سرویس جامعه مشرق - اصلی‌ترین مشکلات دکه‌های روزنامه فروشی این است که مردم روزنامه نمی‌خوانند و فروش روزنامه و مجله‌های مطبوعاتی در اولویت دوم کاری این دکه‌داران قرار گرفته است و اولویت اول آنها فروش سیگار، شارژ تلفن همراه و اغذیه است.
به نام مطبوعات به کام سیگار
حجت الاسلام فضائیل آقازاده، نایب رئیس اول اتحادیه توزیع کنندگان وفروشندگان جراید در خصوص عمده دلایل بی توجهی کامل دکه های روزنامه فروشی به قانون ممنوعیت فروش اقلام غیر مطبوعاتی می گوید: در حال حاضر اگر دکه ها در کنار توزیع و فروش روزنامه اقلام دیگری را نفروشند، نمی توانند زندگی خود و حتی حقوق کارگرشان را تامین کنند چون تعداد خیلی کمی از مردم ما روزنامه می خوانند. بنابراین دکه ها از محل فروش روزنامه پولی در نمی آورند.
نایب رئیس اول اتحادیه توزیع کنندگان وفروشندگان جراید در ادامه می گوید: از سوی دیگر مسئولان بدون در نظر گرفتن یک ضابطه عملی، فروش بعضی از اقلام را در دکه ها ممنوع کردند در حالی که می دانستند با این کار نتیجه ای مثبتی نمی گیرند. ضمن این که نظارت ها و برخورد با متخلفان هم به صورت مناسب انجام نشده است. برای مثال عوامل شهرداری یا دیگر بخش مربوطه وقتی دیدند صاحب کیوسک شکلات، آدامس یا سیگارخارجی می فروشد، به جای این که با اتحادیه هماهنگ شوند تا کیوسک را پلمب و با وی برخورد بازدارنده کنند، از کیوسک دار یک چیزهایی گرفتند و رفتند. یعنی برخورد جدی نکردند و اینگونه اقلام و کالاهای قاچاق بیش از گذشته جای خود را در دکه ها باز کرده اند.
وی درباره توزیع نشدن روزنامه از سوی بعضی از دکه ها هم می گوید: برخی از دکه ها محل فروش تنقلات، یا گُل ها هستند و اصلاً مجاز به فروش روزنامه نیستند. که تعداد آن ها در سطح تهران به نزدیک ۳۰۰ دکه می رسد. اما در خصوص دکه های روزنامه فروشی که تعداد رسمی آن ها به ۱۵۰۰ مورد می رسد و تقریباً به همین تعداد هم کیوسک هایی وجود دارد که جزو آمار نیستند، باید گفت اینها اگر منافع نسبی شان تامین شود از فروش روزنامه استقبال می کنند. البته مدیران روزنامه ها هم از توزیع محصول شان توسط دکه داران خوشحال می شوند و حتی تسهیلاتی برای دکه داران لحاظ می کنند. اما نکته اینجاست که پس از رسیدن روزنامه ها به دکه ها برخی از آن ها به فروش نمی روند و باید برگشت بخورند. یعنی رسانه ها باید این گونه جراید را به عنوان برگشتی قبول کنند ولی تعدادی از آن ها این موضوع را قبول نمی کنند و پول همه روزنامه های تحویلی را به دکه ها مطالبه می کنند. از این رو معمولاً بعضی از کیوسک داران از توزیع روزنامه ها استقبال نمی کنند. چون به هرحال دکه دار باید یک نفعی از فروش روزنامه ببرد.
