سرویس جهان مشرق - درگذشت نادر طالب‌زاده، هنرمند و مبارز خستگی‌ناپذیر جبهه‌ی جنگ نرم، حقیقتاً خبری تکان‌دهنده برای اهالی فرهنگ و رسانه‌ی کشور و به‌ویژه آن‌هایی بود که از نزدیک، او را می‌شناختند. با رهسپار شدن طالب‌زاده به دیار باقی، آزادگان جهان، نه‌تنها در ایران، یاور و حامی بزرگی را از دست دادند. واکنش‌ها به درگذشت شهادت‌گونه‌ی طالب‌زاده نیز به فراخور همین واقعیت، منحصر به پیام‌های تسلیت در داخل کشور نبود. از میان پیام‌های تسلیت بی‌شماری که شخصیت‌های دولتی و غیردولتی در این‌باره صادر کردند[۱]، منتخبی در قسمت اول گزارش پیش رو خدمت مخاطبان محترم ارائه شده است. به علاوه، در قسمت دوم این گزارش، برخی از واکنش‌های بین‌المللی به درگذشت طالب‌زاده آمده است.
«نادر طالب‌زاده» دبیر کنفرانس افق نو، سال ۲۰۱۹ برای اولین بار در خارج از ایران (در بیروت، پایتخت لبنان) از مهمان‌های بین‌المللی کنفرانس میزبانی کرد (+)
واکنش‌های داخلی به خبر درگذشت «حاج نادر»
چنان‌که گفته شد، شخصیت‌های زیادی در داخل کشور، به نوبه‌ی خود، درگذشت طالب‌زاده را تسلیت گفتند. بخشی از پیام‌های ایشان در این‌جا آمده است.
رهبر انقلاب طی پیامی، درگذشت طالب‌زاده را این‌گونه تسلیت گفتند:
با تأسف، خبر درگذشت پژوهشگر و هنرمند انقلابی و پرتلاش و پرانگیزه آقای نادر طالب‌زاده رحمت‌الله‌علیه را دریافت کردم. به خانواده و بازماندگان و همکاران و دوستان ایشان صمیمانه تسلیت عرض می‌کنم و از خداوند متعال، رحمت و مغفرت و پاداش نیک برای خدمات باارزش فرهنگی و رسانه‌ای ایشان مسألت می‌نمایم.
سید علی خامنه‌ای
۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱[۲]
سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، نیز این‌گونه درگذشت طالب‌زاده را تسلیت گفت:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
انالله و انا الیه راجعون
درگذشت هنرمند انقلابی و فرهیخته، چهره‌ی مؤثر جبهه‌ی فرهنگی انقلاب اسلامی، مرحوم نادر طالب‌زاده، دل اصحاب فرهنگ و هنر را جریحه‌دار ساخت و اهالی هنر متعهد را داغدار کرد.
این جهادگر جبهه‌ی جنگ نرم در مستندسازی، مجریگری، کارگردانی و برنامه‌سازی، آثار درخشانی از خود به جا گذاشت و در کسوت یک فعال رسانه‌ای و همچنین مدیر فرهنگی و کارشناس مسائل بین‌المللی، افق‌های تازه‌ای از آگاهی‌بخشی و مبارزه با تهاجم فرهنگی را گشود.
افزون بر این‌ها، این همرزم و یار شهید آوینی با فعالیت‌های آموزشی متعدد، همواره در سنگر مقاومت و استقامت، پاسدار بی‌چشم‌داشت آرمان‌های بلند انقلاب اسلامی و ارزش‌های متعالی فرهنگ و هویت ملی بود و نام خود را در تاریخ فرهنگ و هنر این مرز و بوم ماندگار کرد.
شهید سید مرتضی آوینی: «برای دوست و برادر عزیزم نادر که با چشمان دریایی‌اش دیده است چگونه خورشید از مغرب سر می‌زند» (+)
این‌جانب درگذشت این هنرمند و فعال فرهنگی جبهه‌ی انقلاب را به خانواده‌ی محترم، جامعه‌ی هنری و شاگردان آن فقید تسلیت می‌گویم و در این ایام پرفیض برای ایشان علو درجات و هم‌جواری با شهید آوینی و دیگر شهدای گران‌قدر هنرمند و برای بازماندگان صبر و سلامتی از خداوند سبحان مسئلت دارم.
روحش شاد و یادش گرامی باد
سید ابراهیم رئیسی
رئیس جمهوری اسلامی ایران
«محمود مهتدی» دیپلمات باسابقه‌ی ایرانی، کارشناس صهیونیسم و اسرائیل، و مفسر قرآن، تورات و انجیل، که از مهمانان کنفرانس افق نو نیز بوده، طی یادداشتی که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده، می‌نویسد:
چه‌قدر فرق است میان کسانی که فرمایشی کار می‌کنند و نمایشی، تکلیف و تجارت را در هم می‌آمیزند؛ و آنان که مال و جان و اعتبار خود را بر طبق‌های اخلاص می‌گذارند و هبه و هدیه می‌دهند؛ به دور از وسواس‌های آینده‌نگری و احتیاط‌های بازندگی؛ و با چه همه سهولت و بی‌دغدغگی، به همان آسانی نفس کشیدن و نفس بریدن، دست به مخاطراتی می‌زنند، و اماناتی را بر دوش می‌پذیرند که آسمان‌ها و کوه‌ها از حمل آن عاجز می‌مانند و خود را از آن دریغ می‌دارند. و خداوند چه نگاه تحسین و تعجبی دارد بر این لوطیانِ آواره‌گردِ شیرین‌کارِ شهرآشوبِ بی‌ادعا!
