به گزارش مشرق، «روزنامه کیهان» در بخش اخبارویژه خود نوشت:«نامه نیوز» از سایت‌های نزدیک به مدعیان اعتدال و حامی برجام، در تحلیلی خاطر نشان کرد: در حال حاضر، اصل جدال کنگره و کاخ سفید بر سر توافق، این است که جمهوریخواهان می‌گویند تضمین‌های لازم برای احیای برجام (به عنوان یکی از پیش شرط‌های اساسی احیای توافق هسته‌ای ) باید از سوی کنگره و نه از سوی کاخ سفید تعیین شود زیرا این موارد، ماهیت الزام‌آور دارند.به عبارت بهتر، جمهوریخواهان معتقدند که ارائه تضمین به ایران جهت احیای توافق هسته‌ای، دولت بعدی یا دولت‌های بعدی ایالات متحده آمریکا را درگیر خواهد کرد و مانع از تصمیم‌گیری مستقل آنها در قبال برجام خواهد شد.
اخیرا یک گروه ۲۰۰ نفری از نمایندگان کنگره با ارسال نامه‌ای به جو بایدن با هشدار علیه یک توافق دیگر با ایران تصریح کردند که بدون تأیید کنگره، هرگونه توافق با ایران به همان سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دولت «باراک اوباما» دچار خواهد شد که در دولت «دونالد ترامپ» لغو شد.
علی‌رغم پایبندی ایران به مفاد برجام، «دونالد ترامپ» در اردیبهشت ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای ایران خارج شد و سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران در پیش گرفت.
سؤال اصلی اینجاست که آیا در صورت اراده سیاسی دولت بایدن، جمهوریخواهان می‌توانند مانع از اجرای توافق احتمالی شوند؟ پاسخ این سؤال مشخص است: در صورتی که حداقل ۶۷ سناتور آمریکایی (از ۱۰۰ سناتور) با برجام مخالف باشند، می‌توانند جلوی اجرای آن را بگیرند اما در حال حاضر چنین عده‌ای در مجلس سنا مخالف احیای توافق هسته‌ای نیستند. فراتر از آن، رئیس‌جمهور در قانون اساسی آمریکا اختیارات ویژه‌ای دارد که می‌تواند جهت مواجهه با تصمیم کنگره به آن استناد کند.
جمهوریخواهان کنگره در نامه خود با مطرح کردن برخی درخواست‌های ایران تصریح کردند که ایران خواهان «تضمین» شده است که ایالات متحده تا زمان پایبندی ایران به مفاد برجام، دیگر تحریم‌هایی را علیه ایران وضع نکند و ادامه دادند که برخلاف توافق دولت اوباما، هر توافقی با ایران باید از تأیید کنگره برخوردار باشد.با این حال، مشخص است که رئیس‌جمهور آمریکا قدرت مانور حقوقی بالاتری نسبت به کنگره دارد. علی رغم این مسئله، جمهوریخواهان می‌توانند قطعا موانعی را در روند اجرایی شدن توافق ایجاد کنند. البته این مانع‌تراشی‌ها صرفا مختص حزب جمهوریخواه نیست! دموکراتها نیز در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی، با تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران و تمدید تحریم‌های گذشته، در این مسیر با جمهوریخواهان همراه شدند.
توافق هسته‌ای، حتی اگر با وجود برخی تضمین‌ها احیا شود، از آنجا که به تصویب کنگره نرسیده و از حمایت دو سومی مجلس سنا و مجلس نمایندگان برخوردار نیست، در قوانین داخلی ایالات متحده حکم یک توافق پایدار و معاهده را پیدا نخواهد کرد. در این صورت، برجام به سندی تبدیل می‌شود که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا می‌تواند تصمیم دیگری را درخصوص اجرا یا عدم اجرای آن بگیرد.
در این میان، مقامات آمریکایی اساسا برای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز کمترین اهمیتی قائل نبوده و قوانین داخلی خود را ارجح بر تعهدات بین‌المللی می‌دانند، حتی اگر این تعهدات پشتوانه‌ای به نام قطعنامه رسمی سازمان ملل متحد را داشته باشد. واقعیت امر این است که اگر احیای برجام در گروی تصمیم کنگره آمریکا باشد، قطعا آنچه جمهوریخواهان و دموکرات‌های مجلس نمایندگان و سنا مورد تایید قرار می‌دهند، مورد پذیرش جمهوری اسلامی ایران و حتی کشورهایی مانند روسیه و چین نخواهد بود.از سوی دیگر، اگر دولت بایدن حاضر به پذیرش شروط منطقی و حقوقی مطرح شده از جمله رفع کلیه تحریم‌های ضدایرانی مستقیم و غیر مستقیم مغایر با برجام، ارائه تضمین درخصوص آینده توافق هسته‌ای و تن دادن آمریکا به راستی‌آزمایی در پروسه بازگشت به برجام نشود، قطعا نمی‌توان از این توافق به مثابه توافقی پایدار نام برد! در صورتی که جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ پیروز شوند و فردی مانند ترامپ در راس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن قرار گیرد، می‌تواند تمامی توافقات دولت فعلی آمریکا را ابطال کند. این اتفاق در سال ۲۰۱۸ میلادی و در ماجرای خروج دولت ترامپ از برجام نیز رخ داد. بدون شک این موضوع باید از سوی جمهوری اسلامی ایران و خصوصا دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان مورد محاسبه قرار گیرد.