به گزارش مشرق، در چهل و چهارمین سال از پیروزی انقلاب اسلامی، موضوع تکمیل کریدورهای عبوری از ایران از جمله موضوعاتی بود که دولت و دیگر کشورهای دوست به جد پیگیر آن بودند.
ایران در دو مسیر شرق به غرب و شمال به جنوب از جمله بهینه‌ترین مسیرهای حمل و نقل کالا را ارائه می‌دهد و از این حیث مورد توجه بسیاری از کشورها از هند و پاکستان گرفته تا روسیه و ترکیه قرار دارد در واقع ایران نزدیک‌ترین مسیر انتقال کالا از هند و پاکستان به سمت اروپا است و بهترین راه تبادل کالا بین روسیه و کشورهای شرق آسیا از جمله هند و پاکستان به حساب می‌آید.
به گزارش تاس، آندره بلوسوف، معاون اول نخست‌وزیر روسیه، اخیراً اعلام کرده که ایجاد و توسعه کریدور شمال به جنوب باعث می‌شود این کشور به خطوط کشتیرانی زیادی دسترسی پیدا کند.
وی دلیل اهمیت این کریدور را عبور این مسیر ریلی، جاده‌ای و دریایی از تمام کشورهای شمال به خصوص روسیه به سمت کشورهای جنوبی آسیا عنوان کرده و می‌گوید این کریدور همچنین با کریدور شرق به غرب تلاقی داشته و با ایجاد این چهار راه بین‌المللی دسترسی روسیه به خطوط دریایی برای حمل‌ونقل کالا را بیشتر می‌کند.
به گفته وی در صورتی که کریدور شمال به جنوب توسعه یابد جریان انتقال کالا در جهان دگرگون می‌شود. بلوسوف طول کریدور شمال جنوب را ۵ هزار کیلومتر و ظرفیت انتقال کالا از آن را ۱۴ میلیون تن در سال اعلام کرد.
بنابر اظهارات معاون اول نخست‌وزیر روسیه قرار است ظرفیت این مسیر بین‌المللی تا هفت سال دیگر به ۳۲ میلیون تن در سال افزایش یابد. این کریدور یک مسیر ترکیبی است که با عبور از ایران، هند را به آذربایجان، روسیه و اروپا و بالعکس متصل می‌کند.
به گزارش بلومبرگ، هدف از ساخت این کریدور در واقع دور زدن تحریم‌ها است و باعث می‌شود دست کشورهای ثالث از اعمال محدودیت به خصوص در حوزه نقل و انتقال کالا برای ایران و روسیه کوتاه شود.
درگزارش این خبرگزاری آمده است که ایجاد این کریدور چند هزار کیلومتری یک مثال آشکار از چگونگی تغییر در ساختار نقل و انتقال کالا در تجارت بین‌الملل توسط قدرت‌های بزرگی است که به دنبال ایجاد یک بلوک جدید هستند.
توسعه کریدور شمال به جنوب از آن جهت برای ایران و روسیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که هر دو کشور می‌خواهند از مسیرهای تجاری خود در قبال تحریم‌ها محافظت کرده و از سوی دیگر با در نظر گرفتن این موضوع که برخی کشورهای آسیایی در مسیر توسعه با سرعت پیش می‌روند مسیرهای جدید تجاری هم ایجاد کنند.
ماریا شاگینا، کارشناس حوزه تحریم در مؤسسه مطالعات استراتژیک لندن، می‌گوید: اقدام ایران و روسیه در حال پدید آوردن یک زنجیره تأمین کالای تحریم ناپذیر در بسیاری از حوزه‌ها است. این مسیرهای تازه تأسیس به دو کشور امکان می‌دهد که هزاران کیلومتر از مسیرهای موجود را دور بزنند و دریای آزوف در شمال روسیه را دریاهای جنوب ایران و اقیانوس هند متصل کنند.
پوتین، رئیس جمهور روسیه، هم در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۲ در یک مجمع اقتصادی بر لزوم توسعه همه جانبه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی در طول کریدور شمال جنوب تأکید کرد و گفت: در سایه این کریدور فرصت‌های جدیدی برای شرکت‌های روس در راستای حضور در بازارهای هند، ایران، خاورمیانه و حتی آفریقا ایجاد خواهد شد و نقل و انتقال کالا تسهیل می‌شود.
ارزیابی‌ها حاکی از آن است که ایران و روسیه حدود ۲۵ میلیارد دلار روی این زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری خواهند کرد و این امکان را خواهند داشت تا جریان حمل و نقل کالاهای تجاری را که کشورهای غربی می‌خواهند متوقف شود، حفظ کنند.
به گزارش راشاتودی، معاون نخست‌وزیر روسیه آبان‌ماه سال جاری نیز طی سخنرانی در مجمع اقتصادی اورآسیایی اعلام کرد که کریدور شمال جنوب که از ایران عبور می‌کند حتی می‌تواند جایگزین خوبی برای کانال سوئز باشد.
وی در این اجلاس هم بر دو برابر شدن ظرفیت انتقال کالا از این کریدور تا سال ۲۰۳۰ تأکید کرد و گفت: تغییر در سمت و سوی بازارهای جهانی و رفتن به سوی چین، خلیج فارس و کشورهای آسیای جنوب شرق اهمیت ایجاد کریدور شمال جنوب و دیگر مسیرهای جدید را دو چندان می‌کند.