وی در پاسخ به این پرسش که اتحادیه چه برخوردی با دکه هایی که نسبت به توزیع و فروش روزنامه خودداری می کنند، خواهد داشت؟ می گوید: الان مشکل اساسی خود اتحادیه است. وقتی بنده و یا امثالهم به عنوان رئیس اتحادیه وارد فاز دیگری می شویم و هدف اصلی دکه را فراموش می کنیم. قطعاً چنین مشکلاتی بروز پیدا می کنند. چون این اتحادیه است که باید کیوسک داران را رصد کند و ببیند که کدامیک از آن ها در راستای توزیع روزنامه و کار فرهنگی اقدام می کند و کدامیک از آن ها چنین نمی کند. بنابراین اگر در آینده ببینیم دکه ای اقدام به روزنامه فروشی نمی کند قطعاً آنرا پلمب می کنیم. چون ماهیت وجودی این نوع دکه ها توزیع روزنامه و دیگر نشریات و مجلات است.
ایران یکی از ضعیف‌ترین کشورها در رتبه‌بندی مالیات دخانیات
طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی، ایران با نرخ متوسط ۱۵.۵ درصد مالیات، به عنوان یکی از ضعیف‌ترین کشورهای منطقه رتبه‌بندی شده است و مقایسه ایران با سایر کشورهای منطقه در زمینه اجرای راهبردهای کلیدی کاهش تقاضای مصرف دخانیات نشان می‌دهد که باوجود اقدامات قابل توجه کشورمان در حیطه‌های مذکور، وضعیت کشور در حوزه مالیات بر دخانیات قرمز است.
همچنین براساس آمار دود سیگارحاوی ۴ هزار ماده زیانبخش و دود قلیان دارای ۷۵۰۰ ماده سمی است. از سال ۱۳۹۵ تا سال ۱۴۰۰ بر اساس آمار وزارت بهداشت، ۱۴.۰۱درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال مصرف‌کننده دخانیات بودند. (۲۵.۸۸ درصد مردان و ۴.۴۴ درصد زنان). در عین حال مصرف قلیان از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ در افراد بالای ۱۸ سال، در زنان ۵۷.۶ درصد و مردان ۱۷.۸ درصد افزایش داشته است و به طورکلی حدود ۲۸ درصد افزایش در گروه سنی بالای ۱۸ سال گزارش شده است.
مصرف سیگار از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ در بین گروه سنی (بالای ۱۸سال) در زنان ۱۷.۲ درصد و مردان ۰.۵۴درصد و به طور کلی ۷.۴۴ درصد کاهش گزارش شده است.
فروش سیگار به این افراد ممنوع شد
دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به ممنوعیت فروش سیگار به افراد زیر ۱۸ سال تاکید کرد: حتی تک‌فروشی نیز به این افراد ممنوع است.
محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به قانون جامع کنترل دخانیات گفت: فروش سیگار به افراد زیر ۱۸ سال حتی به صورت تک‌فروشی نیز ممنوع است.
او بیان کرد: دکه و کیوسک و سوپرمارکت و... بر اساس قانون تعریف شده هستند و بنابراین طبق قانون فقط مکان‌هایی قادر به فروش دخانیات هستند که از شهرداری و اداره بهداشت مجوز داشته باشند.
دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با بیان این که نیروی انتظامی و سازمان اصناف و شهرداری و تعزیرات ناظر هستند ولی متاسفانه قوانین اجرایی نمی‌شود، افزود: مشکلات به دلیل نبود قوانین و آیین‌نامه نیست ولی آن کس که باید نظارت، اجرا و پیگیری کند، وجود ندارد یا سهل‌انگاری می‌کند.
مسجدی همچنین مصرف دخانیات را در اماکن عمومی ممنوع دانست و افزود: هرجایی که بسته نسبت، جزئی از امکان عمومی است؛ حال آن که اداری، ورزشی، فرهنگی یا تجاری باشد. او در خاتمه سخنان خود با تاکید بر اینکه امروز به‌جای قهوه‌خانه قلیان‌خانه داریم، گفت: قهوه‌خانه مخصوص ارائه مواد غذایی سالم است ولی امروز می‌گویند بیشتر درآمدشان بر اساس فروش دخانیات است.
