاد شده، تسهیلات بیشتر برای صدور روادید تجاری و گردشگری فراهم شود. تقویت مبادلات روبل و ریال با بهره‌مندی از سیستم بانکی موجود در دو کشور، استفاده از امکانات EDB بانک (بانک توسعه اوراسیا) برای پشتیبانی از تجارت و سرمایه‌گذاری دو طرف و آسان‌سازی قوانین و مقررات در جهت ایجاد صندوق یا بانک‌های روسی در مناطق آزاد ایران هم از دیگر راهکارهایی است که توصیه می‌شود.
دولت سیزدهم برای آنکه بتواند میزان تجارت با اوراسیا را افزایش دهد، توصیه می‌کنم که شرایط سرمایه‌گذاری مشترک شرکت‌های روسی با شرکت‌های ایرانی در زمینه تولید محصولات کشاورزی، صنعتی، خدمات فنی مهندسی، پتروشیمی، معدنی و سایر موارد تسهیل و تضمین شود. بررسی راهکارهای توسعه کشت فراسرزمینی متناسب با نیازها و امنیت غذایی دو کشور و تسهیل استفاده کریدور سبز برای شرکت‌های ایرانی در روسیه با هدف توسعه صادرات ایران هم از دیگر مباحثی است که مغفول واقع شده و ضرورت دارد به این موارد توجه شود.
در صورت توسعه صادرات ایران به اوراسیا و تعدیل تراز تجاری ایران با این کشورها، به نحوی که میزان صادرات به این کشورها با میزان واردات از آنها در حالت تعادل نسبی قرار گیرد، می‌توان گفت که در عضویت در اتحادیه گمرکی اوراسیا به درستی رفتار کرده و از آن بخوبی بهره برده‌ایم. در این حالت می‌توانیم به سمت امضا و اجرایی شدن موافقتنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا حرکت کنیم و از مزایای آن نیز بهره‌مند شویم. اما در شرایطی که تراز تجاری ما منفی و میزان صادرات ما کمتر از میزان واردات ما باشد ،عضویت در این دست از موافقتنامه‌ها بیشتر تأمین کننده منافع سایر کشورها خواهد بود.