خوب است از همه‌ی آن کسانی که این روزها در هم‌خوانی‌های «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» شرکت کرده‌اند و خود را نمایش داده‌اند، به‌خصوص بخش‌های مهمل و عقیم مطالعات سیاسی وزارت خارجه، بپرسیم کدامین از شما در این جنگ نرم بسیار عظیم، آن‌گونه عمل کرده‌اید که حاکمیت اسرائیلیِ آمریکا را آن‌چنان مضطرب سازید که از شما به عنوان تروریست درجه‌ی یک، در حد کارلوس و عماد مغنیه، یاد کند و در لیست تحریم‌های خزانه‌داری قرارتان دهد؟!
«محمود مهتدی» دیپلمات سابق ایران در کشورهای اروپایی، یکی از مهمانان افق نو در بیروت بود؛ تصویر بالا، مهتدی را در نشست هم‌اندیشی «بررسی راهکارهای مبارزه با صهیونیسم در حوزه نرم» در قم در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد (+)
شما که در جرگه‌ی جنگ نرم وارد شده‌اید و از جمله مبارزان این میدان به حساب آمده‌اید، و که فهرست‌های تجاری تهیه می‌بینید از شرح اقدام‌های نمایشی خود، چرا از آن همه کار و پندارتان، صدای آخی و ناله‌ی آهی از دشمن شنیده نشده است؟! و چه اندکند کاربلدهای مخاطره‌کار بی‌ادعا، که دشمن، آن‌ها را به هیبت می‌شناسد و به کینه می‌نگرد؛ لیکن آنان که علی‌القاعده دوست تلقی می‌شوند و همراه، و که همه‌ی امکانات و ادعاها را در اختیار و احتکار خود دارند، اینان را به کوچکی می‌شناسند و به تحقیر می‌نگرند.
افق نو، مؤسسه‌ای که صحنه‌ای از جنگ نرم را اکتشاف کرد در عمق اقتدارهای اروپا و آمریکای استعمارگر، و برای اولین بار، از مبدأ مردمان جهان سوم، آشوب‌های بزرگ سیاسی و امنیتی به پا کرد در مترامپل‌های استعمار، این‌بار نیز، با مرگ مجاهد جنگ نرم، شهید نادر طالب‌زاده، برای چندمین بار، یتیم شد؛ و کار آن به خدا واگذار گردید.
خداوند روح او را شاد و او را در جرگه‌ی شهدای استمرار انقلاب اسلامی مردم ایران قرار دهد؛ و قلندران پاک‌باخته‌ای را برانگیزد تا پرچم افتاده‌ی او را به اهتزاز گیرند، و اخم در چهره‌ی دشمنی بیفکنند که از مرگ آن شادروان، دل‌شاد شده است.
«حامد قشقاوی» مدیر روابط بین‌الملل کنفرانس افق نو، در یادداشتی اینستاگرامی (که با اندکی تغییر در این‌جا آمده) چنین می‌نویسد:
زود یتیم شدیم. تازه رسیده بودیم به چشمه؛ هنوز عطش داشتیم. مخصوصاً من که دیر رسیدم.
طالب‌زاده که دانش‌آموخته‌ی دانشگاه کلمبیای آمریکا بود، پس از انقلاب اسلامی تحت تأثیر شخصیت امام خمینی به ایران آمد و در سال‌های اولیه‌ی انقلاب با همکاری با رسانه‌های انگلیسی‌زبان خارجی نقش مؤثری در مخابره‌ی اخبار مرتبط با خارج از کشور داشت. در ادامه‌ی همکاری‌هایش با شهید آوینی و ابراهیم حاتمی‌کیا، و در جریان فیلم‌برداری برای روایت فتح در جزیره‌ی مجنون شیمیایی شد. بعدها سید مرتضی برای مستند خنجر و شقایق او را راهی بوسنی و هرزگوین کرد.
تصویری که «حامد قشقاوی» در صفحه‌ی اینستاگرام خود از «نادر طالب‌زاده» (راست) در جبهه‌های جنگ تحمیلی منتشر کرده است (+)
حاج نادر از جمله افرادی بود که نزدیکی برادرانه‌ای با شهید «سید مرتضی آوینی» داشت و این رابطه در جریان ساخت مجموعه‌ی «خنجر و شقایق» به اوج خود رسید. سید مرتضی آوینی آخرین سال حیات خود را به نبردی مظلومانه برای پخش این مجموعه از صداوسیما گذراند و از تمامی آبرو و حیثیت خود برای انتشار کامل ساخته‌ی طالب‌زاده مایه گذاشت.
مدت‌ها فعالیت در حوزه‌ی فرهنگی و بین‌المللی، از بنیاد سینمایی فارابی، حوزه‌ی هنری، و جشنواره‌ی مردمی فیلم عمار گرفته تا سازمان اوج، شبکه‌ی افق و کنفرانس «افق نو» در کنار تربیت ده‌ها نیرو در حوزه‌های مستندسازی، عدالت‌خواهی، برنامه‌سازی و روابط بین‌الملل، کارنامه‌ای درخشان از نادر طالب‌زاده به جای گذاشته است. سال‌ها تحقیق و پژوهش در حوزه‌های مستند و سینمایی و آشنایی کامل با سینمای کلاسیک ایتالیا، فرانسه و هالیوود، حوزه‌ی دیگر فعالیت اوست. مصاحبه با «مصطفی عقاد» در حضور سیدِ شهیدان اهل قلم (که فیلم آن هنوز موجود است) نیز یکی از برگ‌های زرین کتاب عمر طالب‌زاده بود.
