به گزارش مشرق، با توجه به ابلاغ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به نام ماده واحده تکمیل و اصلاح موادی از سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه) " توسط آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در ۲۵ تیر ۱۴۰۱، آزمون سراسری از سال ۱۴۰۲ با تغییراتی برگزار خواهد شد. با اینکه نخستین قانون در مورد کنکور در مجلس شورای اسلامی آبان ۱۳۸۶ به نام قانون پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور تصویب و سال ۹۲ توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی اصلاح و با نام قانون سنجش و پذیرش دانشجو، بار دیگر تصویب شد.
با وجود قوانین مزبور، با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تحول اساسی در آزمون سراسری از سال ۱۴۰۲ آغاز می‌شود؛ دروس عمومی در آزمون سراسری حذف و به سوابق تحصیلی منتقل می‌شود. آزمون اختصاصی شامل دروس اختصاصی پنج گروه آزمایشی ۲ بار در سال برگزار شده و نتایج آن به مدت ۲ سال نیز اعتبار خواهد داشت.
همچنین در آزمون سال ۱۴۰۲ تأثیر قطعی سابقه تحصیلی بر مبنای نمرات سال دوازدهم ۴۰ درصد، در سال ۱۴۰۳ تأثیر قطعی سابقه تحصیلی بر مبنای نمرات سال دوازدهم ۵۰ درصد، در سال ۱۴۰۴ تأثیر قطعی سابقه تحصیلی بر مبنای نمرات سال‌های یازدهم و دوازدهم ۶۰ درصد و در سال ۱۴۰۵ تأثیر قطعی سابقه تحصیلی بر مبنای نمرات سال‌های دهم، یازدهم و دوازدهم ۶۰ درصد خواهد بود.
همه این تغییرات و سوالات دیگر در اذهان داوطلبان باعث شد تا در مصاحبه ای از رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان متولی برگزاری آزمون سراسری و طرح سوالات داوطلبان و خانواده‌ها آنها چندوچون برگزاری آزمون در سال ۱۴۰۲ را بهتر و دقیق‌تر اطلاع‌رسانی شود.
به گفته دکتر عبدالرسول پورعباس در دو بخش و با محوریت شبهه‌هایی که در مورد تقلب در آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ رخ داد، زمان برگزاری ۲ نوبت آزمون سال ۱۴۰۲، تعریف و اهمیت سابقه تحصیلی و راهکار ایجاد سابقه تحصیلی، تدابیر اندیشیده‌شده برای جلوگیری از تقلب در آزمون ۱۴۰۲، زیرساخت‌های لازم برای برگزاری الکترونیکی آزمون سال‌های بعد، سهمیه‌های کنکور منتشر می‌شود.
وی در بخش اول این گفت‌وگو به موضوع تقلب و تخلف در آمون ۱۴۰۱ پرداخت و ضمن تشریح راه‌های اندیشیده شده برای جلوگیری از تقلب گفت که آزمون مجدد داوطلبان شبهه‌دار ۲۱ مهر برگزار شده و تا نیمه آبان نتیجه آن اطلاع‌رسانی خواهد شد.
پورعباس همچنین آمارهای دقیق و نهایی از آزمون سال جاری ارائه داد که بر این اساس حدود ۵۰ درصد از داوطلبان شرکت‌کرده در آزمون انتخاب رشته نکرده‌اند، ۶.۶ درصد از ظرفیت دانشگاه‌ها خالی مانده و بیشترین ظرفیت خالی‌مانده در دوره کاردانی است.
آزمون سراسری ۱۴۰۱ در قالب آمار
در مورد آمار داوطلبان، پذیرفته‌شدگان و ظرفیت‌های پرشده آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ توضیح دهید؟
دکتر پورعباس: آزمون سال ۱۴۰۱ با ثبت نام یک میلیون و ۴۸۹ هزار و ۲۲۰ نفر آزمون برگزار شد که از این تعداد یک میلیون و ۱۵۷ هزار و ۳۲ داوطلب مجاز به انتخاب رشته شدند و ۵۸۹ هزار و ۶۵۷ نفر انتخاب رشته کردند. همچنین علاوه بر این تعداد ۱۰۰ هزار و ۴۱ نفر از داوطلبان در مردادماه برای رشته‌های پذیرش با سوابق تحصیلی ثبت‌نام و انتخاب رشته کردند و بنابراین می توان گفت مجموعه ۶۸۹ هزار و ۶۹۸ نفر انتخاب رشته کردند.
کل ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها در آزمون سراسری ۵۱۲ هزار و ۱۷۶ نفر بود که پس از طی فرایند گزینش علمی در مجموع ۴۷۷ هزار و ۲۱۸ نفر پذیرفته شدند به این ترتیب ۳۳ هزار و ۹۵۸ نفرظرفیت خالی ماند که ۶.۶ درصد ظرفیت دانشگاه هاست. همچنین از ۴۷۸ هزار و ۲۱۸ نفر پذیرفته‌شده تعداد ۳۷ هزار و ۴۰۰ نفر پذیرفته شده رشته‌های تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ۴۴۰ هزار و ۸۱۸ نفر پذیرفته شده رشته‌های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند.
در مورد تدابیر برگزاری بهتر و باامنیت بیشتر آزمون ۱۴۰۱ بفرمایید.
