به گزارش مشرق، وزیر راه و شهرسازی چندی پیش در یک برنامه تلویزیونی از برنامه دولت برای ساخت واحدهای مسکونی یک طبقه ویلایی در قالب برنامه نهضت ملی مسکن سخن به میان آورد.
رستم قاسمی ضمن تاکید بر ساخت واحدهای مسکونی ویلایی در نهضت ملی مسکن، اظهار داشت: « در شهرهایی که مشکل زمین وجود ندارد، نباید به سمت بلند مرتبه سازی برویم و به عنوان نمونه در بم، چون مشکل زمین نداشتیم، به متقاضیان ۲۰۰ متر زمین دادیم.»
تاکید وزیر راه و شهرسازی بر حرکت نکردن به سوی بلند مرتبه‌سازی مسئله‌ای است که تجربه تولید انبوه مسکن در سال‌های گذشته صحت آن را تایید می‌کند. برای مثال در اَبَر پروژه مسکن مهر که ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی را نشانه رفته بود، با کیفیت‌ترین واحدهای مسکونی، خانه‌هایی بود که به طور ویلایی در شهرهای جدیدی نظیر شهر جدید امیرکبیر ساخته شد.
*محدودیت زمین برای ساخت مسکن توهم است
زمانی که از ساخت مسکن یک طبقه صحبت می‌شود، اولین مسئله مطرح شده بحث محدودیت زمین است. به عبارت دیگر مخالفان ساخت واحدهای مسکونی یک طبقه بهانه خود برای حرکت به سمت افزایش ارتفاع واحدهای مسکونی را مسئله محدودیت زمین عنوان می‌کنند.
این در حالی است که اساسا محدودیت زمین در گستره کشوری با وسعت و آب و هوایی ایران مسئله بی‌معناست، چرا که توسعه افقی شهرها و روستاها به ویژه در مناطق کم تراکم از نظر جمعیتی به سهولت مهیا است.
به طور کلی بسیاری از مردم با نگاه به چهره کلانشهرها و ساختمان‌های بلند مرتبه واقع در این مناطق تصور می‌کنند که دیگر هیچ زمینی برای ساخت و ساز وجود نداشته و اساسا به همین علت است که بلندمرتبه‌سازی با تراکم‌های قابل توجه اوج گرفته است. به منظور آگاهی از خطا بودن این مسئله کافی است، سری به سایر شهرهای کوچک کشور بزنیم تا متوجه بشویم چه مقدار از زمین‌های بایر قابل ساخت و ساز در کشور مورد استفاده قرار نگرفته است.
محمد حمیدزاده، کارشناس حوزه مسکن
عنوان کرد: «توهم محدودیت زمین به دلیل سیاست غلط تعیین خط حریم شهری ایجاد شد و اگر به مستندات دولتی رجوع کنیم متوجه خواهیم شد، حجم بالایی از زمین‌های موجود در همین خط حریم شهری در اختیار دستگاه‌های دولتی قرار دارد.»
این کارشناس حوزه مسکن ادامه داد: «ظرفیت قانونی استفاده از زمین‌های دولتی برای ساخت مسکن در قانون جهش تولید و تامین مسکن وجود دارد و وزارت راه باید از این ظرفیت استفاده حداکثری کند.»
*ساخت یک میلیون مسکن به ۵۰ هزار هکتار زمین نیاز دارد
در همین راستا زمین مورد نیاز تولید انبوه مسکن به شیوه یاد شده برای زیربنای هر واحد مسکونی با در نظر گرفتن الزامات معماری و شهرسازی ۵۰ متر برای هر نفر بوده و با در نظر گرفتن بعد خانوار ۳.۳ به طور میانگین در کشور زیربنای هر واحد مسکونی باید ۱۶۵ متر در نظر گرفته شود.
با توجه به اینکه نسبت مجاز زیربنا به کل زمین هر واجد مسکونی مطابق قانون باید ۶۰ درصد در نظر گرفته شود، لذا بر این مبنا هر واحد مسکونی یک طبقه با متراژ متناسب با بعد خانوار در کشور باید ۲۷۵ متر زمین در نظر گرفته شود.
