سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز شنبه ۱۹ فروردین ماه در حالی چاپ و منتشر شد که سخنان رهبر انقلاب در جمع شعرا، گشایش فصل جدیدی در رابطه ایران و عربستان، قیمت گذاری خودرو، محکومیت بین المللی جنایت صهیونیست‌ها در حمله به مسجدالاقصی و حال ناخوش مسکن در سال ۱۴۰۲ در صفحات نخست روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم.
کمتر از یک ماه پس از بیانیه سه‌جانبه مقامات امنیتی ایران و عربستان سعودی به میزبانی پکن، حسین امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان وزرای خارجه دو کشور روز پنج‌شنبه ۱۷ فروردین بیانیه مشترکی را برای ازسرگیری روابط دوجانبه با وساطت همتای چینی امضا کردند که بر اساس آن سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها بازگشایی خواهد شد پروازها از سر گرفته می‌شود و تبادل هیات‌های دیپلماتیک و بخش خصوصی برقرار شده و اعطای روادید برای شهروندان دو کشور از جمله روادید عمره در دستور کار قرار خواهد گرفت.
روزنامه دنیای اقتصاد درباره دیدار وزاری خارجه ایران با عربستان نوشته است:
به دنبال دیدار رسمی وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی در پکن، دو طرف بیانیه‌ای را با هدف ادامه مسیر برقراری روابط دیپلماتیک با حضور وزیر خارجه چین امضا کردند. یکی از مهم‌ترین نکات این بیانیه، توافق برای بازگشایی نمایندگی‌های دو کشور در زمان مورد توافق و از سرگیری پروازهاست. در بیانیه ایران و عربستان توافق شد که طرفین، اقدامات لازم را برای گشایش سفارتخانه‌های دو کشور در ریاض و تهران و سرکنسولگری‌های این دو کشور در جده و مشهد صورت دهند.
این روزنامه در ادامه نوشته است:
یکی دیگر از اتفاقات مهمی که به دنبال عادی‌سازی روابط ایران و عربستان بعد از هفت سال رخ می‌دهد، از سرگیری پروازها و سفرهای متقابل هیات‌هاست. ایران و عربستان سعودی در بیانیه مشترک‌شان توافق کردند که هماهنگی‌های لازم را بین هیات‌های فنی به منظور بررسی راه‌های گسترش همکاری بین دو کشور از جمله از سرگیری پروازها و سفرهای متقابل هیات‌های رسمی و بخش خصوصی، تسهیل اعطای روادید برای شهروندان دو کشور از جمله روادید عمره، ادامه دهند.
روزنامه شرق نیز با اشاره به دیدار وزیر ایرانی با طرف عربستانی می‌نویسد:
در سایه مفاد بیانیه سه‌جانبه مشترک جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی و جمهوری خلق چین مورخ ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ (۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی) در رابطه با ازسرگیری روابط میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران و همچنین در چارچوب هماهنگی میان دو کشور در رابطه با اقدامات لازم جهت ازسرگیری فعالیت دیپلماتیک و کنسولی بین دو کشور، گفت‌وگوهایی در ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ برابر با ۱۵ رمضان ۱۴۴۴ هجری قمری مصادف با ششم آوریل ۲۰۲۳ میلادی در شهر پکن میان جناب آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جناب آقای امیر فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی صورت گرفت.
روزنامه فرهیختگان نیز با اشاره به امتداد توافق پکن نوشته است:
در چند سال اخیر طرف سعودی با تکیه به وعده‌های امنیتی پوشالی آمریکا خود را به دولتی کاملا تابع واشنگتن تبدیل کرده بود. ناتوانی آمریکا در اجرای سیاست‌های منطقه‌ای و عدم حمایت نظامی کافی از دولت سعودی باعث شد تا ریاض در مسیر طی شده خود تجدید نظر کرده و از اقداماتی نظیر توافق امنیتی و ضدایرانی ناتوی عربی عقب‌نشینی کند. شاید بشود قاطعیت ایران در مواجهه با سیاست‌های ضدایرانی دولت سعودی همچون حمایت مالی از شبکه اینترنشنال را مهم‌ترین دلیلی دانست که موجب شد عربستان در راهبردهای امنیتی خود تجدید نظر کند. واضح است که درصورت ادامه راهبردهای ضدایرانی ریاض، تهران نیز نباید از مسیر تقابلی خود کوتاه می‌آمد تا طرف سعودی ناچار به عقب‌نشینی از راهبردهای شکست‌خورده خود شود اما حال که دولت سعودی تلویحا اعلام کرده سیاست‌های ضدایرانی‌اش با دیوار واقعیت برخورد کرده است و بر همین مبنا بنا دارد تعاملات خود با تهران را گسترش دهد منطقا تهران نیز باید از فرصت دیپلماتیک به‌وجودآمده حداکثر بهره را برده و به جای متحمل شدن هزینه‌های امنیتی از فرصت‌های به‌وجودآمده بهره حداکثری ببرد.
