سرویس فرهنگ و هنر مشرق - فروش فیلم فسیل از ۱۶۱ میلیارد تومان عبور کرد و پیش‌بینی می‌شود گیشه این فیلم از ۲۰۰ میلیارد تومان نیز عبور کند. در شرایطی که طی یکسال اخیر سینماداران و دفاتر پخش وضعیت سینما را بحرانی‌تر از همیشه توصیف می‌کردند گیشه فسیل خون تازه‌ای در رگ‌های سینمای ایران جاری کرد.
اما این خون تازه آلوده به ویروس «GEM TV» است. ویروسی که سال‌ها قبل به جابجایی ارقام فروش در سینمای ایران کمک شایانی کرد اما مسئولان در نخستین روزهایی که این تبادل ضد امنیتی شکل گرفت، تصمیمات سختی را در برابر پخش آگهی‌های سینمای ایران از این شبکه اتخاذ کردند.
ماجرای این تبادل از کجا شروع شد؟
سعید خانی نخستین پخش‌کننده‌ای بود که مسیرتبادل پخش آگهی از شبکه GEM TV را هموار کرد. خانی در آن زمان در دفتر سعید سعدی «نسیم صبا» مشغول به فعالیت بود [۱]
وی مجری طرح و مسئول پخش فیلم سینمایی «استراحت مطلق» بود و با پخش تبلیغات این فیلم از GEMTV گفت: «پس از تلاش‌های ما، مسئولان تلویزیون گفتند این فیلم هیچ محتوایی ندارد و برای همین به آن اجازه پخش تیزر ندادند. ما هم می‌خواهیم مردم را از این بی‌عدالتی که در حقمان شده مطلع کنیم.»
«فاطماگل» چه تاثیری در گیشه سینمای ایران داشت؟
همان زمان، وبسایت فرارو با درج این اظهارنظر خانی که اعترافی روشن به همکاری با شبکه جم تی وی برای پخش آگهی بود، در گزارشی نوشت: سازندگان فیلم استراحت مطلق دست به تبلیغات عجیبی زدند ! این تبلیغات متفاوت چندان هم بی‌اثر نبود و توانست فروش فیلم هنجارشکنانه کاهانی را به بالای ۱ میلیارد برساند. اما این پایان تلاش‌های کاهانی و گروهش نبود. چند روزی است که تیزر «استراحت مطلق» از یک شبکه ماهواره‌ای پخش می‌شود و نکته جالب آن هم این است که تبلیغ آن میان سریال پرطرفدار «فاطما گل» است.
سعید خانی درباره این اتفاق توضیخ داده: «آقای سرافراز و دوستانشان همگی معتقدند که آثار باید پیام داشته باشد و از نظرشان فیلم «استراحت مطلق» پیام نداشته و احتمالاً سریال‌های خودشان سرشار از پیام است. آن‌ها به ما گفتند به شما تیزر تعلق نمی‌گیرد و بعد از آن هم دیگر جواب ما را ندادند.»
با آنکه خانی بر این نکته تاکید کرده که با ارشاد در ارتباط بوده و مسئولان وقت گفته‌اند: «اگر تلویزیون به شما تبلیغ نمی‌دهد اشکالی ندارد بروید تیزرتان را در ماهواره پخش کنید»، اما پس از این اتفاق سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد به این موضوع واکنش نشان داده و گفت: «هیچ‌گونه ارتباط و رابطه رسمی بین دستگاه‌های دولتی با شبکه‌های ماهواره‌ای وجود ندارد و هنرمندانی که آثارشان مجوز دستگاه فرهنگی کشور را دارد، حق تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای را ندارند و اگر به این کار مبادرت کنند با آن‌ها برخورد می‌شود.»
بیشتر بخوانید:
حمایت مدیرعامل بانفوذترین نهاد تهیه و پخش آثار سینمایی از تروریست‌های اصفهان/آیا سازمان سینمایی، اوج و حوزه هنری به همکاری خود با «خانه فیلم» ادامه می‌دهند؟ +تصاویر
مستندات بالا نشان می‌دهد که سعیدخانی که هم اکنون مدیر دفتر پخش «خانه فیلم» برعهده دارد، آغازگر این همکاری دو جانبه با شبکه GEMTV است. {مشرق به بهانه حمایت این پخش کننده سینما از تروریست‌های اصفهان گزارش مفصلی را درباره دفتر پخش «خانه فیلم» منتشر کرد.}
پخش تیزرهای «استراحت مطلق» و ورود سعیدخانی به این همکاری، زمینه‌های تبادل سینمای ایران را با این شبکه ماهواره‌ای تسهیل کرد. چندی پس از اکران استراحت مطلق، در اکران نوروزی 1395 روابط دفاتر پخش با این شبکه جنبه‌ای عادی به خود گرفت.