قطع سالانه ۶۰۰ میلیون درخت برای تولید سیگار
جعفر جندقی رییس مرکز سلامت محیط و کار می گوید: صنایع دخانی با تولید سهم سالانه ۸۴ مگاتن گاز گلخانه ای معادل دی اکسید کربن، باعث تغییرات گسترده آب و هوایی در جهان و بر هم زدن تعادل آب و هوا در کره زمین می شوند، منابع محیط زیست را هدر داده و به اکوسیستم ها آسیب می رسانند.
رییس مرکز سلامت محیط و کار افزود: سالانه ۳.۵ میلیون هکتار زمین برای کشت تنباکو از بین می‌رود. سالانه ۶۰۰ میلیون اصله درخت، برای تولید سیگار بریده می‌شوند.
جندقی ادامه داد: کشت دخانیات (تنباکو) به کره زمین آسیب می‌رساند. هر سال ۶۰۰ میلیون اصله درخت قطع می شود تا ۶ هزار میلیارد سیگار تولید شود و همین اقدام سبب کاهش هوای سالمی می‌شود که قرار است ما تنفس کنیم.
وی با اعلام اینکه ته سیگار، فراوان‌ترین نوع زباله‌های پلاستیکی در جهان است، گفت: این زباله‌ها سالانه ۷۶۷ هزار کیلوگرم زباله سمی تولید می‌کنند که از نظر وزنی معادل ۲۸ هزار و ۸۷۵ نهنگ گوژپشت است.
رییس مرکز سلامت محیط و کار یادآور شد: هر سال ۴.۵ تریلیون فیلتر سیگار، سطح شهرها، پارک‌ها، سواحل و رودخانه های ما را پر می‌کند و باعث آلودگی آب و خاک می‌شود.
وی افزود: سالانه حدود ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی برای کشت تنباکو اختصاص می‌یابد. ۵ درصد از کل جنگل زدایی در جهان را کشاورزی توتون و تنباکو تشکیل می‌دهد.
رییس مرکز سلامت محیط و کار با اشاره به اینکه یک فرد سیگاری در صورت ترک سیگار، به طور متوسط می تواند تا ۷۴ لیتر آب در روز ذخیره کند، گفت: هر ساله در جهان، ۲۲ میلیارد متر مکعب آب در صنایع دخانی برای تولید محصولات‌شان مصرف می‌شود. سالانه در جهان ۲۵ میلیون تن زباله از چرخه تولید تنباکو به جا می‌ماند.
جندقی خاطرنشان کرد: بیش از هفت هزار ماده شیمیایی در اثر استفاده از سیگار در محیط منتشر می‌شود که ۷۰ نوع آنها سرطان زا هستند.
دخانیات، سالیانه موجب مرگ ۸ میلیون نفر در جهان می‌شود. ۷ میلیون نفر به علت مصرف مستقیم و ۱.۲ میلیون نفر به علت قرار گرفتن در معرض دود ناشی از استعمال دخانیات (دود دست دوم) از دنیا می‌روند. از این تعداد ۶۵ هزار مرگ سهم بچه‌های زیر ۶ سال است.
همچنین دود دخانیات وارد دستگاه تنفسی زنان بارداری که در معرض دود سیگار و قلیان قرار می‌گیرند، می‌شود و از طریق گردش خون از جفت عبور کرده و وارد دستگاه گردش جنین می‌شود و مرگ، سقط نارس، تولد با وزن کم و مشکل تنفسی نوزاد در روزهای نخست تولد را به دنبال دارد.
اجرای طرح پاد در مدارس
سقوط آزاد سن مصرف سیگار شاید باب میل مسئولان نباشد که در رسانه‌ها درج شود، ولی حقیقتی است که خود بر آن باور دارند و اجرای آزمایشی طرح «پاد» سند قطعی آن است. پاد، مخفف طرح پیشگیری از دخانیات در مدارس است که چندسالی است درباره آن شنیده می‌شود، ولی از آبان سال ۹۵ در شهر ورامین کلید خورده است.
محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات می گوید: این طرح باهدف اجرا در سطح ملی، هم‌اکنون در ورامین به عنوان پایلوت در حال اجراست که درحال‌حاضر بیش از ۵ هزار نفر دانش‌آموز را آموزش داده است و در شهرستان رباط کریم نیز در حال اجراست. همچنین واحد فرآموز نفس پاک جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، برای آشنایی هرچه بیشتر خردسالان با مضرات دخانیات از سال ۱۳۸۸ راه‌اندازی شده است.
مسجدی افزود: بر اساس محاسبات بانک جهانی و سازمان بهداشت جهانی، دولت‌ها بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری‌های ناشی از دخانیات هزینه می‌کنند. بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه از جمله کشورهای همسایه نظیر ترکیه و پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با افزایش مالیات بر دخانیات تا ۸۰ درصد نرخ خرده‌فروشی، باعث کاهش مصرف محصولات دخانی، افزایش درآمد دولت و کاهش قابل توجه مرگ و میر و بار بیماری‌های ناشی از آن شده‌اند.
مصرف سالانه ۵۰ میلیارد نخ سیگار در کشور
عضو هیات مدیره جمعیت مبارزه با دخانیات کشور گفت: افزون بر ۵۰ میلیارد نخ سیگار در کشور سالانه مصرف می‌شود که از این تعداد ۱۱ میلیارد نخ تولید داخل و ۴۰ میلیارد نخ واردات است که ۳۰ میلیارد آن قاچاق بوده است. به گزارش ایرنا، منوچهر منصوری ضمن بیان این مطلب افزود: دغدغه دخانیات و مبارزه با آن زیاد است پایه‌گذاری جمعیت مبارزه با دخانیات از ۴۰ سال پیش بوده است، اما نباید فقط یک روز در سال را آن هم در روز مبارزه با دخانیات به بحث مضرات مواد دخانی پرداخته شود.
وی اظهارکرد: مصرف انواع مواد دخانی ورود به انواع ناهنجاری‌ها است باید مبارزه با دخانیات به یک دغدغه و مطالبه گری در جامعه تبدیل شود. منصوری تصریح کرد: برای مبارزه با دخانیات عزم و اراده ملی می‌خواهد، در یک جای خاص مانند آموزش و پروش، صدا و سیما یا سازمانی نمی‌توان بحث مبارزه با دخانیات را در پیش گرفت باید رسانه‌ها به عنوان یک پیام رسان، بحث مبارزه را به یک دغدغه تبدیل کنند، ما دراین زمینه نیاز به فرهنگ‌سازی داریم. به گفته وی، تاکنون مبارزه با دخانیات در کلام و کاغذ بوده و اثر ملموس نداشته باید کار فرهنگ‌سازی را امروز شروع کنیم تا برای نسل آینده تاثیرگذار باشد.
وی افزود: سالیانه بیش از ۶۰ هزار نفر در ایران در اثر مصرف دخانیات در کشور می‌میرند اگر روند افزایش مصرف سیگار کنترل نشود میزان مرگ و میر در ایران در ۱۰ سال آینده به ۲۰۰ هزار نفر در سال خواهد رسید. منصوری تاکید کرد: ۵۰ میلیارد نخ سیگار در کشور سالانه مصرف می‌شود که از این تعداد ۱۱ میلیارد نخ تولید داخل و ۴۰ میلیارد نخ واردات است که ۳۰ میلیارد آن قاچاق بوده است. وی افزود: در روز حدود ۵ میلیارد تومان سیگار در کشور دود می‌شود، حدود ۲ برابر این مبلغ را صرف بیماری که آلوده به دود سیگار می‌شود، می‌کنیم.
سخن پایانی
در پایان بد نیست بدانید که رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفته است: طبق آمار بیش از ۲۰ درصد مردان و چهار درصد زنان بالای ۱۵ سال در کشور مصرف روزانه سیگار دارند و از نظر آماری حدود ۱۴ درصد کل افراد جامعه به صورت روزانه به استعمال دخانیات می‌پردازند.