برخی از مهمان‌ها و دست‌اندرکاران افق نو، از جمله «حامد قشقاوی» (راست)، در اختتامیه‌ی این کنفرانس در بیروت (+)
از قشرهای خاکستری تا جریان‌های جوان و مؤمن و انقلابی و نیز لیبرال‌ها مخاطبین برنامه‌ی «رازِ» طالب‌زاده بودند؛ برنامه‌ای که در نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۸۰ پخش می‌شد و بعدها جای خود را به «عصر» داد. برنامه‌های «ثریا» و «جهان‌آرا» را امروز می‌توان ادامه‌ی همان مسیر دانست. در عالم سینما، احترام چهره‌های بزرگی مانند «مجید مجیدی»، «ابراهیم حاتمی‌کیا[۳]»، «مسعود ده‌نمکی»، «ابولقاسم طالبی»، «داریوش ارجمند»، «رضا میرکریمی» و «مسعود کیمیایی» را برانگیخت.
تأثیرگذاری طالب‌زاده موجب شد تا، به‌ویژه طی سال‌های اخیر، حملات ناجوانمردانه‌ای به شخصیت او شود؛ که آخرین نمونه از آن در ماجرای «کاترین شکدم» بود. این در حالی است که قدرت جاذبه‌ی فوق‌العاده‌ی او و فعالیت‌های بین‌المللی‌اش در مخالفت با امپریالیسم آمریکایی، تا جایی بود که اواخر سال ۹۷ وزارت خزانه‌داری آمریکا شدیدترین نوع تحریم‌هایش تحت عنوان «تروریست ویژه‌ی جهانی» را علیه او و شماری از همکارانش در سازمان افق نو، وضع کرد (جزئیات بیش‌تر). همچنین اف‌بی‌آی پیش از برگزاری کنفرانس افق نوی سال ۲۰۱۹ در بیروت، تک‌تک، درِ خانه‌ی مهمانان آمریکایی این کنفرانس را زد و آن‌ها را تهدید کرد که اگر به دعوت طالب‌زاده راهی لبنان شوند، زندان و جریمه‌ی سنگین مالی انتظارشان را خواهد کشید (جزئیات بیش‌تر).
راهت را ادامه می‌دهیم. هرچند بدون تو خیلی سخت است؛ اما خودت یادمان دادی[۴].
یا علی
در همین‌باره بخوانید:
›› بازتاب «افق نو» در اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک
›› مهمان آمریکایی افق نو: عاشق آیت‌الله خامنه‌ای هستم
«مهدی نصیری» روزنامه‌نگار و نویسنده، فعال سیاسی، مدیر مسئول سابق روزنامه‌ی کیهان، که در عین دوستی صمیمی‌اش با طالب‌زاده در برخی موارد با او اختلاف‌نظر هم دارد، طی یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده، این‌گونه درگذشت طالب‌زاده را تسلیت می‌گوید:
امروز دوست عزیز و دیرینم نادر طالب‌زاده اردوبادی بعد از تحمل بیماری طولانی به دیار باقی شتافت.
آشنایی‌ام با طالب‌زاده به دوران کیهان برمی‌گردد. سال ۷۰ به اتفاق او و چند تن دیگر برای گزارش مکتوب و تصویری جنگ بوسنی به بالکان سفر کردیم که حاصل کار من و سه همکارم، انتشار ویژه‌نامه‌ی جنگ بوسنی به ضمیمه‌ی کیهان، و محصول کار طالب‌زاده، مستند «رویش در آتش» بود. طالب‌زاده قبل از این نیز به بوسنی رفته بود و مستند «خنجر و شقایق» را با ایده‌دهی و متن‌گذاری شهید سید مرتضی آوینی ساخته بود.
طالب‌زاده که به همراه خانواده‌اش ساکن آمریکا بود با شروع انقلاب اسلامی به ایران سفر کرد و تحت تأثیر تحولات انقلابی، در ایران ماند و با شروع جنگ تحمیلی به جبهه رفت. از آن‌جا که فرماندهان جنگ به او اجازه فیلم‌برداری را (به دلیل سال‌های سکونتش در آمریکا) نمی‌دادند، برای مدتی به عنوان راننده‌ی لودر در عملیات‌های مختلف فعالیت کرد و پس از مدتی موفق شد به کار مستندسازی در جبهه‌ها بپردازد.
«مهدی نصیری» (چپ) پژوهشگر و روزنامه‌نگار، در کنار «حسن علی العماد» از مقامات انصارالله یمن، در جریان بازدید مهمانان کنفرانس افق نو از باغ‌موزه‌ی «ملیتا» در جنوب لبنان (+)
طالب‌زاده علاوه بر فیلم‌سازی و اجرای برنامه‌های متعدد تلویزیونی، طی سال‌هایی در صداوسیما نیز مسئولیت اجرایی داشت.
