گروه فرهنگي مشرق - نزديک به يک سال و نيم از فتنه سال 88 مي گذرد و ظاهراً فتنه شکست خورده و به پايان رسيده است، حال آنکه بر خلاف اين نماي ظاهري که بسياري را مجاب و متقاعد کرده است، مقام معظم رهبري در بيانات شان بارها و بارها به آن پرداخته و از آن صحبت مي کنند. اصرار معظم له بر يادآوري بحث فتنه و هر از گاهي درباره آن سخن گفتن موجب پديد آمدن پرسش حائز اهميتي شده است. اينکه چرا مقام معظم رهبري بر تکرار مباحث مرتبط با فتنه 88 پاي مي فشارند؟ اين سوال مي تواند دو پاسخ داشته باشد:
الف- انقلاب در طول تاريخ 32 ساله اش با چند حادثه بزرگ که کيانش را مورد هجمه قرار داد، مواجه شد و فتنه سال 88 يکي از حوادث بزرگ با قدرت تهديدکنندگي بسيار زياد بود.
ب- فتنه سال 88 در شيوه و روش از آخرين دستاوردهاي تجربه شده غرب در براندازي حکومت ها برخوردار بود و دشمنان نظام و طراحان اين شيوه جديد که در کارنامه شان موفقيت هاي زيادي داشتند تلخ ترين و سخت ترين شکست را در فتنه 88 چشيدند و متحمل شدند. در جوف و بطن اين حادثه چند لايه بسيار پيچيده و مسايل عديده اي نهفته است که ارزش شناسايي و آشکار ساختن آن در جهت تقويت انقلاب و مصونيت آن در برابر حوادث مشابه، بسيار بيش از هزينه اي است که نظام براي مهار آن متحمل شد.
نوشتار حاضر سعي دارد با به ميان آوردن محورهايي از مجموعه موضوعات مهم اين بحث پاسخ حداقلي را به پرسش ياد شده بدهد.

1- آسيب به پيکره اجتماعي
يکي از نقاط قوت نظام اسلامي از بدو شکل گيري و حتي پيش از آن در زمان به اوج رسيدن مبارزات مردم عليه رژيم طاغوت برخورداري از انسجام عمومي و اجتماعي بود. نظام اسلامي در طول سال هاي گذشته و در موقعيت هاي بسيار پرخطر اين نقطه قوت را حفظ کرد و مهم تر اينکه به مدد آن بر بسياري از مشکلات بزرگ که از جنبه هاي مختلف و متفاوت برخوردار بود، فائق آمد.
شايد به جرأت بتوان گفت در فتنه 88 يکي از کانون هاي قوت و قدرت نظام که آماج تيرهاي زهرآگين و کشنده فتنه قرار گرفت، پيکره منسجم جامعه ايراني بود. تهاجم سنگين دشمن به اين بخش بي سابقه بود و خسارات جدي به آن وارد ساخت. نشانه اين خسارات در اشکال مختلف قابل رويت بود. به نحوي که مشابه آن در هيچ يک از انتخابات هاي گذشته ديده نشده بود، چرا که موارد پديد آمده از جنس مسايل انتخاباتي نبود و همه شاخص ها از وقوع فتنه حکايت داشت. دشمني و کينه ورزي پسر نسبت به پدر، همسر نسبت به همسر، دوست نسبت به دوست و همکار نسبت به همکار و ... از مولفه هاي فتنه بسيار پيچيده و خطرناک است. تداوم و تعميق اين کينه ورزي که در بخش هايي پيشرفت زيادي داشت پس از فتنه به يکباره قابل درمان نبود و مي بايست به منظور جلوگيري از تبديل شدن به زخم بدخيم سريع التيام يابد. مرهم معجزه گر اين زخم ،آشکار ساختن حقايق بود که بيانات مقام معظم رهبري در آن نقش اصلي را داشت.