با توجه به محاسبات انجام شده، زمین خالص مورد نیاز برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در هر سال ۲۷ هزار ۵۰۰ هکتار است.
میزان زمین مذکور به طور خالص برای ساخت مسکن مورد نیاز است و نسبت مساحت معابر و مکان‌های عمومی مطابق با ضوابط شهرسازی باید به میزان زمین تامین شده اضافه شود.
در همین راستا با نگاه حداقلی نسبت مساحت واحدهای مسکونی به معابر باید معادل ۴۰ تا ۵۵ درصد در نظر گرفته شود. در چنین شرایطی نهضت ملی مسکن در هر سال با هدف‌گیری ساخت یک میلیون واحد مسکونی به حداقل ۵۰ هزار هکتار زمین نیاز دارد.
بنابر اطلاعات موثق تاکنون تنها ۳۰ درصد از زمین مورد نیاز برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال اول دولت تامین شده است و وزارت راه و شهرسازی باید سرعت تامین زمین را بیشتر از گذشته افزایش دهد.
*کاهش هزینه ساخت مسکن برای واحدهای یک طبقه
در شرایطی که زمین لازم برای ساخت مسکن‌های یک طبقه ویلایی در نهضت ملی مسکن مهیا شود، مزایای بسیاری علاوه بر صاحب‌خانه‌شدن یک میلیون خانواده برای این طرح ایجاد می‌شود.
بر همین اساس مهمترین مزیت ایجاد شده پیرامون این مسئله، کاهش قابل توجه هزینه ساخت بر مبنای هر متر مربع واحد مسکونی است.
در همین راستا حمید احمدی، کارشناس حوزه عمران با اشاره به کاهش هزینه ساخت مسکن می‌گوید: « زمانی که واحد مسکونی یک طبقه می‌سازید، هزینه‌هایی نظیر آسانسور، پلکان و همچنین زمین برای ایجاد مشاعات به حداقل می‌رسد و همین مسئله عامل کاهش قیمت ساخت مسکن است. »
بر همین اساس به استناد محاسبات متره برآورد ساخت یک واحد مسکونی، هزینه ساخت هر متر مربع واحد مسکونی ۱۸ طبقه بیش از ۲ برابر هزینه ساخت هر متر مربع مسکن یک طبقه است.
*برق و آب مسکن ویلایی چگونه خود تامین می‌شود
مسئله کاهش قیمت ساخت مسکن تنها مزیت واحدهای مسکونی یک طبقه نیست و ساماندهی مسئله انرژی و آب بخش خانگی در قالب واحدهای یک طبقه کار ساده‌تری است.
در حقیقت یک طبقه شدن واحد مسکونی می‌تواند به سبب ایجاد امنیت بیشتر خانواده و ایجاد فضای کافی، زمینه استقرار واحدهای تولیدکننده انرژی نظیر صفحه‌های خورشیدی برای تولید برق و آب گرم را مهیا کرده و در صورت توجه دولت به این حوزه زمینه خود تامین شدن این واحدها از منظر انرژی را فراهم می‌کند.
علاوه بر این واحدهای جمع آوری کننده آب باران نیز در این واحدهای مسکونی امکان استقرار دارد که به دنبال آن می‌تواند زمینه صرفه‌جویی قابل توجه در حوزه مصرف آب را فراهم کرده و مایه حیات مورد نیاز برای فعالیت‌های مهم غیر شرب مهیا شود.
مزایای ذکر شده برای واحدهای مسکونی ویلایی در کنار ایجاد حس آرامش برای خانواده‌های متقاضی نهضت ملی مسکن توجیه مناسبی است تا دولت با استفاده از ظرفیت‌های قانونی زمین کافی برای ساخت یک میلیون مسکن ویلایی در هر سال را مهیا کرده و به سوی تحقق اهداف دولت سیزدهم حرکت کند.