به گزارش مشرق، حدود چهار ماه از آغاز جنگ میان روسیه و اوکراین می‌گذرد. جنگی که بلافاصله پس از شروع به زمین اقتصاد کشیده شد. آمریکا و اروپا بلافاصله بسته‌های تحریمی خود علیه اقتصاد روسیه را رونمایی و اجرا کردند؛ تحریم‌هایی که بدون کمترین تفاوتی، همان بسته تحریمی اعمال شده علیه ایران در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ بود. تحریم بانک‌های روسی و تحریم خرید انرژی (نفت و گاز) دقیقا همان چیزی بود که پیش از این علیه اقتصاد ایران اعمال شده بود.
تجربه اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی غرب بر اقتصاد ایران به ویژه نسخه ۲۰۱۸ آن، مقامات غربی را به تکرار این تجربه در مورد اقتصاد روسیه امیدوار کرد. رجزخوانی مقامات مختلف غربی پس از اجرای تحریم‌ها با اشاره به هزینه‌های سنگین تحریم بر اقتصاد روسیه، امیدواری آنان به اثرگذاری عمیق این تحریم‌ها را به وضوح نشان می‌داد. از جمله مهمترین آثاری که مقامات غربی و تحلیلگران به آن امیدوار بودند، رشد جهشی تورم در روسیه بر اثر افت شدید ارزش روبل بود؛ همان اتفاقی که در هر دو دوره تحریم‌های ۲۰۱۰ و به ویژه ۲۰۱۸ در اقتصاد ایران اتفاق افتاد. با این حال هرچند در ابتدا، روند اثرگذاری تحریم‌ها از روندی مشابه ایران پیروی کرد اما این آثار نه در شدت و نه در مدت، آن چیزی نبود که مقامات غربی انتظار داشتند.
کبریت بی‌خطر تحریم در برابر اقتصاد روسیه
تجربه تحولات اقتصاد ایران و به ویژه افت شدید ارزش پول ملی در اثر تحریم‌های غرب، نگاه‌ها را به واکنش پول ملی روسیه به تحریم‌های بانکی معطوف کرد. واکنش روبل اما به کلی متفاوت از ریال بود. نمودار زیر، قیمت هر دلار آمریکا بر حسب روبل روسیه را طی شش ماه اخیر نشان می‌دهد.
نگاهی به روند تغییرات نرخ برابری دلار و روبل، مسیر به کلی متفاوت از آنچه برای ریال ایران اتفاق افتاد را نشان می‌دهد. چنانچه مشخص است، ارزش روبل پس از تحریم‌ها طی حدود دو هفته ۵۰ درصد کاهش یافت اما واکنش سریع بانک مرکزی روسیه، نقطه پایانی بر عمر اثرگذاری تحریم‌ها بود. بانک مرکزی روسیه به فاصله چند روز از آغاز تحریم‌ها، نرخ بهره را از ۹.۵ به ۲۰ درصد رساند. همین اقدام کافی بود تا مسیر نزول ارزش روبل پس از تنها چند روز متوقف شده و به مسیر رشد بازگردد.
به مرور و با بازیابی تدریجی قدرت روبل، بانک مرکزی روسیه نیازی به تداوم نرخ ۲۰ درصدی ندید و در نهایت طی دوره ۳ ماهه و در ۴ مرحله، نرخ بهره را به ۹.۵ درصد بازگرداند. روند تقویت روبل چنان ادامه یافت که نرخ برابری روبل و دلار به حدود ۵۵ روبل به ازای هر دلار آمریکا رسید که گویای قدرتمندترین روبل در هفت سال گذشته است. واکنش سریع بانک مرکزی روسیه نقش مهمی در کنترل هیجانات تورمی این کشور ایفا کرد به طوری که تورم ماهانه و انتظارات تورمی با وجود رشد در ماه ابتدایی تحریم‌ها، مجددا به محدوده اولیه بازگشت.
تورم ماهانه روسیه در یک سال گذشته
انتظارات تورمی روسیه در یک سال گذشته
همانطور که مشخص است، تورم ماهانه و چشم انداز تورم اقتصاد روسیه تنها یک ماه دچار رشد هیجانی شد و پس از آن بلافاصله به محدوده اولیه خود بازگشت. همزمان با نزولی شدن تورم در روسیه اما طرف دیگر مناقشه اوکراین با بی سابقه ترین تورم قرن بیست و یک دست و پنجه نرم می‌کند.
چرخش تورم به غرب مناقشه
با اتمام اثر تورم در اقتصاد روسیه، این شاخص در اقتصاد غرب مسیری صعودی به خود گرفت. رشد قیمت نفت که پیش از وقوع جنگ آغاز شده بود، مسیر تورم آمریکا و اتحادیه اورپا را صعودی کرده بود با شعله‌ور شدن آتش جنگ تداوم یافت. همین روند باعث شد تورم در آمریکا و اتحادیه اروپا به بی سابقه ترین رقم قرن بیست و یکم برسد.
تورم ۲۵ سال اخیر آمریکا
تورم ۲۵ سال اخیر اتحادیه اروپا
«تورم پوتین» گریبانگیر اقتصاد آمریکا و اروپا
رشد بی‌وقفه قیمت انرژی در بازارهای جهانی بالاخره سکوت مقامات غربی را شکست تا جایی که هر هفته، اظهاراتی از آنان در باب نگرانی از تبعات رشد تورم منتشر می‌شد. این اظهارات در نهایت با توجه به چشم انداز تاریک از تداوم روند صعودی تورم به اقدام بانک‌های مرکزی این کشورها منتهی شد. حالا نوبت کشورهای غربی بود که برای کنترل «تورم پوتین» مجبور به افزایش نرخ بهره شوند. تورم پوتین عنوانی بود که غربی‌ها برای موج تورمی کنونی خود انتخاب کردند. موضوعی که از قضا مورد توجه رئیس جمهور روسیه نیز قرار گرفت.
ولادیمیر پوتین هفته گذشته در در همایش بین المللی اقتصادی سنت‌پترزبورگ به این عبارت اشاره کرد و گفت: «من دوست ندارم از خودم نام ببرم، اما همه ما عبارت «تورم پوتین» را می‌شنویم. اما عملیات ما مطلقاً ربطی به آن ندارد. این عملیات مهم بود، اما ریشه این مشکلات دقیقاً در اشتباهات اقتصادی خود غرب بود. همه کسانی که حداقل تحصیلات مدرسه‌ای دارند این را می‌دانند. پول چاپ شده و سپس چه شده؟ این پول کجا رفت؟» رئیس جمهور روسیه افزود: «برای سال‌ها آنها پول چاپ می‌کردند (چاپ بدون پشتوانه دلار توسط آمریکا) و به کمک آن همه کالاها را در بازارهای کشورهای ثالث بیرون می‌کشیدند.»