جام‌جم نیز در تحلیلی درباره این توافق آن را نابود کننده توافق صلح آبراهام خوانده و می‌نویسد:
اما اهمیت فرامتن این توافق هیچ چیزی کم از اصل توافق ندارد، در شرایطی که پرچم براندازی در کوران بلوای ۱۴۰۱ بر زمین افتاد و شیشه منزوی‌کردن ایران در جهان و منطقه با صدای بلند شکست، این توافقنامه‌ها از چین و روسیه تا ریاض و کشورهای خلیج فارس رویای انزوای اقتصادی تهران را هم فروریخت، به ویژه این که در بازی جدید آسیایی تل‌آویو حقیقتا به مرحله دست‌بسته رسیده است؛ اعتراضات شعله‌ور داخلی از یک سو و درگیری چند روز اخیر با جبهه مقاومت از سوی دیگر در عین ترمیم رابطه تهران و ریاض حسابی صهیونیست‌ها را مجنون و سردرگم کرده است و به نظر می‌رسد با بازگشت عقلانیت و مدارا به روابط ایران و عربستان رویای عادی‌سازی دولت یهود با کشورهای عربی در قالب توافق ابراهیم از نفس افتاده است. کاهش هژمونی آمریکا در جهان، پررنگ‌شدن نقش چین، امنیت خلیج فارس برای سرمایه‌گذاری، کاهش تنش در خاورمیانه و شروع همکاری‌های اقتصادی تهران و ریاض در نظم نوین جهانی هلال همسایگی موثر و پرمنفعت را به همه نشان داده است.
در ادامه این گزارش آمده است:
بالاخره بعد از بحث و بررسی طرفین وقتی کار به پایان رسیده دو طرف بیانیه مشترکی را امضا کردند و در بیانیه امضاشده از سوی امیرعبداللهیان و فرحان، همکاری‌های امنیتی برمبنای موافقت‌نامه سال ۸۰ و همکاری‌های اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری، فناوری، علوم، فرهنگ، ورزش و جوانان بر مبنای تفاهمی خواهد بود که سال ۷۷ بین دو کشور به امضا رسید.
استقبال اصلاح‌طلبان از خودکشی جامعه!
مرگ خالق سریال قصه‌های مجید به خصوص برای نسل‌هایی که با این نوجوان با لهجه شیرین اصفهانی‌اش خاطره داشتند، تلخ و تکان‌دهنده بود. به خصوص اینکه کیومرث پوراحمد کارگردان مشهور سینما و تلویزیون کشورمان به مرک طبیعی از دنیا نرفت و طبق اعلام دادستانی و پلیس مرگ وی ناشی از خودکشی بوده‌است. در روزهای اخیر روزنامه‌های اصلاح‌طلب سعی کردند از مرگ این کارگزدان سینما یک حماسی سیاسی و اجتماعی خلق کنند!
روزنامه هم‌میهن درباره این ماجرای تلخ نوشته است:
از ظهر روز چهارشنبه، ۱۶ فروردین که خبر آمد کیومرث پوراحمد در ویلایی در شهرک ساحلی انزلی به زندگی خود پایان داده است، بحث بر سر اینکه از اقدام او باید با عنوان «خودکشی»، «مرگ خودخواسته»، «پایان دادن به زندگی» یا «درگذشت» و «فوت» یاد کرد بالا گرفت. برخی، عملکرد رسانه‌ها و شهروند- خبرنگاران را در فضای مجازی، در انتشار گسترده این خبر و جزئیات آن را تقبیح کردند و آن را حائز مصادیق «تشویق به تقلید» دانستند و برخی آن را فرصتی برای سوگواری جمعیِ جامعه ترومازده‌ای دانستند که مدت‌هاست اندوهی بزرگ را بی‌آنکه چشم‌اندازی برای بهبود داشته باشد بر دوش می‌کشد. جامعه اندوهگینی که معتقد بود شرایط فعلی در سوق دادن نخبگان به مهاجرت یا خودکشی می‌رسد!