2- غافلگيري
روند انتخابات در ايران تا انتخابات رياست جمهوري سال 76 سير آرام و مشخصي داشت تا اينکه در سال 67 و با به صحنه آمدن محمد خاتمي و استفاده از روش هاي جديد تبليغاتي از سوي حاميانش، نظام با يک غافلگيري سياسي اجتماعي روبه رو شد و خاتمي با اختلاف فاحشي نسبت به رقيب اصلي اش در انتخابات به پيروزي رسيد. پس از آن براي دو دوره مجدداً انتخابات روند گذشته اش را بازيافت و تنها در انتخابات رياست جمهوري نهم قضيه در شکل و رفتار حاميان نامزدها و تبليغات دستخوش تغيير و تحول شد. هنگامي که نوبت به انتخابات دهم رياست جمهوري رسيد، با وجود اينکه آثار و نشانه هاي چنداني دال بر تفاوت اين انتخابات با انتخابات پيشين ديده نمي شد، برخي با فراست دريافتند در پس صحنه طبيعي و آرام موجود، توفان مهيبي در حال شکل گيري است. اين افراد کم و بيش برداشت و احساس شان از اوضاع موجود را بيان مي کردند و شايد بواسطه بسيار اندک بودن و نيز فقدان نشانه هاي بارزي که نظر آنها را تأييد کند، چندان مورد توجه و عنايت قرار نگرفت و به ناگهان از دل يک رويداد مهم سياسي اجتماعي، يک پديده خطرناک امنيتي بيرون آمد و نظام با غافلگيري امنيتي مواجه شد. چنانچه مسئولان مربوطه به هشدارهاي آن تعداد اندک توجه مي کردند و حتي آن را به عنوان يک احتمال ضعيف در برنامه انتخاباتي قرار مي دادند و معادل آن به آمادگي مي انديشيدند چه بسا ابعاد حادثه رخ داده محدودتر و کم هزينه تر مي شد. دشمن در فتنه 88 از اصل غافلگيري از نوع امنيتي استفاده زيادي برد تا جايي که مي توان ادعا کرد بهره دشمن از اين اصل در مقايسه با کل مسائل فتنه به ميزان 60 درصد بود.

3- ايجاد آمادگي
روي آوردن نيروهاي مهاجم در عرصه هاي مختلف به استفاده از اصل غافلگيري بيشتر به اين سبب است که نيروي غافلگير شده به جهت بي اطلاعي از آنچه که قرار است واقع شود و فقدان آمادگي متحمل خسارات و تلفات سنگين مي شود و چه بسا همه چيزش را از دست بدهد. در نقطه مقابل چنانچه نيروي مورد هجوم از پيش آماده باشد قادر است به قواي مهاجم لطمات سنگين وارد سازد. نظام اسلامي پيشتر در دفاع مقدس دو اصل مهم غافلگيري و آمادگي را بارها تجربه کرده بود، اما در عرصه سياسي اجتماعي براي اولين بار اين دو اصل را در حالي تجربه کرد که ناخواسته نسبت به آن بي توجه بود و چه بسا احتمال نمي داد که اين دو اصل در عرصه سياسي و اجتماعي با کم و زياد کردن هايي کاربرد تأثيرگذار و تعيين کننده دارد. در هر صورت با فتنه 88 دو اصل ذکر شده در فهرست مسائلي قرار گرفت که امکان دارد در انتخابات موضوعيت پيدا کند، از اين رو با پرداختن به فتنه 88 مي توان اين دو اصل مهم را بيشتر مورد بررسي کاربردي قرار داد.

4- امکان تکرار
زماني که استکبار براي براندازي در کشورهاي ديگر مانند اوکراين، گرجستان و ... از شيوه جديد با محوريت انتخابات استفاده کرد، موضوع به عنوان يک رخداد خارجي در داخل ايران از زواياي مختلف تحليل و بررسي مي شد و کمتر کسي به اين نتيجه رسيده بود که ممکن است در يکي از انتخابات هاي پيش رو در ايران اين شيوه جديد به منظور براندازي نظام اسلامي به کار گرفته شود. حال که اين شيوه جديد در اين زمينه به کار گرفته شد و به لطف خدا و تيزبيني رهبر و وفاداري مردم به نظام شکست خورد، بحث بر سر اين است که آيا امکان دارد اين شيوه مجدداً در ايران تکرار شود؟ پاسخ قطعاً مثبت است، اما در توضيح بايد گفت اگر چه همه چيز مو به مو مشابه فتنه 88 نخواهد بود، لکن براي مدتي اين روش با تغييراتي به کار گرفته خواهد شد و محتمل تلقي شدن تکرار اين توطئه اين حسن را دارد که ضمن ممانعت از غافلگيرشدن، ترغيب به ايجاد آمادگي مي کند. وجود اين نکات در بحث فتنه بازخواني آن را ضروري مي سازد.