بلوتوف تأکید کرد: کریدورهای موجود در جهان که به صورت سنتی برای جابه‌جایی کالا بین شرق و غرب شکل گرفته‌اند دیگر امکان برآورده کردن نیازهای جهانی را ندارند.
معاون اول نخست‌وزیر روسیه تأکید کرد که کریدور شمال جنوب یک رقیب جدی برای کانال سوئز است و دلیل آن این است که کانال عبوری از خاک مصر در حال حاضر تنها راه عبور محموله‌ها از آسیا به اروپا و بالعکس است و انحصار در این زمینه می‌تواند اقتصاد جهانی را به خطر بیندازد.
وی در گفته‌های خود بسته شدن یک هفته‌ای کانال سوئز توسط یک کشتی کانتینربر در سال ۲۰۲۱ را یادآور شد که تبعات زیادی برای اقتصاد جهانی داشت. از جمله مزیت‌های ارائه شده از سوی کارشناسان در استفاده از کریدور شمال به جنوب به جای کانال سوئز این است که استفاده از این مسیر هم هزینه‌های حمل و نقل را به نصف کاهش می‌دهد و هم زمان حمل محموله‌ها از این کریدور بین‌المللی ۲۰ روز کمتر از زمان مورد نیاز برای انتقال آنها از کانال سوئز است.
به گزارش تاس، مهرماه سال جاری نیز شفقت علیخان سفیر اسلام‌آباد در مسکو اعلام کرد که روسیه و پاکستان در حال امکان‌سنجی حمل و نقل کالاهای مبادلاتی خود از خاک ایران هستند.
وی گفت که قرار است کالاها و کامیون‌های پاکستان با عبور از ایران به ساحل دریای خزر رفته سپس وارد خاک آذربایجان شوند و در آخر به روسیه برسند.
در این مسیر البته موضوع گسترش کریدورهای حمل و نقلی از خاک ایران فقط دغدغه کشورهای همسایه نیست بلکه در دولت کشورمان هم این موضوع به صورت جدی در دستور کار دولتمردان قرار دارد. به گزارش فارس، شهریار افندی‌زاده معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی هم چندی پیش توسعه حمل و نقل ترانزیتی را یکی از مهم‌ترین اهداف کشور در دولت سیزدهم دانسته و می‌گوید رئیس جمهور و وزارت راه توجه ویژه‌ای به این موضوع دارند.
این مقام ایرانی اعلام کرد که کریدورهای شمال به جنوب و شرق به غرب از خاک ایران می‌گذرد و وزارت راه رویکرد فعالی را برای توسعه این کریدورها و برقراری ارتباط با دیگر کشورها و مسیرهای حمل و نقل بین‌المللی در پیش گرفته است.
وی گفته که هدف‌گذاری برای سال ۱۴۰۱ حمل و نقل ۲۰ میلیون تن کالا است و کشورمان با توافق با کشورهایی نظیر روسیه، ازبکستان و تاجیکستان به دنبال فعال‌تر کردن کریدورهای عبوری از خاک ایران است.
این مقام وزارت راه گفت که روسیه و ایران برای جابه‌جایی سالانه ۱۰ میلیون تن کالا توافق کرده‌اند و روس‌ها اخیراً ابراز تمایل کرده‌اند که این رقم به ۳۰ میلیون تن افزایش یابد.
به گفته افندی‌زاده، هم‌اکنون شبکه ریلی به صورت فعال در حال انتقال کالا از ترکمنستان به بندرعباس است و مسیر انتقال ریلی کالا از مسکو به سمت بندرعباس که از قزاقستان و ترکمنستان عبور می‌کند نیز کلید خورده است.
وزارت راه همچنین به دنبال توسعه کریدور شرق به غرب با حضور چین است و مذاکراتی نیز در این زمینه برای ورود قطار از قزاقستان به سمت ایران و رفتن به سمت ترکیه انجام شده است.
وی گفته بنادر ما در شمال و جنوب ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۲۷۰ میلیون تن کالا را دارد و در صورتی که خطوط حمل و نقل ریلی، دریایی و جاده‌ای ما توسعه یابد می‌توانیم از این ظرفیت هم استفاده کنیم.
معاون حمل و نقل وزارت راه همچنین گفته است که یک کریدور برای اتصال پاکستان به ترکیه نیز اخیراً ایجاد شده و از این طریق ایران خواهد توانست نقش مهمی را در حمل‌ونقل بین‌المللی ایفا کند.
نکته‌ای که نباید از آن غافل شد این است که روند توسعه خطوط ریلی و جاده‌ای در کشورمان در دوران پس از انقلاب امکان نقش آفرینی کشورمان در این مسیر را فراهم کرده است و اگر به لطف پیروزی انقلاب اسلامی نبود این روند توسعه که به عنوان مثال در حوزه ریلی ۱۵۸ درصد رشد اتفاق افتاده، ما نمی توانستیم با وجود قرار گرفتن در نقطه مشترک مسیر های تلاقی شرق و غرب و شمال به جنوب، به صورت فعال در حمل و نقل بین المللی کالا ایفا کنیم.