به گزارش مشرق، یکی از برنامه‌های وزارت نفت برای کنترل مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری در زمستان پیش‌ِ رو، اصلاح تعرفه گاز و جریمه مشترکان پرمصرفی است که اغلب جز دهک‌های بالای جامعه هستند.
طبق محاسبات بر مبنای الگوی مصرفی فعلی، تا پله سوم مصرفی در اقلیم‌های مختلف به‌عنوان مصرف عادی تلقی می‌شود. به‌عنوان مثال، مسکنی را به متراژ ۱۰۰ مترمکعب در نظر بگیرید؛ در حالت عادی افراد داخل این خانه، هم آب گرم برای بهداشت نیاز دارند و هم آب گرم برای طبخ غذا و هم وسیله‌ای برای گرمایش. بر اساس استاندارد، حدود ۳ مترمکعب گاز برای انجام این امورات مورد نیاز یک خانوار به صورت ۲۴ ساعته لازم و کافی است.
برای بخش گرمایشی هم برای همان ۱۰۰ مترمربع، مکانیزمی از نظر محاسباتی بر مبنای مبحث ماده ۱۹ وجود دارد. ولی از نظر عملیاتی بر اساس متوسط سرانه به طور مثال در تهران، روزانه حدود ۱۵ مترمکعب گاز مصرفی برای این اقلیم در سردترین زمان ممکن در نظر گرفته می‌شود.
بنابراین، سرجمع اگر ۱۸ مترمکعب (۱۵ مترمکعب گرمایشی و ۳ مترمکعب بهداشتی و ...) را در نظر بگیریم، در ماه عددی به دست می‌آید که از ۴۰۰ مترمکعب (پله سوم مصرفی) خیلی بالاتر نیست. بنابراین مصرف ۴۰۰ مترمکعب به اندازه مورد نیاز هم برای گرمایش و هم برای پخت و پز برای اقلیم ۳ کفایت می‌کند.
*۳.۴ درصد از مشترکان خانگی پرمصرف هستند
حدود ۷۶.۱ درصد کل مصارف در بخش خانگی، در سه پله اول قرار دارند. معمولاً تا سه پله بعدی (۴-۶) را به دلایلی که ممکن است مانند خانه‌های روستایی دارای استانداردهای مناسب ساخت‌وساز نباشند، در این دسته در نظر گرفته می‌شوند، زیرا هر چند پرمصرف هستند ولی نمی‌توان محدودیتی برای آنها قائل شد چون نمی‌توانند استانداردها را رعایت کنند. (مشکل ساختمانی است)
ولی ۶ پله آخر مصرفی که حدود ۳.۴ درصد مشترکین را تشکیل می‌دهند، قطعاً پرمصرف هستند و طبق بررسی‌ها دارای استخر، جکوزی، سونا و ... تجهیزاتی در منزل هستند که خارج از عرف است. از این رو در پله‌های ۷ به بالا قرار می‌گیرند.
*جزئیات تاثیر اصلاح تعرفه گاز بر مصرف مشترکان خانگی
پس از مصوبه هیأت دولت که از اول آذرماه اجرایی شد، برای مشترکانی که شروع مصرف‌شان از همان اول آذرماه بوده، گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که تعدادی از مشترکین به پله‌های پایین‌تر مصرفی راه پیدا کرده‌اند. به این ترتیب، حدود ۰.۵ درصد به مشترکان سه پله اول مصرف افزوده شده است.
ولی مساله حائز اهمیت درباره اصلاح تعرفه‌ها، مربوط به پله‌های ۷ تا ۱۲ است که بر اساس گزارش‌ها، ۰.۳ درصد از مصارف مشترکان پرمصرف افت پیدا کرده و به پله‌های ۶ و پایین‌تر رفته‌اند.
*لزوم اصلاح مجدد تعرفه گاز خانگی پرمصرف‌ها
طبق آمار و ارقام، اصلاح تعرفه‌های گاز خانگی در آذرماه سال جاری تاثیر قابل ملاحظه‌ای در اصلاح رفتار مصرفی پرمصرف‌ها نداشته است. دلیل این قضیه این است که تا قبل از مصوبه دولت سیزدهم در ۲۶ آبان‌ماه برای تغییر تعرفه گاز خانگی، این حامل انرژی از سال ۹۴ تا کنون تغییر نکرده بود، در نتیجه شاید جهت تاثیرگذاری بر رفتار پرمصرف‌ها نیاز باشد دولت چندین بار دیگر تعرفه گاز پرمصرف‌ها (پله ۷ تا ۱۲) را اصلاح کند.
اقدام وزارت نفت در «دو برابر کردن قبض گاز مشترکان پرمصرف» و «کاهش ۹ درصد میزان یارانه پنهان پرداختی به آنها» در مصوبه اخیر اصلاح تعرفه گاز خانگی، هر چند اقدامی رو به جلو محسوب می‌شود اما در مقایسه با وضعیت نامطلوب فعلی همچنان فاصله زیادی تا رسیدن به حالت ایده‌آل دارد.
تصویر ۱ میزان قبض پرداختی و یارانه پنهان دریافتی مشترکان هر پله مصرفی را قبل و بعد از اعمال تعرفه‌های جدید نشان می‌دهد. قبض پرداختی با رنگ آبی و یارانه دریافتی با رنگ قرمز نمایش داده شده است. همچنین مستطیل‌های کم‌رنگ مربوط به تعرفه‌های قدیم و مستطیل‌های پررنگ مربوط به تعرفه جدید است.
تصویر ۱
همانطور که تصویر نشان می‌دهد، تعرفه‌های جدید شرکت گاز معادلات را به طور قابل ملاحظه‌ای تغییر نداده است و تنها به میزان کمی قبض گاز مشترکین پرمصرف (آبی پررنگ) در پله آخر را افزایش و مبلغ بالای یارانه دریافتی آنها را کاهش داده است. در نتیجه اصلاح مجدد تعرفه‌های گاز خانگی با تمرکز صرف بر مشترکان پرمصرف (۳.۴ درصد از مشترکان) ضروری به نظر می‌رسد.