به گزارش مشرق به نقل از خبرگزاری دانشجو ، دانشكده علوم قضايي و خدمات اداري با هدف رفع نيازهاي دادگستري در زمينه هاي حقوقي، قضايي و اداري تاسيس و با همت و تلاش شهيد گرانقدر آيت الله دكتر بهشتي در سال 1361 به طور رسمي فعاليت خود را آغاز نمود.

 

در اين دانشكده بيش از 5000 دانشجو در طي دوره هاي مختلف جذب و فارغ التحصيل شده اند كه هم اكنون اكثريت آنها در كسوت قضاء و بعضاً در مشاغل ديگر نظير استاد دانشگاه، نماينده مجلس، وكيل دادگستري، كارشناسان ارشد سازمانهاي وابسته به قوه ي قضائيه و مانند آن مشغول انجام وظيفه هستند. 

 

به منظور جايگاه مهم اين دانشكده در پرورش نيروي قضائي كشور به گفت و گو با رئيس اين دانشگاه نشستيم.

 

آنچه در ادامه مي آيد حاصل گفت و گوي يك ساعته «خبرگزاري دانشجو» با دكتر سيامك (حسن) ره پيك رئيس اين دانشگاه است:

 

 به عنوان سوال اول كمي از تاريخچه دانشگاه علوم قضايي بگوييد و اينكه نقش و سهم  اين دانشكده در پرورش كادر قضايي كشور چقدر است؟

 

ره پيك: مبناي تشكيل دانشگاه علوم قضايي قانوني مربوط به قبل از انقلاب است. در آن زمان وزارت دادگستري وقت مكلف به تاسيس دانشكده‌اي براي تامين نيروي اداري و قضايي كشور شد، البته آن قانون قبل انقلاب اجرا نشد؛ زيرا با حوادث سال 1356 مواجهه شد.

 

مبناي تاسيس دانشگاه علوم قضائي قانون قبل از انقلاب بوده است

 

بعد از انقلاب يكي از بحث‌ها، تغيير ساختار قضايي و حقوقي كشور بود و در بعضي از قسمت‌ها نيز تحول اساسي صورت گرفت. شهيد بهشتي پس از انقلاب مسئوليت قضايي كشور را برعهده داشت و طبق گفت و گوهايي كه با وي در خصوص دستگاه قضا صورت گرفت، اين قانون و طرح تاسيس دانشكده علوم قضايي نيز براي تامين كادر قضايي و اداري كشور مطرح شد، البته شهيد بهشتي آن زمان به طور خودجوش تعدادي از افراد صالح را كه ديپلم داشتند يا دانشجو بودند را انتخاب كرده بودند و در و دوره‌اي  كه براي آنها گذاشتند، احكام قضايي را به آنها آموزش مي دادند، بنابراين وقتي اين طرح مطرح شد، مورد استقبال وي قرار گرفت و پيگيري شد.

 

 در واقع مبناي تاسيس دانشكده علوم قضايي قانون بوده است، ولي راه‌اندازي و تاسيس آن بعد از انقلاب انجام شده است.

 

عمدتا منشا تاسيس مراكز علمي يا قانون مجلس است يا مصوبه مراكز آموزش عالي، بعد از انقلاب شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم اين كار را انجام مي‌دهد. يكي از امتيازاتي كه دانشكده علوم قضايي داشته اين است كه تاسيس آن بر اساس قانون بوده و هدف اصلي آن نيز تامين كادر اداري و قضايي از طريق يك مركز آموزش عالي به صورت سيستماتيك و علمي است.

 

راه‌اندازي اين دانشگاه طي سال شصت و يك رخ داد و تا چند سال پيش فقط در مقطع كارشناسي علوم قضايي دانشجو مي‌پذيرفت؛ به شكلي كه آنها بورس مي‌شوند و بعد از تحصيلات‌شان پس از طي دوره‌هاي كارآموزي قاضي مي‌شوند.

بيش از يك سوم قضات كشور فارغ التحصيل دانشگاه علوم قضائي بوده اند

از چند سال پيش رشته‌هاي تحصيلات تكميلي و فوق ليسانس و اخيرا هم دكترا راه‌ افتاده كه در رشته‌هاي مختلف دانشجو مي‌پذيرد. اين دانشگاه در رشته علوم قضايي حدود 4000 نفر فارغ‌التحصيل دارد كه بالفعل حدود 2500 فارغ‌التحصيل قاضي داشته و بخش زيادي از قضات كشور فارغ‌التحصيل اين دانشكده هستند.
 