5- ايستگاه هاي مساعد براي فتنه
مردم رشيد و دشمن شناس ايران در 9 دي و 22 بهمن سال گذشته با حضور ده ها ميليوني در خيابان ها و ميادين سراسر کشور در برابر دوربين هاي رسانه هاي خارجي و ابراز تنفر و انزجار از فتنه گران ضربه مهلک و خردکننده اي را بر فتنه گران و ايادي آنها وارد ساختند. اثر اين ضربه سنگين مردمي آنچنان زياد بود که پس از آن فتنه گران به هيچ وجه نتوانستند خود را باز يابند و به دنبال آن دچار سرگشتگي و اختلاف شديد شدند و برخي افراد فرصت طلب تر بي سر و صدا خود را از معرکه بيرون کشيدند تا دوباره در زمان مقتضي خودي نشان دهند. با وجود چنين وضعيتي که بر فضاي فتنه گران حاکم شده است نمي توان آنها را کاملاً نا اميد و دست شسته از فتنه پنداشت. همانگونه که کم و بيش از برخي اظهارات آنها برمي آيد فتنه گران به برنامه ريزي موسمي و ايستگاهي روي آورده اند تا شايد در موسمات و ايستگاه هايي که فراروي نظام قرار دارد زمينه اي فراهم شود و آنها بتوانند آتش افروزي کنند. يکي از اين ايستگاه ها زمان اجراي طرح هدفمند کردن يارانه ها است. فتنه گران بر اين باورند که اجراي اين طرح بر قشر ضعيف و متوسط فشار معيشتي وارد مي کند و چون اين دو قشر تاب و تحمل اين فشار را ندارند دست به اعتراض و آشوب مي زنند و يا حداقل از آمادگي اعتراض و شورش برخوردار مي شوند که در اين صورت مي توان با مديريت اين حالت اعتراضي، بر آن جنبه امنيتي و آشوب بخشيد و حادثه اي تخريب کننده تر و وسيع تر از دوران فتنه آفريد و به لحاظ اينکه تعداد اين معترضان احتمالي بسيار بيشتر از آشوبگران زمان فتنه 88 است، نظام در مهار آنان ناکام مي ماند. اگر چه اقدامات آرام و گام به گام دولت بر اعتماد مردم نسبت به اجراي طرح افزوده است از جمله واريز مبلغ 81 هزار تومان به عنوان علي الحساب براي مدت دو ماه، و روش دولت در اجراي طرح احتمال تحقق پيش بيني آنها را به حداقل ممکن کاهش داده است، اما آنها ناگزيرند براي سرگرم نگه داشتن خود و هواداران اندکشان همچنان از اين موضوع سخن برانند و انتظار کشيدن موسمي و ايستگاهي را از دست ندهند.

6- هوشيار نگه داشتن عوام و خواص
بازگشت ذهني به روزهاي اوليه فتنه 88 تصاويري را زنده مي کند، يکي از اين تصاوير آزاردهنده که به تدريج جايش را به تصويري زيبا و اميدوارکننده مي دهد، تصوير اشتباه بسياري از عوام و خواص نسبت به تشخيص موضوع موضعگيري و در نهايت اقدام بود. مقام معظم رهبري دوباره در جمع بسيجيان قم فرمودند:«... ممکن بود خيلي ها اشتباه کنند و خيلي ها هم اشتباه کردند، اگر چه اکثر آن کساني که اشتباه کرده بودند، به فاصله کمي اشتباه را تصحيح کردند...» اشتباه تشخيص عوام و خواص در جريان فتنه 88 به عينه مشاهده شد و به برکت روشنگري هاي مقام معظم رهبري و دلاوري هاي بسيجيان بي نام و نشان که فرصت رخ نمايي حقيقت پديد آمد، اشتباه اصلاح شد، اما انتظار اين است که چنين اشتباهي هيچگاه تکرار نشود و اين خواسته مهم تحقق پيدا نمي کند، مگر اينکه تحليل و بررسي فتنه زنده نگه داشته شود و مردم به هر بهانه اي آن را به ياد آورند، مرور کنند و از درس ها و عبرت هاي آن براي گذرگاه هاي سخت آينده ذخيره ارزشمندي فراهم سازند. مقام معظم رهبري براي هوشيار نگه داشتن مردم در جمع بسيجيان قم فرمودند: «آنچه که براي فهم درست قضايا لازم است، از جمله اين است که ببينيم دشمن چه خطي را دارد دنبال مي کند. امروز يکي از خطوط اصلي کار دشمن- که از عناصر مهم جنگ نرم به حساب مي آيد- اين است که واقعيات را دگرگون جلوه دهد، حوادث گوناگون را دگرگون جلوه دهد... امروز اگر کسي کارهاي دشمن را در عرصه عظيم شيوه هاي تبليغاتي ملاحظه کند، از وسائل اينترنتي گرفته تا وسائل صوتي و تصويري، تا بلندگوهايي که در جاهاي مختلف دارند- در داخل هم دارند- مي بينيد يک قلم عمده اين است که حوادث کشور را دگرگون جلوه دهند، وضع کشور را مأيوس کننده، نااميدکننده، رو به زوال، رو به انحطاط، رو به بن بست نشان دهند.»