درگذشت این هنرمند عزیز و سخت‌کوش را به خانواده و بازماندگان و فرزندان و همه‌ی دوستانش تسلیت می‌گویم و برای او و خود در این ماه رحمت، طلب مغفرت از خداوند مهربان دارم.
مهدی نصیری[۵]
«محمدحسن شجاعی‌فرد» نماینده‌ی «سید ابراهیم زکزکی» رهبر شیعیان نیجریه (که طالب‌زاده نقش پررنگی در رسانه‌ای شدن پرونده‌ی او در ایران داشت) نیز با صدور بیانیه‌ی زیر، درگذشت طالب‌زاده را از طرف شیخ زکزکی تسلیت گفت:
مِنَ المُؤمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضَی نَحبَهُ وَمِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبدِیلًا
در برابر تقدیر حضرت پروردگار چاره‌ای جز تسلیم و رضا نیست.
سلام علیکم
خبر درگذشت شهادت‌گونه‌ی (شهید بیولوژیک) هنرمند متعهد و مجاهد خستگی‌ناپذیر جبهه‌ی فرهنگی انقلاب اسلامی، آقای نادر طالب‌زاده، باعث تأسف و تأثر شدید گردید.
ایشان مستندسازی آشنا با فرهنگ بین‌المللی و روایتگری صادق از انقلاب اسلامی در عرصه‌های بین‌المللی بودند، ارتباط گسترده و مستمر ایشان با نیروهای آزاداندیشِ غیرمسلمانان و مجاهدان مسلمان کشورهای مختلف باعث شده بود تا صدای حقیقی انقلاب اسلامی از طریق این افراد به جهانیان رسانده شود. حضور مستمر این‌گونه افراد در برنامه‌های مختلف تلویزیونیِ ایشان، جشنواره‌ی عمار، افق نو و ... باعث شده بود که جوانان و دانشگاهیان انقلابی ایران نسبت به دستاوردهای انقلاب اسلامی و حمایت از مظلومان عالم، اعتمادبه‌نفس بیش‌تری پیدا کنند.
«محمدحسن شجاعی‌فرد» (تصویر بالا) نماینده‌ی شیخ «زکزاکی» رهبر شیعیان نیجریه، با صدور پیامی درگذشت «نادر طالب‌زاده» را تسلیت گفت (+)
از جمله تلاش‌های آن مرحوم، انعکاس فعالیت‌های حرکت اسلامی نیجریه و رهبر آن شیخ ابراهیم زکزکی (پدر ۶ شهید) در ایران بود. تقارن رحلت این هنرمند انقلابی در روز جهانی قدس و ماه مبارک رمضان حکایت از نیت صادقانه‌ی ایشان در فعالیت‌های بین‌المللی و معرفی مظلومان جهان از جمله فلسطین در عالم است.
این‌جانب از طرف خود و علامه سید ابراهیم زکزکی، ارتحال این مجاهد و زبانِ گویای حرکت‌های اسلامی جهان را به محضر رهبری معظم انقلاب اسلامی، خانواده‌ی محترم آن مرحوم، همکاران، علاقه‌مندان، شاگردان و جامعه‌ی هنری فرهنگی انقلابی ایران و جهان تسلیت عرض نموده، برای آن مرحوم علو درجات و برای بازماندگان صبر و اجر مسئلت دارم.
دکتر محمدحسن شجاعی‌فرد
نماینده‌ی شیخ زکزکی در ایران و عضو کمیته‌ی بین‌المللی ایشان[۶]
آزادگان جهان، داغدار طالب‌زاده
یکی از جنبه‌های منحصربه‌فرد زندگی و فعالیت‌های فرهنگی طالب‌زاده، ارتباط گسترده و عمیق او با شخصیت‌های حق‌طلب در سراسر جهان بود. چه در قالب مصاحبه‌های ویدیویی در برنامه‌های تلویزیونی، و چه در قالب دعوت از کارشناسان، فعالان و مقامات فعلی و سابق بین‌المللی برای حضور در کنفرانس بین‌المللی افق نو، طالب‌زاده عمق راهبردی جمهوری اسلامی را به افق‌های بی‌سابقه و حتی غیرقابل‌تصوری رساند. خبر درگذشت او که توسط همسر و همکارانش در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، دوستان «حاج نادر» از سراسر جهان، به‌ویژه در آمریکا، با انتشار پیام تسلیت، به او عرض ارادت کردند. ترجمه‌ی بخشی از این پیام‌ها در این بخش از گزارش آمده است.
«آلکساندر دوگین» فیلسوف شناخته‌شده‌ی روس و کارشناس مسائل ژئوپلتیک، و یکی از مهمانان ثابت کنفرانس افق نو، در صفحه‌ی فیس‌بوک خود این‌گونه درگذشت طالب‌زاده را تسلیت می‌گوید:
غمی بزرگ... امروز بهترین دوست‌مان، فیلم‌ساز بزرگ و متفکر برجسته‌ی ایرانی، نادر طالب‌زاده، را از دست دادیم.
حقیقتاً بهترین بود. چند بار درباره‌ی مرگ با هم صحبت کرده بودیم. می‌گفت: «خواهم خوابید و در قیامت بیدار خواهم شد. و بین این دو، یک خلأ بزرگ از هیچ وجود دارد. [شاید این برداشت دوگین از صحبت‌های طالب‌زاده درباره‌ی برزخ باشد.] مطمئنم که او مدت زیادی در خلأ نخواهد ماند [و به‌زودی برای یاری امام زمان برانگیخته خواهد شد]. عمرش را وقف خدمت به «امام مخفی» کرد و هر کاری کرد تا «ظهور» را به ما نزدیک کند. دوست بزرگی برای روسیه و حامی بزرگ آرمان اوراسیایی بود. با [رفتنِ] او، قلب‌مان را از دست دادیم.