در ادامه این گزارش سیاه آمده است:
به‌گونه‌ای که شخص وقتی می‌بیند نمی‌تواند «این‌جا» را تحمل کند یا آن را ترک می‌کند یا دست به خودکشی می‌زند. سوگواری جمعی جامعه ترومازده تا آنجا پیش رفت که اقدام به انتشار عکسی از پیکر بی‌جان کیومرث پوراحمد در فضای مجازی هم کرد. اقدامی که اگرچه از یک‌سو با انتقاداتی گسترده مواجه شد اما از نظر امیرحسین جلالی ندوشن، روان‌پزشک اجتماعی قابل‌درک بود و می‌شد آنچه را در چند روز اخیر، در رسانه‌ها و فضای مجازی گذشت، بی‌آنکه بخواهیم تمامیتش را تائید کنم، نوعی تخلیه هیجانی و تلاش برای سوگواری دانست. نکته‌ای که نشان می‌دهد مدیران و مسئولانی که از تیترهای حاوی کلمات «خودکشی» و «مرگ خودخواسته» انتقاد می‌کنند باید نگاه خود را به این پدیده‌های چندوجهی روان‌شناختی، جامعه‌شناختی، انسان‌شناختی و فلسفی تغییر دهند.
روزنامه جوان در پاسخ به این سوگواره سازی نوشته است:
انعکاس اخبار خودکشی و تعبیر مرگ خودخواسته از آن و همچنین تقدس‌زایی قبح‌زدایی از آن، تبعات اجتماعی بدی دارد و انعکاس اینگونه مسئله خودکشی، افراد دارای مشکلات و جوانان را به سمت چنین عملی گرایش می‌دهد و نوعی بدآموزی دارد و پیام بدی را به جوانان و افراد دیگر می‌رساند. خودکشی یک نوع ضعف و بریدن است. از سوی دیگر بر اساس تئوری میدان نیرو، میدان اجتماعی ایران مستعد افزایش خودکشی است و اینگونه خبرها در گرایش و گسترش و تشویق افرادی که مستعد هستند می‌تواند خودکشی را افزایش دهد. برای جامعه ما مضر است. مسائل اقتصادی، سیاسی، بیکاری، فقر و چالش‌های اجتماعی همه و همه جامعه را مستعد خودکشی می‌کند و چنین رفتارهایی پیام منفی بیشتری برای جامعه دارد.
الزامات عفو اغتشاش‌گران چه بود؟
با پایان اغتشاشات محله محور با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی عوامل و فریب‌خوردگان آشوب‌ها عفو شده و مورد رحمت اسلامی نظام قرار گرفتند، اما برخی از این افراد اندک زمانی پس از آزادی دوباره رویه قبلی را پیش گرفته تا نشان دهند با شبکه مادر اغتشاشات ارتباط سنتزی دارند، از این پرونده قضائی برخی از این افراد در دستگاه قضایی دوباره به جریان افتاده است.
روزنامه اعتماد که در طول اغتشاشات نقش بولتن آشوب را بازی می‌کرد بدون اشاره به رفتار عفو شدگان نوشته است:
ماجرا از این قرار است که نه تنها خبری از مختومه شدن پرونده افراد زیادی از متهمانی که مشمول عفو گسترده بهمن ماه شده بودند نیست، بلکه پرونده این افراد وارد مراحل بعدی دادرسی قضایی نیز شده است و بیم محکومیت و مجازات آنها می‌رود. به عبارت دقیق‌تر اکنون بخشی از افرادی که گفته شده بود مورد رافت و عفو قرار گرفته‌اند، به‌رغم آن همه اخبار و تبلیغات انجام شده در بهمن ماه باید در انتظار محاکمه یا حتی احتمالا مجازات خود باشند. متاسفانه به نظر می‌رسد بخشی از رده‌های میانی دستگاه قضا و همچنین ضابطان قضایی چشم خود را بر عفو اعطا شده توسط رهبری بسته و بر پیگیری پرونده و محاکمه افراد مشمول عفو، اصرار دارند. حاصل طبیعی این بازی حیثیتی هم فروریزی بیشتر اعتماد عمومی در جامعه خواهد بود. روزی یک دستور با آن همه تبلیغات و تعریف و تمجید عمومی و گزارش‌های مختلف رسانه‌ای در عالی‌ترین سطح کشور صادر شد و روز دیگر بی‌سر و صدا و در سکوت بر خلاف همان دستور اقدام می‌شود!
نکته مهمی که این روزنامه به آن توجه نکرده است آن است که تعداد محدودی از این افراد پس از عفو و آزادی از زندان در تداوم جرم اصرار دارند! این افراد پرونده قبلی‌شان در طول آشوب‌ها به جریان نیافتاده است، بلکه جرم جدیدی مرتکب شده‌اند و پیگیری قضایی این ماجرا نیز امری طبیعی است.