7- بازگشت فريب خوردگان
همانطور که پيشتر اشاره شد يکي از خسارت هاي فتنه متوجه انسجام اجتماعي شد و عده اي فريب خورده و پس از آشکار شدن هويت فتنه گران به هر دليلي نتوانستند موقعيت گذشته شان را بازيابند و با وضعيتي بلاتکليف و دروني فروپاشيده منزوي شدند. فتنه گران از اين حالت فريب خوردگان خرسند و در پي آن بودند تا از بازگشت آنها به دامن نظام جلوگيري کنند تا زخم هاي نشسته بر پيکر جامعه التيام پيدا نکند. اين موضوع بسيار مهم در هيچ بخشي از نظام مسئول و متولي نداشت و کسي هم در فکر اين نبود که بايد براي اين مسئله مهم نيز چاره انديشي کرد و اين در حالي بود که ادامه اين وضع مي توانست فرصت هايي هر چند اندک را براي فعاليت هاي بيشتر فتنه گران مهيا سازد تا اينکه چندي پيش در ديدار مسئولان نظام با مقام معظم رهبري، ايشان به اين مهم اشاره کرده و در راستاي بحث بسيار دقيق و هوشمندانه «جذب حداکثري و دفع حداقلي» که کمر دشمن مکار و حيله گر را شکست و نااميدي آن را به نهايت رساند، فرمود: «البته ميزان و معيار اين کار اصول و ارزش ها است، اما بايد توجه کرد که ايمان اشخاص درجات متفاوتي دارد و بايد کساني را که جزو مجموعه بوده اند، اما بر اثر اشتباه يا غفلت، کنار افتاده اند با نصيحت و دلالت به راه برگرداند.»
معظم له با ارائه مباحثي که ابعاد فتنه را بيشتر هويدا مي سازد بيش از هر کسي اقدام به موعظه و راهنمايي کردند که يکي از علل آن زمينه سازي براي بازگشت غافلين و فريب خوردگان است که بسيار هم موثر افتاد، حتي درباره افراد بسيار شاخص و بزرگ. ادامه روشنگري درباره فتنه مي تواند افراد ديگري را که همچنان دچار شک و و شبهه، سرخوردگي، پشيماني ناآشکار و ... هستند به دامان نظام بازگرداند تا اميد و سرمايه فتنه گران به صفر برسد.

8- تداوم دشمني
فتنه سال 88 به اين امر صحه محکمي گذاشت که دشمنان نظام اسلامي و در رأس آنها آمريکا، انگليس و رژيم صهيونيستي به هيچ وجه قصد ندارند از دشمني با ايران دست بردارند، بلکه کيفيت اين فتنه نشان داد عزم آنها براي دشمني و براندازي نظام بيشتر از گذشته است. در مقابل اين حرکت دشمن فتنه سال 88 اين امکان را براي نظام ايجاد کرد تا نظام هم بتواند درخصوص دشمني استکبار با انقلاب اسلامي در افکار مردم ايران يک بازتوليد و بازآفريني را انجام دهد. بيانات مکرر مقام معظم رهبري پيرامون فتنه اين بعد را کاملاً تقويت مي کند. ايشان در ديدار دانشجويان در قم درخصوص اين نکته فرمودند: «شواهد و قرائن فراوان اثبات مي کند که حوادثي که گاه در کشور رخ مي دهد از جمله حوادث سال 78 و فتنه 88، از نتايج برنامه ريزي هاي ميان مدت و بلندمدت دشمن است.» رهبر انقلاب در ادامه، تداوم توطئه هاي استکبار را با وجود شکست هاي متعدد آنان نشانه مأيوس نشدن زورگويان جهاني عنوان کردند و افزودند: «با توجه به اين واقعيت، نظام اسلامي و ملت ايران نيز بايد هوشيارانه، به دنبال برنامه ريزي هاي بلند مدت باشند.»

9- طرح مسايل ضد فتنه
بازگشت مکرر به بحث پيرامون فتنه سال 88 با توجه به جايگاهي که در تاريخ انقلاب اسلامي پيدا کرده است ضمن آماده ساختن اذهان براي شنيدن مسائل جديد در اين باره بر ارزش مفاهيم ضد فتنه مي افزايد. به عنوان مثال مقام معظم رهبري در جمع بسيجيان قم با دستاويز قرار دادن موضوع فتنه به تشريح سه عنصر مهم: بصيرت، اخلاص و عمل به هنگام و به اندازه پرداختند. منفور بودن فتنه و فتنه گري در نزد مردم به آن معنايي که پليدترين و شرم آورترين اشکال آن را در خيابان هاي تهران ديدند، انگيزه و علاقه آنها براي آشنايي بيشتر با زواياي آن و مسائلي که به آن مربوط مي شود را به شدت افزايش داده و اين فرصت طلايي همه اهل نظر و تحليل را فرا مي خواند تا با ارائه بيشتر بحث هاي عالمانه و افشاگرانه عليه فتنه کليه راه هاي فتنه گري را مسدود کنند.
-------------------------
sobhesadegh.ir