«آلکساندر دوگین» (راست) فیلسوف و نویسنده‌ی روس، و آیت‌الله «سید محمد قائم مقامی» فیلسوف ایرانی، در حاشیه‌ی کنفرانس افق نو به مباحثه درباره‌ی موعودباوری و مهدویت پرداختند؛ دوگین معتقد است میان تشیع و مسیحیت ارتدوکس در موضوع ظهور موعود، نقاط اشتراکی وجود دارد (جزئیات بیش‌تر) (+)
در آمریکا بزرگ شد، اما در جوانی به ایران بازگشت و تبدیل به حامی سرسخت انقلاب ایران شد؛ یک انقلاب سنت‌گرای واقعی علیه جهان مدرن [و لیبرال]. نمی‌توانم تهران را بدون او تصور کنم. روح واقعی و ذهن درخشانِ این کشورِ شگفت‌انگیز رخت بر بست...
باشد که خلأ میانی برای روح بلندش کوتاه و آرام باشد. در عالم ملکوت دوباره یک‌دیگر را خواهیم دید... او خیلی به این دنیا تعلق نداشت. و به صحبت‌مان ادامه خواهیم داد، زیرا زمان کافی برای بحث درباره‌ی بسیاری از چیزهای مهم نداشتیم. [برای مصاحبت] با انسان‌هایی مانند او، هیچ‌وقت [زمان] کافی نیست.
تا طلوعِ واقعی در آرامش باش. که نزدیک است[۷].
«مایکل اسپرینگمن» وکیل، نویسنده، کارشناس سیاسی، دیپلمات سابق، و کارمند سابق و افشاگر وزارت خارجه‌ی آمریکا، یکی دیگر از مهمانان کنفرانس افق نو، مطلبی نسبتاً مفصل تحت عنوان «در سوگ درگذشت مردی باشکوه[۸]» نوشته و آن را «درگذشت‌نامه‌ای کوتاه و شخصی درباره‌ی نادر طالب‌زاده[۹]» توصیف کرده است. خلاصه‌ای از مطلب اسپرینگمن از این قرار است:
[طالب‌زاده] به دنبال همکاری نزدیک‌تر میان ایرانِ مسلمان با مسیحیان و یهودیان بود. نادر نه‌تنها ذهنی شگفت‌انگیز و مهارتی فوق‌العاده در تحلیل داشت، بلکه توانایی‌های مدیریتی نادری نیز از خود نشان می‌داد. کنفرانس افق نو را بنیانگذاری و اداره می‌کرد و آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و اعرابی را به این کنفرانس دعوت می‌نمود که بعضی خبرنگار و سیاستمدار بودند و برخی فعال و متفکر؛ و در ششمین دوره‌ی کنفرانس، ماه می سال ۲۰۱۸، چندین مقام سابق دولت آمریکا را دعوت کرد؛ از جمله افرادی از وزارت‌های خارجه و دفاع، و یک افسر سابق سی‌آی‌ای.
«مایکل اسپرینگمن» (وسط، نشسته) در کنفرانس سال ۱۳۹۷ افق نو در مشهد مقدس؛ اسپرینگمن مدیر دفتر صدور ویزا در جده‌ی عربستان بود، اما پس از افشاگری درباره‌ی روابط سی‌آی‌ای با تروریست‌های تحت حمایت سعودی، توسط وزارت خارجه‌ی آمریکا از کار برکنار شد (+)
چگونه؟ نادر دچار نارسایی قلبی شد؛ که برای من غیرقابل‌درک بود، چون قلبی داشت که به اندازه‌ی کل وجودش بود؛ به اندازه‌ی کوه. عشق همه‌شمول نادر طالب‌زاده در دفعات بی‌شمار در دیدارها و مکاتبه‌های متنی ما، که [متأسفانه] بیش‌ازحد کم بودند، مشهود بود. نادر از همه استقبال می‌کرد؛ صرف‌نظر از نظریه‌هایشان؛ صرف‌نظر از دین‌شان.
پیش از فوت نادر، دعاهای ملتمسانه‌ی من و بسیاری دیگر به درگاه خدای بزرگ بالا رفت و از الله خواستیم با حکمت و لطف بی‌نهایتش سلامتی را به نادر بازگرداند. اما دریغا که زینا [زینب مهنا، همسر نادر طالب‌زاده]، ۲۹ آوریل، به من پیام داد که نادر نزد خالقش بازگشته است.
