کاربرد PRP به صورت تجربی از سال 1990 آغاز شد. این روش برای ترمیم جراحیهای چشم، صورت و جراحی زیبایی، جراحی قلب و سوختگی و زخم به کار می رفت. آخرین کاربرد PRP نیز در بهبود پوست آسیب دیده و پیر بوده است که بسیاری از پزشکان این روش را با عنوان روش درمانی با سلولهای بنیادی معرفی می کنند. در حالی که به باور محققان PRP روش سلول درمانی نیست.
روش PRP چیست؟
کاربرد پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) در جوان سازی پوست یک استراتژی درمانی نوین است که بر اساس فاکتورهای رشد پایه ریزی شده است.
PRP از اجزای خون است که به دلیل وجود فاکتور های رشد فراوان در سرم و پلاکت ها، به بازسازی بافت کمک می کند. این مواد به سادگی از خون فرد مشتق شده و حاوی بیش از 30 فاکتور رشد برای ترمیم بافت کلاژن و رگهای خونی جدید است.
پلاسمای غنی از پلاکت موجب ضخامت بهتر پوست می شود و ضمن آن زمینه لازم برای جوان سازی پوست فراهم می کند. این روش امروزه مورد استقبال پزشکان و بیماران قرار گرفته است چراکه سلولها از خود شخص گرفته می شود و شانس انتقال بیماریهایی چون HIV و هپاتیت را به صفر می رساند.
ادعای پزشکان برای درمانهای معجزه آسا با PRP
در حالیکه محققان معتقدند PRP روش استفاده از سلولهای بنیادی نیست و استفاده از آن باید با دقت صورت گیرد، روز به روز تبلیغات درمانی و پزشکی در خصوص استفاده از PRP که به غلط به سلول های بنیادی اطلاق می شود، بیشتر منتشر می شود و افراد زیادی را نیز به خود جلب می کند.با یک جستجوی ساده در اینترنت با فهرستی از پزشکانی مواجه می شویم که این روش درمانی را تبلیغ می کنند.
در تماس خبرنگار مهر با برخی از این پزشکان، آنها PRP را روش استفاده از سلولهای بنیادی اعلام کردند و بر تضمینی بودن روش درمانی خود نیز تأکید داشتند.
هزینه های درمانی که این پزشکان اعلام کردند، بسته به محل درمان و تخصص پزشک از 350 هزار تومان در هر جلسه تا 1 میلیون تومان متغیر بود اما با این وجود سیل مشتاقان برای استفاده از این روش به ویژه در امور مربوط به زیبایی، کاشت مو و جوان سازی پوست در مطب این پزشکان روز به روز بیشتر می شود.
باتوجه به هزینه های بالایی که PRP به مراجعان و بیماران تحمیل می کند، امروزه استفاده از آن برای پزشکان بیشتر جنبه درآمدزایی پیدا کرده تا درمان.
تبلیغات PRP بیانگر نتیجه های معجزه آسایی است. پزشکان در این تبلیغات ادعا می کنند PRP یا سلولهای بنیادی تنها در یک جلسه یک ساعته و گرفتن مقداری خون از فرد قادر به جوان سازی پوست و درمان ریزش مو است. درمان طاسی نیز یکی دیگر از این ادعاها است.
این روش در ایران در بسیاری موارد بدون داشتن تخصص پزشک، برای درمان انواع بیماریها از جمله مشکلات پوست و مو، درمان دردهای شدید مفاصل و عضلانی و بیماری هایی نظیر آرتروز و روماتیسم تجویز و توسط پزشک برای بیمار مورد استفاده قرار می گیرد.
ضعف اطلاع رسانی مناسب و هجمه تبلیغات نادرست در این زمینه باعث شده که مردم تصور کنند PRP همان سلول های بنیادی و روشی معجزه گر برای درمان بسیاری از بیماری ها و زیبا و جوان سازی پوست است و هر پزشکی بدون تخصص لازم صلاحیت استفاده و تجویز آن را دارد غافل از آنکه محققان و متخصصان سلول های بنیادی این روش را کاملا متفاوت از سلولهای بنیادی می دانند و در ضمن درمان از طریق PRP را بارها نسبی اعلام کرده اند به طوریکه نمی توان هنوز پاسخ قاطعی درباره نتیجه این روش درمانی ارائه داد.