پورعباس: ابتدا با تلاش زیاد شورای حفاظت از آزمون سازمان سنجش را بعد از چند سال وقفه مجدد تشکیل دادیم. اعضای این شورا متشکل از نمایندگان شامل پلیس فتا، قوه قضائیه، قضات مستقر برای آزمون و منتصب برای آزمون، حفاظت سپاه و اطلاعات سپاه، وزارت اطلاعات، نمایندگان وزارت کشور و مسئولان جراست دستگاه‌های مختلف مرتبط با برگزاری آزمون است. همچنین از همکاری قوه قضائیه و قضات ویژه در همه استان‌ها برای مقابله با تخلفات در آزمون بهره گرفتیم. بیش از ۳۰ جلسه شورای حفاظت از آزمون را برگزار و تمام جوانب امر را بررسی کردیم. می دانستیم شیوه تقلب ها نسبت به سال های قبل پیشرفته تر شده و از فناوری های نو و ابزارهای کاملا پیچیده رقومی برای تقلب استفاده می‌شود که حتی گاه برای کارهای جاسوسی به کار می‌آید.
مقابله با تقلب با کمک دستگاه قضا و ابزار سیگنال‌یاب
تدابیر مختلفی در این زمینه اندیشیده شد. اول اینکه تحلیل کردیم سوالات در چه مقطعی (از جلسه آزمون) ممکن است بیرون برود و به دست چه افرادی غیر از داوطلبان برگزاری آزمون برسد و پاسخ‌ها در چه زمانی امکان دارد به داوطلبان برسد. بررسی‌ها نشان داد امکان ندارد فردی تا صبح برگزاری آزمون از سوالات مطلع شود. داوطلبانی به قصد دسترسی به سوالات و با دستگاه‌ها و تجهیزات خاص و پیچیده‌ای در جلسه آزمون شرکت کرده و ماموریت دارند از سوالات عکس گرفته و به بیرون مخابره کنند. بعد از ارسال سئوالات از سرجلسه آزمون و تلاش در تهیه کلید آزمون، به کمک تجهیزاتی مانند هندزفری یا سایر وسایل ارتباطی غیر متعارف کلید را به داوطلبان مورد نظر خود ارسال دارند. مسیر مقابله با این روند بسیار دشوار بود، ولی تلاش کردیم حتی اگر سوالات به خارج از حوزه ارسال شد، امکان دریافت پاسخ‌ها وجود نداشته باشد به همین دلیل سیگنال‌یاب به کمک شرکتهای دانش بنیان طراحی کردیم و موفق شدیم در سراسر کشور بیش از ۸۵۰ نفر را که ابزارهای مختلف تقلب را همراه داشتند را سر جلسه امتحان شناسایی کنیم.
همچنین در روزهای پیش از برگزاری آزمون حدود ۱۳ شبکه تقلب فعال در فضای مجازی را هم با تلاش اعضای شورای حفاظت آزمون کشف کردیم که با کمک قوه قضائیه و قضات تعیین شده برای آنها دستور قضایی صادر و اداره کنندگان این شبکه‌ها دستگیر شدند.
این افراد در قالب شبکه های چند ده نفره بودند که روند دستگیری آنها از دو یا سه روز قبل از آزمون شروع شد. همچنین با پیگیری نهادهای امنیتی و انتظامی تعدادی از داوطلبان را شناسایی کردیم که با این شبکه‌ها ارتباط داشتند، وسایل ارتباطی خریداری کرده بودند. با داوطلبان تماس گرفته شد و اطلاع دادیم اگر تقلب آنها سر جلسه امتحان کشف شود، با مشکل روبرو می‌شوند.
تشخیص داوطلبان شبهه‌دار با روش‌های مختلف
افزون بر این، بعد از آزمون، بررسی‌های فنی انجام دادیم و توانستیم داوطلبانی شبهه‌دار را بیابیم که نتوانسته بودیم سر جلسه آزمون تشخیص دهیم که این افراد کمتر از ۱۰۰۰ نفر و شبهه‌دار بودند. آزمون آنها را بر اساس معیارهای مختلفی از جمله نسبت نمرات سوابق تحصیلی با آزمون یا رتبه‌های آزمون‌های قبلی و از همه مهمتر در شباهت غیرمتعارف پاسخنامه ها تشخیص دادیم.
برای نمونه فردی که در آزمون‌های متعدد سال های قبل شرکت کرده رتبه‌های بالای ۴۰۰ هزار داشته ولی در آزمون امسال زیر ۱۵۰۰۰ بوده است، از نظر ما شبهه دار بود. بنابراین از انتخاب رشته یا اعلام نتایح آنها جلوگیری شد. از این تعداد بیش از ۷۵۰ نفر در آزمون رفع شبهه (آزمون برای دو یا سه درس) ۲۱ مهر شرکت کردند.
البته از این افراد هم برخی سوالات را پاسخ ندادند که با توجه به نظر و حکم هیأت بدوی حدنصاب و میانگینی از نمرات برای احراز صلاحیت علمی محاسبه می‌شود. هیات بدوی بر اساس قانون رسیدگی به تخلفات و جرایم در آزمون‌های سراسری (مصوب ۱۳۸۴) درخصوص کسانی که در آزمون رفع شبهه شرکت کردنده اند به زودی اعلام رأی می‌کند.