کنفرانس افق نو در حالی در بیروت برگزار شد که «نادر طالب‌زاده» (راست) و «زینب مهنا» (چپ) به خاطر برنامه‌ریزی این کنفرانس به فهرست «تروریست‌های جهانی» آمریکا اضافه شده بودند (+)
«فیلیپ جیرالدی» عضو سابق سازمان جاسوسی آمریکا، سی‌آی‌ای، که از مهمانان کنفرانس افق نو بود، ضمن ارجاع به مطلب اسپرینگمن، این چند خط را درباره‌ی درگذشت نادر طالب‌زاده در صفحه‌ی فیس‌بوک خود منتشر کرده است:
روز گذشته در تهران مرد بزرگی از دنیا رفت. نادر طالب‌زاده اردوبادی بسیار برای صلح و عدالت در خاورمیانه کار کرد، و در ازای دردهایش توسط دولت آمریکا مجازات شد. آخرین اهانتی که به او کردند زمانی بود که آمریکایی‌ها عملاً از شرکت در کنفرانس‌های چندملیتی او منع شدند. دلیلش «تحریم»های وزارت خزانه‌داری بود که آمریکایی‌ها را تهدید می‌کرد اگر جرأت شرکت در این کنفرانس‌ها را به خود بدهند، با جریمه‌ی مالی و زندان مواجه می‌شوند[۱۰].
«فیلیپ جیرالدی» (دوم از راست) مأمور سابق سی‌آی‌ای، در کنفرانس بین‌المللی افق نوی سال ۱۳۹۷ در مشهد مقدس؛ افق نو هر سال از اندیشمندان سراسر جهان فارغ از ملیت، نژاد و دین میزبانی می‌کرد (+)
«کوین برت» نویسنده و کارشناس آمریکایی مطالعات اسلامی، که خودش نیز مسلمان شده، یکی دیگر از مهمانان کنفرانس افق نو، متن انگلیسی مصاحبه‌ای را نقل کرده که به مناسبت درگذشت طالب‌زاده با ایرانی‌ها انجام داده است. (برت اشاره‌ای نکرده که این مصاحبه متعلق به چه فرد، رسانه یا نهادی در ایران است.) برت این عنوان را برای مصاحبه‌ی خود انتخاب کرده است: «دلم برای نادر طالب‌زاده تنگ می‌شود؛ فیلم‌ساز، صلح‌ساز، ستاره‌ی تلویزیونی، قهرمان حقیقت و عدالت، و شهیدِ احتمالی[۱۱]». عبارت «شهید احتمالی» اشاره‌ی برت به این نظریه است که طالب‌زاده چند سال قبل طی سفری به عراق، احتمالاً توسط مأموران آمریکایی یا اسرائیلی، ترور بیولوژیک شده بود. خلاصه‌ای از نظرات برت در این مصاحبه از این قرار است:
می‌دانیم کنفرانس‌های افق نو تأثیر عظیمی داشته‌اند، محور نومحافظه‌کار-صهیونیست در واشینگتن احساس کردند باید جلوی حضور آمریکایی‌ها در این کنفرانس‌ها را بگیرند. با تحریم افق نو و اعزام [مأموران] اف‌بی‌آی برای هشدار دادن به مهمانان آمریکایی این کنفرانس مبنی بر این‌که اگر در کنفرانس‌های بعدی شرکت کنند، بازداشت خواهند شد، قوانین بین‌المللی حقوق بشر در تضمین آزادی انجمن را نقض، و دفاعِ قانون اساسی آمریکا از آزادی بیان را تحقیر کردند. اگر از پیامدهای کنفرانس افق نو وحشت نداشتند، دست به چنین اقدام افراطی و غیرقانونی‌ای در نقض قانون اساسی نمی‌زدند؛ اما این کنفرانس داشت متفکران آمریکایی را با مکتب‌های جدید فکری آشنا می‌کرد و دیدگاه‌های آنان را درباره‌ی وقایع جهانی، به طور کلی، و ایران، به طور خاص، تغییر می‌داد.
«کوین برت» نویسنده و کارشناس آمریکایی، یکی از مهمانان افق نو بود که سال ۲۰۱۹ به دلیل تهدیدهای دولت آمریکا امکان شرکت در این کنفرانس در بیروت را پیدا نکرد (+)
همه‌ی آمریکایی‌های متعددی که من می‌شناسم و در کنفرانس‌های افق نو شرکت کرده‌اند، با دیدگاه‌های بسیار مثبتی نسبت به ایران به آمریکا بازگشته‌اند. همه‌یشان کم‌وبیش یک داستان مشابه را روایت می‌کنند: قبل از این‌که به ایران بروند، تحت تأثیر بمباران رسانه‌های آمریکایی بودند که ایران را یک دیکتاتوری دینی فقیر، عقب‌مانده و سرکوبگر نشان می‌دادند. بنابراین وقتی به تهران رسیدند و کشوری مدرن، پرجنب‌وجوش، و سریعاً در حال توسعه را دیدند که در آن متفکرها (از جمله علمای دینی) آزادند تا طیف بسیار وسیع‌تری از نظریه‌ها را (نسبت به فضای جریان اصلی آمریکا) بررسی کنند، دچار شوک و «ناهماهنگی شناختی» شدند. سپس به آمریکا برگشتند و به آمریکایی‌ها گفتند که ایران چه‌قدر عالی است و چگونه رسانه‌های جریان اصلی آمریکا به طرز فجیعی درباره‌ی ایران، و بسیاری چیزهای دیگر، دروغ می‌گویند.
