به گزارش مشرق، کتاب «راستگویی در سیره معصومان (ع) و مواجهه آنان با پدیده دروغ» اثر مصطفی صادقی کاشانی از سوی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۲۲۳ صفحه منتشر شد.

راستی و صداقت یکی از فضائل اخلاقی است که فارغ از دین و مذهب و نژاد و سرزمین، جایگاهی والا در جوامع انسانی دارد و فضیلتی والا در نفس آدمی است که نشان از باطن او دارد.

این کتاب با اشاره به روند بیان روایات معصومان (ع) درباره صدق و کذب و بررسی گفتار و رفتار ایشان درباره دروغ‌های مجاز پرداخته است که عبارتند از: حفظ جان انسان بی گناه، ایجاد صلح و آشتی، فریب دشمن در جنگ، گفتگوی محبت آمیز زوجین با واژه‌های هرچند غیر حقیقی. با وجود این، روایت‌هایی در سیره عملی خود آن بزرگواران جز مواردی از خُدعه و تاکتیک در جنگ گزارشی در دست نیست.

هدف این تحقیق، دستیابی به دیدگاهی صحیح از سیره معصومان درباره مستثنیات کذب و تلاش برای نشان دادن یکپارچگی گفتار و رفتار آنان است.

ضرورت آن مقابله با رواج روزافزون دروغ در جامعه اسلامی به شیوه علمی است و نیاز جامعه به صداقت و ضرورت بهره گیری از رفتار معصومان (ع) به عنوان الگوهای جامعه شیعه، دیگر جهت ضرورت پرداختن به این مسئله است.

در این نوشتار، - فارغ از تعریف‌های تخصصی - دروغ را به معنای گفتار و رفتاری که مطابق باطن نیست و سریع در آن نقش مهمی ایفا می‌کنند، در نظر گرفته‌ایم.

ساختار اثر

این اثر در دو بخش و شش فصل تألیف شده است. بخش اول این اثر تحت عنوان «سیر تاریخی روایات صدق و کذب» در چهار فصل روند تاریخی صدور روایات به تفکیک معصوم، آمار صدور روایات به تفکیک عنوان صدق و کذب، روند تاریخی اهتمام راویان و محدثان، و زمینه‌های صدور تدوین شده است.

نویسنده در بخش دوم این اثر به مبحث «مواجهه معصومان و دروغ‌های روا» در دو فصل پرداخته است. در فصل اول به سخن معصومان و در فصل دوم به بررسی سیره عملی معصومان در زمینه‌های آشتی، دروغ به همسر، خدعه در جنگ، حفظ جان و مال، توریه و مباهته می‌پردازد.

برشی از اثر

چنین به نظر رسید که رسول خدا (ص) و اهل بیت او از میان دروغ‌های روا که به استناد دسته روایات آنها را اجازه داده‌اند و در عمل جز دو مورد جنگ و حفظ جانِ افراد از آن بهره نبرده‌اند. اگر گزارش‌های تولیدی نیز پذیرفته شود، به عنوان راهی برای فرار از دروغ در سیره معصومین (ع) در خور توجه است.

اکنون پرسش این است که چه شرایطی چنین مجوزی را ایجاد کرده و افراد ناچار شدند مطلبی را خلاف واقع اعتقاد خود بگویند؟ یکی از این شرایط، میدان نبرد نظامی است که تنها چهار معصوم درگیر آن بوده‌اند: پیامبر (ص) امیر مؤمنان (ع) و حسنین (ع). با این حال موضوع خدعه در جنگ به طور مستقل بررسی شد و جز در سیره نبوی و علوی دیده نمی‌شود. دلیلی وجود ندارد که این تاکتیک جنگی شامل مبارزه‌های فرهنگی و جنگ سرد امامان با حاکمان وقت نیز بشود.

علاقه مندان جهت خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی http://shop.isca.ac.ir/ مراجعه نمایند.