دانشگاه‌هاي ديگر به طور خاص قاضي تربيت نمي‌كنند و رشته هايي مانند حقوق دارند كه فارغ التحصيلان آن از طريق مركز جذب و گزينش قضات قوه قضائيه وارد سيستم قضايي مي‌شوند، ولي با توجه به نياز قوه قضائيه كه فعلا بيش از خروجي هاي اين دانشگاه است، از فارغ‌التحصيلان مختلف حقوق دانشگاه‌هاي ديگر نيز بر اساس آزمون و مصاحبه استخدام صورت مي پذيرد.

 

بسياري از مسئولان قوه قضائيه فارغ التحصيل دانشگاه علوم قضائي هستند

 

اگر اكنون حدود 8000 قاضي داشته باشيم، شايد بيش از يك سوم آنها فارغ‌التحصيل اين دانشگاه هستند، علاوه بر اينكه از دوره‌هاي اول اين دانشگاه نيز در بخش‌هاي مديريتي قوه قضائيه تعداد زيادي از مديران قضايي فارغ‌التحصيل اين قوه هستند؛ معاونين قوه قضائيه، روساي دادگستري‌ها و خيلي از افرادي كه مسئوليت مديريتي در قوه دارند، فارغ‌التحصيل اين دانشگاه هستند.
 
  بودجه دانشگاه از كجا تامين مي شود و بودجه سرانه هر دانشجو چقدر است؟
 
ره پيك: بودجه دانشگاه مستقل است و رديف مستقلي در بودجه كشور دارد، البته يك اعتبار بودجه آن سرجمع اعتبارات دستگاه‌ قوه قضائيه محسوب مي‌شود، اما بودجه آن در دل قوه قضائيه نيست و هر سال در بودجه رديف مشخصي داريم كه طي 2 سال اخير به دليل طرح مسئله تبديل دانشكده به دانشگاه بودجه هم به نسبت تغيير كرده است. بودجه دانشگاه مستقيما در مجلس تصويب مي‌شود مانند يك دستگاه مستقل و ما نيز آن را از سازمان مديريت وزارت دادگستري دريافت مي كنيم، بودجه سرانه هر دانشجو را دقيقا محاسبه نكرديم.

بودجه دانشگاه مستقل است و رديف مستقلي در بودجه كشور دارد

 

وزارت علوم و سازمان مديريت چند سالي هست براي دانشگاه‌ها بودجه عملياتي مي‌نويسند. قديم به اين شكل بود كه رديف‌هايي را مشخص مي كردند و بعد بر اساس آن رديف‌ها بودجه مي‌دادند، اما الان بودجه عملياتي است يعني اينكه يك واحد مشخص مي كنند و بر اساس آن واحد بودجه را تامين مي‌كنند؛ به عنوان مثال براي دانشگاه‌ها واحدش دانشجو است و براي دانشجوي كارشناسي ارشد براي هر دانشجو حدود 8 ميليون سرانه مي‌گذارند و آن را در تعداد ضرب مي‌كنند و بودجه دانشگاه مشخص مي‌شود.

البته اينها دقيق نيست آنچه كه در عمل انجام مي‌شود اين است كه يك توافقي صورت مي‌گيرد و سرجمع آن به دليل محدوديت‌هاي بودجه مشخص مي شود، البته ارقام بالا و پايين مي‌شود بودجه امسال را  گرفتيم، ولي دقيق نيست وضعيت‌ها و هزينه‌ها متفاوت است.

 
ضوابطي كه براي ورود به دانشكده علوم قضايي است، چيست؟

 

ره پيك: براي دانشجوياني كه فعلا براي رشته علوم قضايي بورس مي‌كنيم شرايطي مشخص است؛ اولا بايد در كنكور سراسري پذيرفته شوند و بعد ما از بين پذيرفته‌شدگان چند برابر ظرفيت دانشجو مي‌گيريم و با توافقي كه با وزارت علوم داريم و اين چند برابر ظرفيت را از چند فيلتر عبور مي‌دهيم.

 

داوطلبان دانشگاه از سه فيلترعقيدتي،روانشناسي و قابليت قضايي عبور مي كنند

 

يك فيلتر، مصاحبه اخلاقي و عقيدتي است كه كساني كه مي‌خواهند قاضي شوند در بدو ورود بايد از اين گزينش‌ها عبور كنند، فيلتر ديگر گزينش روانشناسي است كه روان‌پزشكان و روانشناسان داوطلبان را ارزيابي مي كند و اگر تشخيص دهند قابليت قاضي شدن را ندارد، آنها را رد مي‌كند.

