به گزارش مشرق، حمله روسیه به اوکراین، تبعات سنگینی برای این کشور به همراه آورده و علاوه بر از بین رفتن بسیاری از زیرساخت ها در کی یف و بوچا، تبعات سیاسی – امنیتی گسترده ای به وجود آمده و میلیون ها نفر از این کشور آواره شده اند. اما ظاهراً این تراژدی بزرگ، برای ترکیه دستاوردهایی داشته و حالا دولت اردوغان تلاش می کند تا از فرصت ایجاد شده، نهایت استفاده را ببرد.
در دسته بندی پیامدها و دستاوردهای منفی و مثبت جنگ اوکراین برای ترکیه، می توان به این موارد اشاره کرد:
الف) بخش مهمی از گندم ترکیه از روسیه و اوکراین خریداری می شود و به دنبال بروز جنگ، علاوه بر آرد و نان، بسیاری از محصولات غذایی گران شدند و قیمت حامل های انرژی نیز بالاتر رفت. جنگ همچنین بر درآمد صنعت گردشگری ترکیه نیز اثر منفی گذاشت.
ب) ترکیه تلاش کرد تا از فرصت جدیدی که در منطقه به وجود آمده، یکبار دیگر اهمیت موقعیت ژئوپولتیک خود را برای ناتو، اتحادیه اروپا و آمریکا یادآوری کند و در صدد رفع اختلافات خود با واشنگتن باشد.
ج) ترکیه تلاش کرده در میدان رسانه، تصویری از خود به نمایش بگذارد که اولاً با جنگ و حمله مخالف است و دوم این که برای تبدیل شدن به یک میانجی فعال، آمادگی بالایی دارد.
کارشناسان ترکیه بر این باورند که نوع نگرش مقامات آنکارا به جنگ روسیه – اوکراین و بازتاب های داخلی آن، نشان دهنده این است که حزب حاکم به دنبال آن است تا از این موضوع نیز امتیاز بگیرد.
یکی به میخ و یکی به نعل
طی روزهای گذشته، مقامات ترکیه، در مورد اوضاع و احوال شهر بوچای اوکراین موضع گیری کرده و به تندی به روسیه تاخته اند.
پیام های سفارت ترکیه در اوکراین و پس از آن هم، بیانیه وزارت امور خارجه ترکیه درباره حمله به غیرنظامیان اوکراینی، نشان داد که آنکارا در این ماجرا، به دنبال آن نیست که جانبداری خود را پنهان کند. چرا که اولاً به اوکراین پهپاد فروخته و دوم این که حمایت از اوکراین، موجب می شود که کشورهای عضو ناتو که قبلاً به خاطر ماجرای اس ۴۰۰ از ترکیه گلایه داشتند، حالا احساس کنند که اردوغان کنار آنان ایستاده است.
در همین راستا مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه که برای شرکت در جلسه وزیران خارجه کشورهای عضو ناتو به بروکسل پایتخت بلژیک رفته بود، به تندی از مسکو انتقاد کرد.
وی پس از بررسی تحولات اوکراین در دیدار با دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین، به میان خبرنگاران رفته و درباره تصاویر غیرنظامیان کشته شده در شهر بازپس گرفته شده بوچا گفت: «این تصاویر غیرقابل قبول بوده و مایه شرم برای بشریت است و این موضوع را در دیدار با کولبا مطرح کردیم.»
وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرد که از سوی بلینکن همتای آمریکایی خود برای شرکت در نشست وزرای خارجه ۱۸ می به واشنگتن دعوت شده است.
امید اردوغان به پوتین
اگر تا دیروز گفته می شد که مساله اوکراین، مربوط به حوزه سیاست خارجی و مسائل سیاسی – امنیتی حوزه اروپا و دریای سیاه است، حالا نظرات تازه تری هم در میان است.
بر اساس این نظرات، اوکراین، عملاً تبدیل به مساله سیاست داخلی ترکیه شده و رجب طیب اردوغان در مقام رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، امیدوار است که این مساله، بخشی از جان و خون رفته از کالبد حزب حاکم را بازگرداند.
فاتح ارگین از تحلیلگران سیاسی ترکیه به شبکه تلویزیونی ینی چاغ گفته است که در چندین محفل سیاسی پایتخت، به این اشاره شده که اردوغان، امید فراوانی به پوتین بسته و می خواهد با سناریویی که در اتاق فکر حزب حاکم شکل گرفته، خود را سر پا نگه دارد.
فاتح ارگین می گوید: «مهم نیست انتخابات چگونه برگزار شود، چه به موقع برگزار شود، چه انتخابات زودهنگام باشد یا یک انتخابات عادی، اکنون امید اردوغان به پوتین است. چرا که مشاورین کاخ ریاست جمهوری به این جمع بندی رسیده اند که حضور پوتین و زلنسکی در ترکیه، می تواند منجر به نجات اردوغان و حزب حاکم شود. چرا که تیم اردوغان، کارت جدیدی برای رو کردن ندارد و در شرایطی که تورم، بیکاری و تنگنای مالی به خاطر ندانم کاری های هیات دولت، زندگی را دشوار کرده، راهی جز پناه بردن به شُو و نمایش باقی نمانده است.»
فاتح ارگین معتقد است که در ماجرای مصادره به مطلوب داخلی از شرایط اوکراین، چنین تابلویی پدید آمده است:
۱.یک استعاره گوش نواز: لازم است که یک استعاره مهم به کمک دولت و حزب حاکم ترکیه بیاید. استعاره ای به نام «رهبر قدرتمند، معتبر، منجی و متنفذ». اگر چنین ردایی بر قامت اردوغان دوخته شود و پس از حضور پوتین و زلنسکی در استانبول، اردوغان به عنوان یک رهبر مقتدر و مهم جهانی معرفی شود، بخش مهمی از مردم ترکیه، گرانی و بحران را از یاد می برند و دست کم به مدت چند ماه، حزب عدالت و توسعه، نان مذاکرات صلح اوکراین را می خورد.
۲.یک بازیگر مهم منطقه ای: ارگین می گوید اگر مذاکرات صلح روسیه و اوکراین در استانبول به فرجام نهایی برسد، دستگاه عظیم تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه، باز هم بر این مساله تاکید خواهد کرد که ترکیه در دوران اردوغان به یک بازیگر منطقه ای مهم تبدیل شده است!
۳.لیدر جهانی و نوبل صلح برای اردوغان: ارگین همچنین به این مساله اشاره کرده که حزب عدالت و توسعه به طور مرتب به دنبال این است که اردوغان را در قامت یک لیدر جهانی معرفی کند! در این زمینه، برخی از تحلیلگران تحت امر حزب حاکم ترکیه تا آنجا پیش رفته اند که در سرمقاله روزنامه حریت می نویسند: به استانبول بیایید، جنگ را تمام کنید و نوبل صلح را به اردوغان بدهید.
در پایان باید گفت: تیم اردوغان سخت به دنبال آن است تا از مواهب جنگ بهره بگیرد. در کشوری که میلیون ها خانوار، با حقوق دریافتی ۴ هزار لیره در ماه، حتی در زیر خط گرسنگی به سر می برند و انتقاد از ناکارآمدی تیم اقتصادی دولت به اوج رسیده، تلاش برای میانجی گیری، نه کنشی در حوزه سیاست خارجی، بلکه نمایشی در حوزه سیاست داخلی است.