با آغاز اکران نوروزی سال ۱۳۹۵ تیرزها و آنونس‌های فیلم‌های من سالوادور نیستم (پخش از رسانه فیلمسازان) ابد و یک روز (پخش از فیلمیران) پنجاه کیلو آلبالو (پخش از هدایت فیلم) از مجموعه شبکه‌هایGEM پخش شدند. پس از مدتی «علی جنتی» وزیر وقت ارشاد وارد عمل شد و دستور توقیف فیلم سینمایی ۵۰ کیلو آلبالو را صادر کرد و سازمان سینمایی وقت بیانیه‌ای صادر کرد که سینماهای نمایش دهنده، دیگر مجاز به نمایش این فیلم سینمایی نیستند.
چندی بعد در خردادماه سال ۱۳۹۵ فیلم «آااادت نمی‌کنیم» ابراهیم ابراهیمان در سینماهای تهران وشهرستان‌ها اکران شد و علی رغم دستور دادستانی کل کشور، اقدام به پخش تیزرهای خود از شبکه GEMTV کرد.
با پخش گسترده تیزر فیلم‌های در حال اکران در شبکه GEMTV، سازمان سینمایی و قوه قضاییه به موضوع ورود کردند و با دستور دادستانی، اکران فیلم «آااادت نمی‌کنیم» ساخته ابراهیم ابراهیمیان برای مدتی متوقف شد تا پخش تیزرها از شبکه جم متوقف شود. این ماجرا به ممنوع‌الکاری شماری از کارگردانان سینما نیز انجامید.
بیست و چهارم خرداد سال ۱۳۹۵ دادستانی تهران اعلام کرد با کسانی که فیلم های سینمایی در شبکه های ماهواره ای ضد انقلاب و معاند را تبلیغ نمایند برخورد می کند و در صورت تبلیغ در شبکه های ماهواره ای معاند از این گونه فیلم ها با همکاری دستگاه های ذی ربط جلوگیری خواهد شد.
دادستان عمومی و انقلاب تهران با اعلام این که طبق ماده ۱۵ قانون جرایم رایانه‌ای تبلیغ در شبکه های ماهواره ای که در قالب رسانه های ضد انقلاب و معاند فعالیت می کنند جرم است، به وظیفه پیشگیرانه دستگاه های فرهنگی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما در این راستا تاکید نمود و گفت: از وزارت ارشاد می خواهیم در مورد فیلم هایی که در شبکه های ماهواره ای معاند تبلیغ می شود، ورود کند و همچنین سازمان صدا و سیما و شهرداری زمینه را برای تبلیغات فراهم کند تا فیلمسازان برای تبلیغ آثار خود سراغ شبکه های ماهواره ای معاند نروند.
با گذشت ماه‌ها از این رخداد با کم‌رنگ‌شدن موضوع پخش اقلام تبلیغی آثار سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای، فیلم ساعت ۵ عصر (مهران مدیری) اکران و پخش تبلیغات این فیلم در مجموعه شبکه‌های GEMTV از سرگرفته شد.
شبکه جم این‌بار به شکل دیگری اقدام به تبلیغ فیلم‌های روز سینمای ایران کرد و در قالب برنامه‌ای به نام «گیشه»، فیلم‌های روز سینمای ایران را معرفی کرد. پخش پرتعداد تیزرهای فیلم ساعت ۵ عصر، از این شبکه باعث شده بار دیگر پرونده پخش تیزر فیلم‌های سینمایی در این شبکه باز شود؛ اما روابط‌عمومی ساعت ۵ عصر در اطلاعیه‌ای، همکاری عوامل این پروژه با شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان را برای پخش آنونس‌های فیلم تکذیب و ضمن رد هرگونه ارتباط با شبکه‌های ماهواره‌ای، این اقدام خودسرانه گردانندگان «جم» را تقبیح کردند.
تبلیغات در GEM چگونه عادی سازی شد؟
در اکران نوروزی سال گذشته دور جدیدی از پخش تیزرهای تلویزیونی فیلم‌های سینمایی در حال اکران در سینماهای ایران از شبکه‌های فارسی زبان GEM، پرشیانا و شبکه‌های لس‌آنجلسی همچون شبکه طپش از سر گرفته شد و اقلام تبلیغی فیلم‌هایی چون «بازیوو»، «علفزار»، «پیتوک»، «چند می‌گیری گریه کنی ۲» از این شبکه‌ها پخش شد و وزارت ارشاد، سازمان سینمایی و مقامات قضایی واکنشی به این اقدام نشان ندادند.
در این میان برای اینکه وعده تبلیغ در سیما از سوی سازمان سینمایی به عنوان یک کم‌کاری تلقی نشوده در ۲۳ آبان ۱۴۰۱ در حاشیه جلسه شورای عالی سینما در نهاد ریاست جمهوری رئیس سازمان سینمایی خبر از توافق با پیمان جبلی رئیس سازمان صدا و سیمارا اعلام کرد .
در این جلسه خزاعی رئیس سازمان سینمایی کشور با اشاره به رویکرد همکاری‌های جمعی دو سازمان، فعالیت کارگروه مشترک و تاکید بر گسترش و تعمیق هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های دوجانبه گفت: تعامل سازمان سینمایی و صدا و سیما، به منظور ارتقا و گسترش فرهنگ فیلم دیدن و رونق بیشتر سالن‌های سینمایی صورت گرفته است.