 

گزينش ديگر گزينش قابليت‌ قضايي است كه برخي از قضات ديوان كشور كه تجربه قضاوت را دارد داوطلب را آزمايش مي‌كند؛ شخصيت، روحيه، چارچوب رفتاري و حتي ويژگي هاي ظاهري آنها را براي حضور در مسند قضا ارزيابي مي كنند.

 

علاوه بر موضوعات ذكر شده كساني كه در اين رشته وارد مي‌شوند بايد از لحاظ سلامت جسمي هم داراي سلامت كامل باشند و از اين نظر هم ارزيابي مي شوند.

 

اينها شرايط ورود به تحصيل است، البته در ضمن تحصيل هم طبيعتا بايد شرايط ورود را حفظ كنند و در انتهاي تحصيل هم مجدد دارا بودن اين شرايط از سوي دانشجويان ارزيابي مي شود؛ يعني قبل از اينكه آنها به جمع قضات بپيوندند و بعد از فارغ‌التحصيلي هم دوباره تست مي‌شوند؛ يعني هم از نظر علمي و هم از نظر گزينشي دوباره آنها ارزيابي مي شوند.
 
برخي از فارغ التحصيل‌ها عنوان مي‌كردند در اين گزينش مباحث عقيدتي خيلي مدنظر نيست و بيشتر بحث هاي علمي و نمره آنها در كنكور ملاك است، آيا اين مسئله درست است؟

 

ره پيك: ما در مصاحبه‌ها بحث علمي نداريم و مبحث علمي همان امتياز كنكور است، البته روانشناس ممكن است تست هوش انجام دهد كه علمي نيست ،بيشتر يك امر شخصي است ارزش مصاحبه عقيدتي كم نيست.

 

نمي توان اذئان داشت همه مصاحبه‌ها دقيق و استاندارد بوده است

 

البته مصاحبه گر و مصاحبه شونده فرق مي‌كند و به اين معني هم نيست كه همه مصاحبه‌ها دقيق و استاندارد بوده، و آن را اذئان داشت بلكه يك درصدي از فراز و نشيب‌ هست كه در همه دوره ها نيز متفاوت بوده است؛ چرا كه ممكن است تعداد داوطلبين زياد بوده باشد و نوع مصاحبه بين مصاحبه‌ شونده اولي و آخري فرق داشته باشد.

 

اما به طور معمول و نسبي يكي از مصاحبه‌هاي مهم در بين مصاحبه‌هاي ورودي مصاحبه عقيدتي است،البته يك مسئله ديگر هم به عنوان تحقيقات محلي است كه صورت مي‌گيرد و نتيجه آن تحقيقات هم در پرونده تاثير مي‌گذارد كه در اين مرحله مصاحبه شونده از نظر خانوادگي، محلي و ارتباطات مختلف بررسي مي شود.

فيلتري كه بيشتر داوطلبين نمي توانند از آن عبور كنند، كدام است؟

 

ره پيك: بعد از اينكه اين مصاحبه‌ها صورت گرفت طبق ضوابط گزينش، داوطلب بايد مجموعاً امتيازي را از سه مصاحبه كسب كند. هيئتي كه هيئت مركزي گزينش است نتيجه مصاحبه‌ها را كه در پرونده وجود دارد، بررسي كرده و در خصوص هر پرونده اي نظر مي‌دهد. داوطلبين بايد به حد نصاب حداقل برسند و اصطلاحاً در اين بين انتخاب اصلح صورت مي گيرد و اگر به آن حد نصاب رسيد، انتخاب مي‌شوند.

 

 آمار دقيقي از فيلتري كه بيشتر دواطلبان توانايي عبور از آن ندارند را ندارم

 

گاهي وقت‌ها ممكن است مصاحبه عقيدتي يك فرد خوب و از ان نظر نمره خوبي كسب كند، اما مصاحبه روانشناسي و قابليت قضايي آن كاملاً منفي باشد، ممكن است آن هيئت تصميم به رد كردن او بگيرد و آن فرد رد شود يا بالعكس.

 

 الان آمار دقيق ندارم كه بگويم رد شده‌ها بيشتر از كدام مصاحبه‌ها و فيلترها بوده‌اند، اما ممكن است از هر موردي بوده باشند.