در همین‌باره بخوانید:
›› در میان ایرانیان: سفرنامه کوتاه افسر سابق سیا پس از بازگشت به آمریکا
نادر انسانی حقیقتاً خون‌گرم، مهربان، سخاوتمند و به طور غیرمعمولی شجاع بود. هر کس او را می‌دید، علاقه‌ی شدیدی به او پیدا می‌کرد. من مشتاقانه برای حضور هر سالم در کنفرانس‌های افق نو لحظه‌شماری می‌کردم، که بخشی از دلیلش، رابطه‌ی دوستانه‌ای بود که با او پیدا کرده بودم. نادر واقعاً انسان خوبی بود که همیشه سعی می‌کرد کار درست را انجام دهد؛ حتی اگر در معرض سختی یا خطر قرار می‌گرفت. ویژگی‌های شخصیتی‌اش بخشی از دلیلی بود که موفقیت در برقراری گفت‌وگو، چه در کنفرانس‌هایش و چه در برنامه‌های گفت‌وگومحورش، را برای او به ارمغان می‌آورد.
بسیاری از جوانان ایرانی از کارهای نادر درس گرفتند. من بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۹، هر سال در کنفرانس‌های افق نو حضور داشتم و آن‌جا با برخی از این جوانان دیدار کردم. برخی از آن‌ها خبرنگار بودند؛ برخی دانشجو بودند. از طریق کنفرانس‌های نادر فرصت پیدا کردند تا با برخی از مهم‌ترین متفکران جهان (افرادی مانند الکساندر دوگین) آشنا شوند و از آن‌ها درس بیاموزند. تماس این جوانان با طیف وسیعی از دیدگاه‌های ضدامپریالیستی جهانی از طریق کنفرانس‌ها و برنامه‌های نادر، به آن‌ها کمک می‌کند تا همزمان با گذارِ جهان به رویکرد چندقطبی، خود را به ابزارهای لازم برای پیدا کردن راهشان در چشم‌اندازِ در حال تغییرِ ژئوپلتیک و ایدئولوژیک دنیا مجهز کنند.
«سندر هیکس» فعال و محقق آمریکایی، که او هم از مهمانان سال‌های گذشته‌ی کنفرانس افق نو بود، با بازنشر خبر پرس‌تی‌وی درباره‌ی فوت طالب‌زاده، در صفحه‌ی فیس‌بوک خود این‌گونه می‌نویسد:
دوست من در ایران در سن ۶۹ سالگی فوت کرد. نادر یکی از مخالفان مهم امپریالیسم آمریکا و یک انقلابی اصیل از سال ۱۹۷۹ [۱۳۵۷ شمسی] بود. سال ۲۰۰۷ فیلم واقعاً فوق‌العاده‌ای درباره‌ی عیسی به نام «مسیح» [«بشارت منجی»] ساخت. آن فیلم احتمالاً میراث او خواهد بود؛ فرصتی برای مردم در غرب که عیسی را از دیدگاه اسلامی درک کنند. [تماشای این فیلم] قطعاً می‌تواند مفید باشد[۱۲].
«سندر هیکس» در کنفرانس سال ۱۳۹۷ افق نو در مشهد مقدس (+)
در همین‌باره بخوانید:
«کیلب ماپین» خبرنگار آمریکایی که در حال حاضر در روسیه مستقر است، یکی دیگر از مهمانان کنفرانس افق نو، در صفحه‌ی فیس‌بوک خود دو مطلب کوتاه درباره‌ی درگذشت طالب‌زاده منتشر کرده است. در مطلب اول این‌گونه می‌نویسد:
جهان مردی واقعاً بزرگ را از دست داد. عمیقاً مایه‌ی افتخار من بود که در چندین مورد با نادر طالب‌زاده دیدار و ارتباط داشتم. وی فیلم‌ساز، محقق، ضدصهیونیست، و ضدامپریالیست درخشانی بود[۱۳].
«کیلب ماپین» (تصویر بالا) خبرنگار و کارشناس آمریکایی ساکن روسیه، می‌گوید چیزهای زیادی از «نادر طالب‌زاده» آموخته است (+)
وی در مطلب دومش ضمن بازنشر مصاحبه‌ی سال ۲۰۱۴ خود با طالب‌زاده در تهران، می‌نویسد:
امروز، جهان مردی بزرگ را از دست داد. نادر طالب‌زاده ضدامپریالیست و انقلابیِ بزرگی بود که چیزهای زیادی به من آموخت[۱۴]!
پایگاه اینترنتی «وترنزتودی» که یکی از رسانه‌های جایگزین شناخته‌شده در آمریکا محسوب می‌شود و بسیاری از منتقدان داخلی آمریکا در آن مطلب منتشر می‌کنند، نیز ضمن نقل‌قول خبر پرس‌تی‌وی درباره‌ی درگذشت طالب‌زاده، در مطلبی (که خلاصه‌ای از آن در این‌جا آمده) به قلم «جیم دابلیو دین» سردبیر این نشریه، این‌گونه می‌نویسد:
نادر طالب‌زاده رفت، اما عمر میراث او بسیار بیش‌تر از دشمنان غربی‌اش و حامیان قلابی دموکراسی و آزادی بیان خواهد بود؛ همان‌هایی که اتفاقاً طالب‌زاده را دقیقاً به خاطر همین تحریم کردند که مواضعش بسیار مستحکم و قابل‌دفاع بودند... جایگزین کردنِ انسان‌هایی مانند نادر، دشوار است؛ چراکه این افراد تمام استعدادهای لازم برای انجام کارهایی را دارند که دیگران نمی‌توانند بکنند، مانند ساخت پل [ارتباطی میان انسان‌ها]؛ و دلِ انجام کارهایی را دارند که دیگران نمی‌کنند[۱۵].
