به گزارش مشرق، بسیاری از جراید و رسانه های ترکیه، نگاه خوشبینانه و امیدوارانه ای به عادی سازی روابط آنکارا با کشورهای عربی ندارند.
دیروز بسیاری از روزنامه های منتقد حزب حاکم ترکیه، به این اشاره کردند که اولاً، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، با وجود امتیازاتی که از اردوغان گرفته، رویکرد سخاوتمندانه ای برای سرمایه گذاری در ترکیه در پیش نگرفته است.
دوم این که امارات متحده عربی نیز، با وجود پیشنهادهای مکرر ترکیه مبنی بر همکاری در حوزه انرژی، مقدار ۴ میلیارد دلار از دلارهای خوشرنگ خود را برای سرمایه گذاری در حوزه انرژی، نه به آنکارا بلکه به آتن برده است.
این اقدام ابوظبی، اردوغان را دو برابر خشمگین می کند. چرا که امارات متحده عربی، نه تنها سرمایه گذاری در ترکیه را به مرز ۱۰ میلیارد دلار نیز نرسانده، بلکه سلانه سلانه راه افتاده و رفته به سوی کشور اروپایی – مدیترانه ای یونان که با ترکیه، یک دنیا اختلاف نظر دارد. اما این تمام ماجرا نیست و برخی جراید ترکیه، امروز هم سراغ پرونده عادی سازی روابط آنکارا – قاهره رفته و در این مورد نیز اظهر نارضایتی و ناامیدی کردند.
خبر شروط سیسی به لندن رسید
روزنامه ملی گازته، ارگان حزب اسلامگرای سعادت (شاگردان مرحوم اربکان)، بر این تاکید کرده که موضوع روابط ترکیه و مصر، حتی توجه انگلیسی ها را نیز جلب کرده و برخی رسانه های لندن، از این موضوع خبردار شده اند که برخلاف تصور مقامات آنکارا، دولت عبدالفتاح سیسی، برای آغاز رسمی عادی سازی روابط، اشتیاق چندانی نشان نداده و حتی شرط و شروطی نیز تعیین کرده است.
رئیس جمهور اردوغان که سال ها در جنگ با جهان عرب بوده، اخیراً روابط خود را با بسیاری از کشورها در چارچوب عادی سازی بهبود بخشیده است.
فایننشال تایمز، یکی از روزنامه های معروف انگلیس، بر این موضوع دست گذاشته که ترکیه در حوزه سیاست خارجی و در چند ماه گذشته چرخش های آشکاری داشته و با برخی کشورها گفتگوهای متوالی انجام داده است. این روزنامه همچنین مدعی شد که این برنامه برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از چنان اهمیت بالایی برخوردار است که برای حصول نتیجه، این امر امتیازات بزرگی داده است.
فایننشال تایمز نوشته است: «رسانه هایی که از مصر فرار می کنند، تحت فشار سیاست های چرخشی اردوغان در منطقه هستند. مجموعه رسانه ای الشرق که ۶ سال است با پخش برنامه های خود از استانبول، به طور مداوم از شخص عبدالفتاح سیسی و سیاست های قاهره انتقاد می کند، اخیراً هشدارهایی از مقامات ترکیه دریافت کرده است. این مجموعه نیز که به اخوانی ها نزدیک است، از سوی دولت اردوغان به این دعوت شده که حجم انتقادات خود از سیسی را کاهش دهد و به شکل عادی و بدون زاویه، برنامه سازی و اطلاع رسانی کند! این در حالی است که همین دو هفته پیش نیز شبکه تلویزونی مکملین وابسته به گروه های اخوانی، به فعالیت خود در ترکیه پایان داده و با انتشار بیاینه ای اعلام کرد که دفتر و دستک خود را به جایی دیگر برده و بساطش را در یک پایتخت عربی دیگر، برپا خواهد کرد.
ایمن نور، مالک گروه رسانه ای الشرق که پیش تر در انتخابات مصر به عنوان نامزد ریاست جمهوری مصر به میدان رفته بود، وجود هشدارها و انتقادات دولت اردوغان را تایید و اعلام کرده که آنکارا از این گروه رسانه ای خواسته، علیه عبدالفتاح سیسی و دولت او، چیزی نگوید.
شرط مهم سیسی، توقف فعالیت همه گروه های رسانه ای و سایبری مصری در ترکیه است و شرط بعدی نیز، درخواست اخراج چندین چهره برجسته اخوان المسلمین از خاک ترکیه. البته ترکیه تا همین جای کار هم، به شکل مودبانه، عذر برخی از اخوانی ها را خواسته و آنها نیز به کشورهای دیگر رفته اند. اما ظاهراً، دولت سیسی، لیست دیگری فرستاده و به آمار محدود اخوانی هایی که ترکیه را ترک کرده اند، اکتفا نکرده است.