 

گزينش و تحقيقات محلي دانشجويان خارج از تهران چگونه انجام مي شود؟

 

ره پيك: توسط كاركنان خود دانشكده يا از طريق مسئولان خود استان‌ها، البته مصاحبه‌ها همين جا انجام مي‌شود، اما تحقيقات در محل است.

 

با استفاده از برخي از دانشجويان و كاركنان تحقيقات محلي انجام مي شود

 

در گذشته عمدتاً هيئت مركزي گزينش كه در استان‌ها هسته داشتند اين كار را انجام مي‌دادند، ولي چند سالي است ما با استفاده از دانشجويان خودمان و هسته هاي داخلي كه خودمان تشكيل مي‌دهيم در استان‌ها تحقيقات را انجام مي‌دهيم.

 

به نظر شما دانشكده علوم قضايي چه تفاوت اصلي بايد از نظر مباحث عقيدتي، فرهنگي با ساير دانشگاه‌ داشته باشند؟
 
ره پيك: يك تفاوت اصلي دانشجويان دانشكده علوم قضايي نسبت به دانشگاه‌هاي عمومي كشور اين است كه در بدو ورود مورد گزينش قرار مي‌گيرد. اين دانشجويان به دليل اينكه وارد منصب خطير قضايي شوند از يك ويژگي خاصي در بدو ورود برخوردار هستند و اين باعث مي‌شود محيط عمومي دانشگاه در بخش‌هاي فرهنگي نسبت به دانشگاه‌هاي ديگر متمايز باشد.

 

ما بعضي از مشكلات و معضلات برخي از دانشگاه‌ها را نداريم

 

الان اگر شما وارد خوابگاه‌ها و محيط عمومي دانشگاه‌ها شويد، مي بينيد ما بعضي از مشكلات و معضلات برخي از دانشگاه‌ها را نداريم و در اين داشگاه به ندرت پيش مي‌آيد ما مسئله حادي پيدا كنيم، حتي در حوزه كميته انضباطي نيز با مشكل اساسي رو برو نيستيم. البته سال گذشته يك يا دو مورد داشتيم كه به كميته انضباطي كشيد و البته به اين معنا نيست كه محيط خيلي مطلوب و ايده‌آل باشد در مقايسه با برخي از مراكز ديگر تفاوت دارد، ولي نسبت به خود طبيعتاً مشكلاتي هم دارد.

يك تفاوت ديگر از نظر مواد درسي است. در دانشكده علوم قضايي الان رشته‌هاي خيلي متنوعي داريم. در مهرماه 13 رشته ارشد و دو رشته دكتري جذب مي‌كنيم كه البته هيچ كدام از آنها فعلاً بورس نيستند البته در حال برنامه ريزي براي بورس شدن آن هستيم. مواد درسي ما نسبت به رشته حقوق تفاوت‌هاي زيادي دارد و دانشجويان اينجا ضمن اينكه دروس رشته حقوق را مي‌خوانند برخي از اين دروس مثل دروس فقهي را چندين برابر دانشگاه‌هاي ديگر مي‌گذرانند كه واحدش بيشتر است به اضافه اينكه ما دروس اضافه هم داريم بنابراين در موارد درسي هم اختلاف داريم.

 

 علاوه بر اينكه دانشجويان اينجا بعد از اينكه درس‌شان تمام شد بايد دوره فشرده چند ماهه كارورزي علمي را  در كارگاه‌هاي آموزشي بگذرانند كه بتوانند وارد سيستم قضايي شوند يعني در واقع مجموعه علمي، كاربردي و گزينش با هم اقدام شده است و محصول آن فارغ التحصيل اين دانشگاه خواهد بود.

 

با توجه به ويژگي هايي كه فرموديد در دانشگاه علوم قضايي نبايد كسي را بينيم كه نماز نمي‌خواند؟

 

تارك نماز در دانشگاه نداريم

ره پيك: ممكن است كه باشد اما به صورت علني و مشخص چنين فردي را نداريم چون كسي كه گزينش شده از اين فيلترها عبور كرده است اگر بر فرض هم باشد معلوم نمي‌شود اما به طور معمول با توجه به آن فيلترها كسي كه تارك نماز باشد، نداريم.
 
