به گزارش مشرق، این روزها در ترکیه، حزب حاکم این کشور حال و روز بدی دارد.
صاحبان موسسات بزرگ و معتبر افکارسنجی عمومی، معتقدند که زنگ ها برای پایان کار حزب عدالت و توسعه به صدا درآمده و در مسیر شکست و زوال قرار گرفته است.
از ناو مستحکم تا قایق لرزان
آکپارتی یا حزب عدالت و توسعه، روزگاری یک حزب بسیار قدرتمند و مهم بود و به تنهایی قادر به تشکیل دولت بود. اما حالا چنین وضعیتی ندارد و در ۷ سال گذشته، همواره به همراهی حزب حرکت ملی محتاج بوده است.
از انتخابات سال ۲۰۱۸ میلادی به این سو و از زمانی که نظام ریاستی ترکیه جای نظام پارلمانی را گرفت، همه چیز در ترکیه بد و بدتر شد. از اقتصاد گرفته تا تفکیک قوا، آزادی بیان و مطبوعات و بسیاری چیزهای دیگر. اما در دو سال اخیر، این مجموعه عوامل مهمی به نام تورم، بیکاری و بحران اقتصادی بوده که همچون کاتالیزوری بسیار مهم و اثرگذار، به روند کاهش محبوبیت اردوغان و حزب او شتاب بخشیده اند.
لوگو و نشان حزب عدالت و توسعه یک لامپ قدیمی سنتی است. حالا مخالفین، به کنایه می گویند: به زودی لامپ را خواهیم ترکاند.
جناب معاون، اعتراف کرد
کار حزب عدالت و توسعه به جایی رسیده که حتی معاونین رهبر حزب، اعتراف کرده اند رای آنها به زیر چهل درصد رسیده اما منتقدین بر این باورند که رای واقعی، به مراتب از این کمتر است.
مهمت اوزحسکی از معاونین اردوغان در آکپارتی، اعتراف کرد که نرخ آرای حزب حاکم ترکیه به زیر ۴۰ درصد رسیده است. او که معاونت تشکیلات و انتخابات را در دست دارد، به خوبی بر شرایط سخت حزب خود واقف است.
مهمت اوزحسکی که در انتخابات شهرداری ها در مصاف با منصور یواش در آنکارا، شکست سنگینی متحمل شد، در یک برنامه زنده تلویزیونی گفت: «رای فعلی ما حدود ۳۷ درصد است.»
وی تاکید کرد که برای افزایش آرای حزب عدالت و توسعه اقداماتی انجام خواهیم داد.
مصطفی شن یکی دیگر از معاونین رهبر آکپارتی گفته که رای این حزب در حد ۳۴ درصد است و معاون دیگری نیز علیه هر دو دوست خود موضع گرفته و معتقد است: «اینها شایعات و جنگ روانی است. ما جایگاه اجتماعی مستحکمی داریم.»
از سوی دیگر، گوخان اوزبک، روزنامه‌نگار، اعلام کرد که میزان رای اعضای حزب عدالت و توسعه به شکل جدی کاهش پیدا کرده و سخنان اوزحسکی حقیقت را منعکس نمی‌کند.
اوزبک گفت: «نرخ آرای حزب عدالت و توسعه در محدوده ۲۷ تا ۲۹ درصد است. آنها باید این واقعیت را قبول کنند که حزب حاکم نه حول حوش چهل، بلکه قطعاً زیر ۳۰ درصد است.» این پایینترین میزان رای حزب حاکم ترکیه در بیست سال گذشته است. کارشناسان معتقدند با تداوم این روند، شکست آکپارتی در انتخابات ۲۰۲۳ حتمی است.
عوامل افول
بر اساس یک روند و رویکرد منطقی و تاریخی، می توان دلایل اوج گرفتن حزب عدالت و توسعه را دسته بندی کرد و سپس دلایل افول را در تقابل با همان موارد، تعریف کرد.
فقرزدایی و عدالت، مبارزه با فساد مالی، پایبندی به قانون و دموکراسی، بها دادن به اقلیت ها، تلاش برای توسعه اقتصادی تولید محور، سیاست خارجی منعطف و توجه به اصل تخصص در انتخاب مدیران، اصلی ترین دلایلی بودند که باعث شدند حزب اردوغان و یاران او به اوج قدرت برسد. اما به گفته اغلب تحلیلگران سیاسی ترکیه، تابلوی فعلی، در تقابل کامل با آن موارد است و واقعیت هایی همچون له شدن فقرا زیر بار تورم و بیکاری و افزایش چشمگیر شکاف طبقاتی، ناکارآمدی دستگاه قضا و قفل شدن موتور دموکراسی و ایجاد دست انداز در برابر آزادی احزاب و رسانه ها، سیاست خارجی هجومی و به تبع آن منزوی شدن ترکیه، خویشاوندسالاری و سربرآوردن انواع و اقسام حلقه های رانت اقتصادی، تجمل و لوکس گرایی، بی توجهی به شایسته سالاری و از یاد بردن مفهوم مهم عدالت، حتی بسیاری از خانواده های محافظه کار را نیز از حزب اردوغان دور کرده است.
ائتلاف مخالفین و واکنش باغچلی
این روزها فضای سیاسی ترکیه شاهد شکل گیری گسترده ترین ائتلاف و جبهه مخالفین، علیه رجب طیب اردوغان و شریک او دولت باغچلی است.
دیدار و نشست پنج ونیم ساعته کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خواه خلق، مرال آکشنر رهبر حزب خوب، تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات، علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی و احمد داوود اغلو رهبر حزب آینده، اردوغان را دچار ترس و هراس کرد.
دولت باغچلی رهبر تندروترین و افراطی ترین جریان ملی گرای ترکیه که چند سالی است به شریک و حامی اردوغان تبدیل شده، با خیال راحت، همه مخالفین را تجزیه طلب، دشمن و خائن دانست و رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه، مطابق معمول، آنان را مشتی مزدور دانستند.
حزب عدالت و توسعه که حالا توان پاسخگویی به مطالبات عادی مردم را ندارد و ترکیه را گرفتار بحران اقتصادی کرده، امیدوار است تا با تبلیغات و عملیات گسترده روانی و رسانه ای، باز هم پیروز شود. اما مخالفین معتقدند که آب رفته به جوی باز نمی گردد و شکست اردوغان و باغچلی قطعی است.
حزب حاکم ترکیه هنوز هم مدعی است که در سال ۲۰۲۳ میلادی، این کشور به یکی از ۱۰ اقتصاد قدرتمند جهان تبدیل خواهد شد. این در حالی است که میلیونها خانوار ترکیه در حال حاضر، اقلام ساده ای همچون خیار، بادمجان و نظایر آن را به صورت عددی خریداری می کنند و توان خرید کیلویی ندارند!
در پایان باید گفت، بر اساس شواهد فعلی، حزب حاکم ترکیه در مسیر زوال و شکست قرار دارد و با تداوم وضعیت فعلی، دلیل قانع کننده ای برای پیروزی در مصاف ۲۰۲۳ وجود ندارد. اما مشی سیاسی اردوغان و باغچلی و شواهد فعلی میدان دوقطبی شده ترکیه، گواه این است که ائتلاف جمهور، حاضر است برای جلوگیری از پیروزی مخالفین، دست به اقدامات عجیب و غافلگیر کننده بزند. در نتیجه بعید نیست برای فرار از یک شکست بزرگ، سناریوها و برنامه های مهمی برای تضعیف و به حاشیه راندن مخالفین، در دستور کار قرار بگیرند.