در مقاله لورا پیتل روزنامه نگار انگلیسی، به این اشاره شده که ترکیه همواره برای اخوانی های مصر، کانون مهمی بوده است. اما حالا اوضاع تغییر یافته و اخوانی ها نمی توانند همچون سابق در آنکارا، استانبول و دیگر شهرهای ترکیه رحل اقامت بیفکنند.
پیتل نوشته است: بعد از اینکه سیسی جانشین محمد مرسی، رهبر اخوان المسلمین شد، بسیاری از مخالفان اخوانی او به ترکیه رفتند و در آنجا در چهارچوب یک مجموعه بزرگ و یک پلتفرم نادر، به فعالیت سیاسی و رسانه ای علیه سیسی ادامه دادند. اما با تحت فشار قرار گرفتن اقتصاد ترکیه و نزدیک شدن به انتخابات سال آینده، رئیس جمهور ترکیه خواستار حل اختلافات با رقبای خلیج فارس و افزایش تجارت و سرمایه گذاری با مصر است. در نتیجه حالا فضا برای فعالیت رسانه ای اخوانی های مخالف سیسی در ترکیه مساعد نیست و در ماه های اخیر وضعیت تغییر کرده است. اردوغان رئیس جمهور ترکیه که با اقتصاد ضعیف و بحران تورمی بزرگی دست و پنجه نرم می کند، می خواهد مشکلات را با همه کشورها کنار گذاشته و تجارت و سرمایه گذاری را افزایش دهد. این همان موضوعی است که بر روند کار کانال های مصر در ترکیه تأثیر گذاشته است. مصری ها پیش شرط های بسیار روشنی دارند. آنها به طور آشکار و بدون تعارف، خواهان تعطیلی شبکه های تلویزیونی و گروه های سایبری ضد سیسی هستند.»
تعهدات ترکیه در قبال اسرائیل و عربستان سعودی
در گزارش روزنامه ملی گازته، به این اشاره شده که تیم سیاست خارجی دولت اردوغان، برای رسیدن به روابط عادی با عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، دو امتیاز مهم داده است:
۱.دستور توقف پیگیری روند قضائی و کیفری قتل جمال خاشقجی و ارسال اصل پرونده و اسناد برای خود عربستان سعودی.
۲.ایجاد محدودیت های جدی برای حضور سران گروه حماس در خاک ترکیه.
ظاهراً رژیم صهیونیستی، در مورد اعضای حماس و اقدامات و ترددهای آنها در چند شهر مهم ترکیه، اطلاعات ریزی در اختیار آنکارا گذاشته و توقع دارد که ترکیه مانع از فعالیت افراد مزبور شود.
با توجه به تابلوی بالا، بسیار طبیعی است که مصری ها نیز بدون شرط و بدون امتیاز، رابطه با ترک ها را به سطوح پیشین، بازنگردانند.
تفاوت مهم مصر با امارات و عربستان
در شرایطی که کمتر از ۱۳ ماه به انتخابات سراسری ترکیه زمان باقی مانده، تیم اردوغان در تلاش و تکاپو است تا هم در حوزه داخلی و هم در عرصه سیاست خارجی، زمینه های حفظ قدرت و ماندن بر صحنه اقتدار را فراهم کند.
اما از آنجایی که تورم و بحران اقتصادی، مهم ترین تهدید و عامل پیشران برای شکست حزب عدالت و توسعه و اردوغان است، لازم است فکری به حال بحران اقتصادی شود. در نتیجه یکی از ایده های تیم اردوغان، مدد گرفتن از سرمایه گذاران عرب یعنی امارات، قطر و عربستان سعودی است.
این همان چیزی است که درباره مصر صدق نمی کند. چرا که اساساً مصر همین حالا هم کشور فقیری است و در دنیای تجارت هم، واردکننده کالا است و به استثنای چند محصول و ماده خام محدود، راهی برای توسعه تجارت خارجی ندارد. اما آن چه به مصر اهمیت فوق العاده داده و موجب شده که این کشور عربی – آفریقایی، در مدار روابط خارجی ترکیه، دست کم به اندازه امارات و عربستان، اهمیت پیدا کند، موضوع شرق مدیترانه است.
ترکیه در سه سال گذشته هم در پرونده لیبی و هم در جریان محروم ماندن از حضور در مجمع گاز شرق مدیترانه، از مصری ها رکب خورده است. در نتیجه اردوغان انتظار دارد که به موازات عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی، مصر نیز به کمک ترکیه بیاید و به نیرویی همفکر و همراه تبدیل شود که رویای حزب عدالت و توسعه برای انتقال گاز از سرزمین های اشغالی به اروپا از طریق ترکیه را محقق کند.
در چنین شرایطی است که عبدالفتاح سیسی با درک شرایط دشوار اردوغان و حزب او، به شکلی هوشمندانه و دور اندیشانه در حال کسب امتیاز است و دلیلی نمی بیند که به آسانی و بدون شرط و شروط، خواسته های ترکیه را بپذیرد