جداسازی سلول بنیادی نیاز به تجهیزات دارد
دکتر محمد علی نیلفروش زاده - رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلولهای بنیادی دانشگاه تهران، در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه آنچه که به عنوان سلول بنیادی در مطب ها تبلیغ می شود، سلول بنیادی نیست، افزود: برای جداسازی سلولهای بنیادی نیاز به تجهیزات و امکانات خاصی است که این تجهیزات در مطبها موجود نیست از این رو آنچه که در مطب ها تزریق می شود، PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت است.
وی روش PRP را استراتژی درمانی نوین بر اساس فاکتورهای رشد معرفی کرد و اظهار داشت: در این روش خون بیمار گرفته می شود و در دستگاه سانتریفیوژ گذاشته می شود تا بخش پلاسمایی از سلولهای قرمز و سفید جدا شود. بخش پلاسمایی جدا شده دارای انبوهی پلاکت و فاکتورهای رشد است که در فرایند رشد و نمو و تکثیر و بازسازی بافتهای بدن موثر هستند.
جداسازی فاکتور رشد از خون
به گفته رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلولهای بنیادی دانشگاه تهران، ماده پلاکتی به دست آمده از این فرایند در عضو و یا بافت مورد نیاز برای بازسازی یا افزایش رشد تزریق می شود.
وی با بیان اینکه این روش باید از سوی متخصصان انجام شود، یادآور شد: این در حالی است که امروز مشاهده می شود که بسیاری از پزشکان غیر متخصص با تبلیغات وسیع فرآیند تزریق پلاسمای غنی از پلاکت را انجام می دهند.
نتایج به دست آمده از روش PRP برای جوان سازی پوست
وی اظهار داشت: به منظور جوان سازی پوست و درمان ریزش مو امروز روش PRP به بیماران تجویز می شود در حالی است که محققان نسبت به نتایج به دست آمده از این روش با شک و تردید سخن می گویند.
هنوز برای اظهار نظر درباره مفید بودن PRP زود است
رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلولهای بنیادی دانشگاه تهران، با تاکید بر اینکه تاکنون نتایج به دست آمده از روش PRP مشخص نشده است، خاطرنشان کرد: بنا به درخواست بیماران این روش برای آنها تجویز می شود و تاکنون برخی از بیماران از این روش رضایت نسبی داشته اند ولی اظهار نظر کردن درباره اینکه این روش بتواند به طور کامل در درمان بیماریها موثر باشد، هنوز زود است.
وی با اشاره به تبلیغات گسترده در زمینه کاشت مو از روش PRP ادامه داد: در مورد درمان ریزش مو با استفاده از این روش به نتیجه قطعی دست نیافته ایم.
این محقق همچنین اضافه می کند: استفاده از PRP در درمان طاسی ایده ای نو محسوب می شود و مطالعات کلینیکی چاپ شده در این مورد محدود به تحقیقات در مورد کاربرد این روش در افراد تحت درمان با پیوند مو بوده است که در برزیل با بهبودی 15% در قطر و تعداد موها همراه بوده ولی در مکزیک تاثیر واضحی نداشته است.
وی با بیان اینکه این روش با تزریق سلولهای بنیادی فولیکول مو متفاوت است، اظهار داشت: تزریق سلول بنیادی تنها در مراکز معتبر و برجسته دنیا و در ایران در یک مرکز تحقیقاتی آن هم در فاز حیوانی در حال انجام است ولی متاسفانه تعدادی از مراکز از نام "سلولهای بنیادی" برای ایجاد جذابیت بیشتر استفاده می کنند.
این محقق همچنین اظهار می دارد که رسیدن به نتایج قطعی PRP نیاز به مطالعات بیشتری دارد.