«جیم دابلیو دین» سردبیر پایگاه اینترنتی «وترنزتودی» طی یادداشتی به مناسبت درگذشت نادر طالب‌زاده، از او تقدیر کرد (+)
مرثیه‌ای شخصی برای «حاج نادر»
نویسنده‌ی این گزارش نیز افتخار آشناییِ هرچند کوتاه با نادر طالب‌زاده را داشت؛ اگرچه کوتاهی و بلندی رابطه با طالب‌زاده خیلی تفاوتی نداشت. «حاج نادر» (به قول اطرافیانش) از آن شخصیت‌های نادری بود که در همان دیدار اول، شما را مجذوب خود می‌کرد. سادگی، خضوع و عشق طالب‌زاده به کاری که می‌کرد، اولین ویژگی‌هایی بودند که توجه شما را به خود جلب می‌کردند. خالصانه و بدون ذره‌ای چشم‌داشت در خدمت حق و حقیقت بود و همان وقت‌های انگشت‌شماری هم که از کم‌لطفی‌ها و حمایت‌نشدن‌ها لب به گلایه می‌گشود، همیشه حرفش را این‌گونه تمام می‌کرد که ما به خاطر خدا کار می‌کنیم و به کس دیگری وابسته و محتاج نیستیم. همیشه می‌گفت کارِ ما کارِ خداست و خودش آن را پیش خواهد برد.
آقای «نادر»؛ مراسم تجلیل از استاد «نادر طالب‌زاده»؛ اگرچه طالب‌زاده راهی خانه‌ی ابدی شد، اما امید می‌رود شاگردان پرتعدادش راه او را ادامه دهند (+)
به عنوان خبرنگار اعزامی مشرق به کنفرانس افق نوی سال ۲۰۱۹ در بیروت، از نزدیک دیدم که چگونه لحظه‌ای دغدغه‌ی ایران و انقلاب را رها نمی‌کرد؛ چه دور میز شام، چه در لابی هتل، چه پشت میز کنفرانس. هرچه از طالب‌زاده بگوییم، کم است، اما شما را دعوت می‌کنم به مرور خاطرات و پوشش خبری مشرق از کنفرانس افق نو و گزارش‌های دیگر درباره‌ی حاج نادر:
در حاشیه‌ی افق نو
›› تماشای سرزمین‌های اشغالی از داخل «باغ ایران»
›› از مهدویت در بیان فیلسوف روس تا شیعه شدن فعال لهستانی
›› برای معامله با آمریکا باید «مهدی» را بفروشید
مصاحبه با مهمانان کنفرانس افق نو در بیروت
›› فیلسوف روس: کنفرانس «افق نو» عین انتظار فرج است
›› مهمان یمنی: شناخت امام خامنه‌ای نعمت بزرگی است
›› استاد سابق دانشگاه کانادا: لابی اسرائیل از کنفرانس افق نو نفرت دارد
›› مهمان برزیلی: آمریکا به ایران حمله کند پایگاه‌هایش در خاورمیانه خاکستر می‌شوند
بیش‌تر بخوانید:
›› بازداشت «حسن علی یحیی العماد» توسط دولت مستعفی یمن
›› اعزام «مارشال بیلینگزلی» به لبنان برای مقابله با «افق نو»
›› پشت پرده استعفای مسئول تحریم ایران در وزارت خزانه‌داری آمریکا
›› دین‌پژوه آمریکایی: کنفرانس افق نو نشان داد رهبر «جهان آزاد» ایران است نه آمریکا
›› کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا: مهمانان افق نو مراقب عملیات جاسوسی یا تروریستی باشند
›› سیاستمدار لهستانی: متفکران غربی در کنفرانس افق نو طعم آزادی بیان را چشیدند
›› کنفرانس ویدیویی آمریکایی‌ها در حمایت از «افق نو»
›› تحریم طالب‌زاده فرصتی «نادر» برای رسوایی ترامپ است
›› نامه نادر طالب‌زاده به دولت ترامپ: ساکت نمی‌مانم و مقابل شما می‌ایستم+متن نامه و جواب OFAC
** خبرنگار: سید سجاد موسوی
[۱] سیل پیام‌ها برای درگذشت نادر طالب‌زاده/ برای از او گفتن زبان بند آمده است لینک
[۲] پیام تسلیت رهبر انقلاب درپی درگذشت نادر طالب زاده لینک
[۳] حاتمی‌کیا: طالب‌زاده نادرترین فردی بود که در سینما می‌شناختم لینک
[۴] زود یتیم شدیم تازه رسیده بودیم به چشمه هنوز عطش داشتیم... لینک
[۵] نادر طالب زاده به دیار باقی شتافت لینک
[۶] بیانیه نماینده شیخ زکزکی در ایران به مناسبت رحلت مجاهد نستوه مرحوم نادر طالب‌زاده لینک
[۷] The real sorrow... Today we've lost our best friend... Link
[۸] Let Us Mourn the Death of a Magnificent Man Link
[۹] A short, personal obituary of Nader Talebzadeh Link
[۱۰] A great man died yesterday in Tehran... Link
[۱۱] I Will Miss Nader Talebzadeh—Filmmaker, Peacemaker, TV Star, Truth & Justice Hero, and Likely Martyr Link
[۱۲] My friend in Iran has died at age ۶۹... Link
[۱۳] The world has lost a truly great man... Link