وی افزود: در مرحله نخست این طرح، قرار است تیزر فیلم‌های سینمایی «بخارست»، «بامبالا»، «لوپتو»، «بیرو» و «طبقه یک و نیم» از شبکه‌های مختلف تلویزیون به آنتن پخش سپرده شوند.
رئیس سازمان سینمایی کشور، از آغاز به کار کارگروه سینما و تلویزیون که در دوره جدید اشاره و عنوان کرد: این کارگروه طی ماه‌های گذشته شکل گرفته و فعالیت مستمر آن با هدف رفع چالش‌ها و مشکلات سینما در حوزه‌های مختلف از جمله خرید رایت فیلم‌ها توسط رسانه ملی و بسته‌های خدمات تبلیغی و گفتمانی، به زودی آغاز می‌شود.
چند ماه بعد این مسکن مقطعی سازمان سینمایی به فراموشی سپرده شد و با توجه به همکاری آشکار نشده در پخش تیزرهای فراوان فیلم علفزار و عدم واکنش سازمان سینمایی و ارشاد، همزمان با اکران نوروزی ۱۴۰۲ ، سعیدخانی که مسیر تهران - استانبول را با پخش آگهی استراحت مطلق کاهانی افتتاح کرده بود، این بار در قامت مدیر «خانه فیلم» فعالیت خود را با شبکه GEMTV در قالب پخش اقلام تبلیغی فسیل از سر گرفت.
چندی پس از اکران فسیل سجاد نوروزی مدیر سینما آزادی در گفت‌وگویی با روزنامه ایران اشاره کرد: تا جایی که خبر دارم حدود ۱۵ میلیارد تومان برای تبلیغ فیلم هزینه شده و فیلم هم به موفقیت رسیده است و پیش بینی می شود بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان فروش داشته باشد.
در مورد این اظهارنظر ، نکته قابل تامل این است که این ۱۵ میلیارد چگونه هزینه شده است؟ فیلم فسیل نسبت به سریال «رهایم کن» فیلیمو، از تبلیغات محیطی کمتری برخودار بوده و در صدا و سیما نیز آگهی پخش نداشته است!
بررسی شبکه های GEM نشان می‌دهد ، بیشترین حجم پخش آگهی در قالب تیزر و میان نویس تبلیغاتی در مجموعه شبکه‌های GEM به فیلم «فسیل» و «آهنگ دونفره» اختصاص دارد.
دست کم در شبکه‌های نظیر روبیکس، ریور جم دراما، جم سریز، جم لایف(مستند)، جم بالیوود و جم کلاسیک و که دارای کنداکتورهای یک ساعته هستند، در هر ساعت دوبار تبلیغ فیلم فسیل و آهنگ دونفره پخش می‌شود و در لابلای پخش هر سریال یک تیزر کوتاه و سه میان نویس پخش می‌شود. فیلم «سه کام حبس» نیز هر سه ساعت یکبار از مزیت یک تیزر تبلیغاتی بهره‌مند است. با این حال برخوردها آنچنان سخت‌گیرانه نیست و واکنشی نسبت به این اتفاقات از سوی نهادهای مسئول وجود ندارد.
پخش تبلیغات فیلم‌های در حال اکران در شبکه‌های GEM
پخش تبلیغات فیلم‌های در حال اکران در شبکه‌های GEM
پخش تبلیغات فیلم‌های در حال اکران در شبکه‌های GEM
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ظهر روز چهارشنبه ۱۷ خرداد ماه در حاشیه برگزاری جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران، در پاسخ به سوالی مبنی بر تبلیغ برخی تولیدات سینمای خانگی و داخلی کشور در شبکه‌های ماهواره‌ای، گفت: تهیه‌کننده و عوامل فیلم عنوان می‌کنند که اینها هیچ نسبتی با ما ندارند، دوستان ما این موضوع را بررسی می‌کنند اگر اثبات شود که چنین نسبتی وجود دارد قطعاً برخورد می‌شود.
وی بیان کرد: بررسی این موضوع در کمیته حقوقی سازمان سینمایی در دست انجام است. شخصاً به این موضوع حساس هستم و آن را پیگیری می‌کنم.
با این تفاسیر ، موضوع همکاری سینمای ایران با شبکه GEM از زوایای مختلفی قابل بررسی است. با توجه به اینکه روند همکاری دفاتر پخش با شبکه‌های فارسی زبان همچنان ادامه دارد، باید منتظر واکنش قاطع سازمان سینمایی و نهادهای قضایی به تداوم همکاری دفاتر پخش با شبکه های ماهواره ای ماند تا هرگونه شائبه توافقات نانوشته و نادیده انگاری از میان برداشته شود.
پی نوشت‌ها:
۱- مستند اظهارات سعید خانی برای آغاز سفارش پخش تیزر سینمایی از شبکه GEM در دفتر نسیم صبا (اینجا)
۲- مستند به گزارش عصر ایران (اینجا)
۳- مستند خبری برگزاری دادگاه برای پخش تیزر فیلم‌های ابد و یک روز و پنجاه کیلو آلبالو از شبکه GEM (اینجا)