اگر هم باشد خيلي پنهان و مخفي است، دليلش هم مشخص است ما مجبوريم  كسي را انتخاب كنيم كه اعتقاد دارد، سابقه و خانواده اش و همچنين تحقيقات ما نشان مي‌دهد، اگر يك دانشگاهي معضلش اين است به دليل اين است كه اين دانشگاه فيلتري نداشته و از عموم افراد انتخاب كرده است، اما براي ما اين مسئله  موضوع نيست، ممكن است دغدغه‌هاي ديگري از نظر فرهنگي داشته باشيم ولي اين گونه دغدغه اي در اين سطح نداريم.

 

اگر هم احياناً گزارشي شبيه اين آمده باشد، محدود است و قطعا بايد بررسي شود.

 

فارغ التحصيلاني داشتيد كه بعد از اخذ مدركشان با مجموعه خداحافظي كنند و ديگر همكاري با مجموعه نداشته باشند؟

 

ممكن است برخي از افراد در حين و يا بعد از تحصيل لغو تعهد كنند

 

ره پيك: دانشجويان بورس تعهد مي‌دهند همكاري داشته باشند، به هر دلايلي ممكن است برخي از آنها قبل از اينكه وارد دستگاه قضايي شوند و برخي بعد از ورود به دستگاه قضايي تعهد خود را لغو كنند، ممكن است بعضي بروند در حوزه‌هاي علمي كار كنند و بعضي هم تمايل داشته باشند وكيل شوند و يا جاهاي ديگر، با اين وجود داشتيم افرادي را كه لغو تعهد كردند.

 
  ادامه تحصيل فارغ التحصيلان اين دانشگاه چگونه است و آيا دانشگاه امكانات را در اين زمينه فراهم مي‌كند؟

 

ره پيك: بله، همين اينجا مي‌توانند قبول شوند هم جاهاي ديگر. ما آمار قبولي تحصيلات تكميلي‌مان به نسبت ساير دانشگاه‌ها خيلي بالاتر است؛ تقريباً 90 درصد قبول مي‌شوند و بيشتر اين 90 درصد هم در دانشگاه‌هاي معتبر دولتي قبول مي شوند.
 

 

دانشجوياني كه علاقمند به ادامه تحصيل هستند بايد حتما هماهنگي هايي را با قوه انجام دهند

 

البته بايد هماهنگي‌هايي را با قوه قضائيه انجام دهند كه كارآموزي و اشتغالشان با درسشان تداخل نداشته باشد؛ چرا كه تعهد كردند به كار كردن خيلي ها هم همين جا قبول مي‌شوند در دكتري هم از 30 نفر كه قبول شده بودند، هفت نفر از بچه‌هاي خودمان بودند.

 

 اساتيد اين دانشگاه چگونه جذب مي شوند و آيا ويژگي خاصي دارند؟

 

ره پيك: مقررات كلي جذب اساتيد و هيئت علمي تابع وزارت علوم است منتهي طبيعي است در انتخاب‌هايمان كساني ترجيح داشته باشند كه در كنار صلاحيت‌هاي علمي احياناً تجربيات قضايي هم داشته باشند.

 

غالب اساتيد كساني هستند كه تجربه قضايي و شبه قضايي دارند، اما به طور كلي سيستم جذب تابع وزارت علوم است.

 

دانشجوي دختر هم داريد؟ آنها در دادگاه‌ها چه كار مي‌كنند؟

 

ره پيك: دانشجوي دختر هم داشتيم و داريم كه آنها هم در دادگاه‌ها مشغول مي‌شوند، خانم‌هايي كه در رشته قضايي تحصيل مي‌كنند حكم قضايي مي‌گيرند، داديار يا بازپرس مي شوند و يا در دادگاه هم اگر رفتند قاضي مي‌شوند اخيراً هم در لايحه حمايت از خانواده، قوه قضائيه ملزم به حضور قاضي مشاور زن در تمام دادگاه‌هاي زن شده است و راي قاضي بدون نظر اين قاضي زن امكان ندارد.

 

 

مواردي را داشتيد كه يك دانشجوي در حال تحصيل را بعد از اينكه متوجه برخي از موارد اخلاقي شديد عذرش را بخواهيد و از ادامه تحصيل باز بماند؟

 

 ره پيك: ممكن است باشد اما خيلي كم، در يك دوره شايد يك چنين مواردي به اين شكل ديده شود.

 

 در سال گذشته ما يك يا دو نفر را از سيستم خارج كرديم يكي كه مشكل شنوايي داشت كه آن هم براساس آزمايش‌هاي دقيقي مشخص شد يك مورد ديگر هم بود كه مشكل ديگري داشت.