ایران در میان مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی کره زمین و در منطقه‌ای که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در میان نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد واقع شده است. میزان تابش خورشیدی در ایران بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است که البته بالاتر از میزان میانگین جهانی است. در ایران به طور میانگین سالیانه بیش از ۲۸۰ روز آفتابی گزارش شده است که بسیار قابل توجه است.
در حال حاضر میزان مصرف انرژی خورشیدی برای برق در سطح جهان ۲.۸ درصد است اما سازمان‌های بین‌المللی و زیست محیطی به طور مداوم در تلاش هستند تا این میزان را تا سال ۲۰۳۰ به ۳۲ درصد در سراسر جهان ارتقا دهند است.
نمی‌توان انکار کرد که خورشید یکی از فراوان‌ترین منابع ارائه انرژی است به طوری که برآوردها نشان می‌دهد که زمین حدود ۱۲۰ هزار ترا وات انرژی از تابش خورشیدی دریافت می‌کند و این میزان ۲۰ هزار برابر بیشتر از نیاز واقعی جهان است.
اگر ما بتوانیم از این انرژی به نحو احسن استفاده کنیم، دیگر نیازی نیست نگران به اتمام رسیدن ذخایر نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی باشیم.
روش‌های بسیاری وجود دارد که طی آن از انرژی خورشیدی به عنوان منبع تجدیدپذیر برای تصفیه انرژی و انتقال به یک اقتصاد کم کربن، به عنوان منبع تجدیدپذیر استفاده می‌شود. با این حال برخی از افراد در مورد استفاده از انرژی خورشیدی نگران هستند.
سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق می‌گوید: ایران دارای ظرفیت احداث ۶۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی و ۴۰ هزار مگاوات نیروگاه بادی است.
جعفر محمدنژاد می‌افزاید: بررسی‌ها نشان می‌دهد، بر اساس میزان تابش خوب خورشیدی در ایران، بیش از ۶۰ هزار مگاوات امکان احداث نیروگاه خورشیدی داریم و به لحاظ پتانسیل بادی نیز بیش از ۴۰ هزار مگاوات امکان تولید برق در کشور وجود دارد.
سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق با بیان اینکه کمی بیش از ۹۱۰ مگاوات از برق کشور توسط نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین می‌شود خاطرنشان می‌کند که ۲۵۰ مگاوات از نیروگاه‌های تجدیدپذیر از طریق بخش خصوصی در حال احداث است. به گفته وی احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر از طریق بخش خصوصی از قبل شروع شده و تقریباً ۲۵۰ مگاوات از این نیروگاه‌ها در حال احداث است و پیش بینی می‌شود تا شروع پیک تابستان آینده به بهره برداری برسند.
وی همچنین یادآورمی شود ۲۵۰ مگاوات دیگر نیز بر اساس تعاملاتی که به تازگی با برخی سرمایه گذار انجام شده، با مدل مالی متفاوت احداث خواهد شد. خوشبختانه در پی فراخوان برای ۱۰ هزار مگاوات، بیش از ۸۵ هزار مگاوات اعلام آمادگی دریافت کرده‌ایم که در حال جمع بندی آنها هستیم.
«علی اکبر محرابیان» وزیر نیرو نیز با اشاره به ظرفیت جدید نیروگاه‌های تجدید پذیر این نوید را داده است که در آینده نزدیک ۵۰۰ مگاوات نیروگاه جدید انرژی‌های تجدید پذیر به توان تولید برق کشور افزوده خواهد شد. وی پیش از این نیز احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه انرژی‌های تجدید پذیر را از جمله برنامه‌های خود برای وزارت نیرو در هنگام رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی معرفی کرده بود.
با این حال بالا بودن هزینه‌های اولیه پنل خورشیدی، بالا بودن هزینه سرمایه‌گذاری انرژی خورشیدی نسبت به سایر انرژی‌ها، رقابت‌پذیر بودن سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی نسبت به سایر انرژی‌ها و زمان بر بودن بازدهی پنل‌های خورشیدی مهمترین عواملی هستند که بر عدم توسعه این نوع از انرژی تجدید پذیر در ایران تأثیر گذار است.
در این میان به گفته کارشناسان با وجود محدودیت‌های آب و هوایی و هزینه بالای تهیه تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی متأسفانه میزان خرید برق تولیدی توسط وزارت نیرو بسیار پایین بوده و با وجود وعده‌های متعدد مسئولان وزارت نیرو تاکنون اقدامی عملی برای پرداخت منطقی در مقابل هزینه کرد صاحبان نیروگاه‌ها صورت نمی‌گیرد و بسیاری از این افراد در مسیری وارد شده‌اند که نه راه پس دارند و نه راه پیش.
قیمت برق تولیدی بسیار پایین بوده و سرمایه گذاری صرفه اقتصادی ندارد
یکی از صاحبان نیروگاه‌های خانگی خورشیدی در استان کردستان اظهار کرد: ماهیانه در نیروگاه پنج کیلوواتی بنده حدود ۹۰۰ کیلووات تولید برق داریم که این مهم برای فصول بهار و تابستان بوده و در پاییز و زمستان بسیار کاهش می‌یابد.
وی افزود: متأسفانه وزارت نیرو هزینه بسیار کمی برای خرید برق تولیدی ما پرداخت می‌کند که سالیانه به ۱۵ میلیون تومان هم نمی‌رسد و این در حالی است که اکنون هزینه خرید و نصب یک نیروگاه خورشیدی حدود ۲۰۰ میلیون تومان است و با این روند قرارداد ۲۰ ساله خرید که از سال دهم بیش از ۳۰ درصد قیمت خرید کاهش می‌یابد می‌توان گفت اصلأ به سود سرمایه گذاران نبوده و تنها وزارت نیرو سود می‌برد و برق بسیار ارزان قیمت دریافت می‌کند.
این مالک نیروگاه خورشیدی خانگی تصریح کرد: پرداخت‌ها نیز اصلأ منظم نبوده و گاهی اوقات حدود ۳ ماه طول می‌کشد تا یک پرداختی داشته باشند.
این سرمایه گذار بخش خصوصی اظهار کرد: از سرمایه گذاری خود در عرصه نیروگاه‌های خورشیدی بسیار پشیمان هستم و هیچ شخصی را برای سرمایه گذاری در این عرصه دعوت نمی‌کنم چرا که اگر مبلغ سرمایه گذاری خود را در عرصه‌های دیگر سرمایه گذاری می‌کردم بدون شک سود و بهره وری بیشتری داشتم و این زیان سنگین را متحمل نمی‌شدم.
وی افزود: تا زمانی که مسئولان وزارت نیرو مبلغ خرید برق تولیدی را افزایش ندهند نباید منتظر افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی در این عرصه بود و کشور با مشکلات بزرگ‌تری در راستای تولید برق در آینده نزدیک مواجه خواهد شد.
خدمات فنی و پشتیبانی به صاحبان نیروگاه‌های خورشیدی ارائه نمی‌شود
منبری از پیمانکاران فعال در عرصه راه اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در استان کردستان اظهار کرد: طی پنج سال اخیر شاهد سرمایه گذاری تعدادی از شهروندان کردستانی در عرصه تولید برق از طریق نیروگاه‌های خورشیدی هستیم اما متأسفانه همه آنها از میزان درآمد پایین و عدم حمایت‌های فنی و پشتیبانی ناراضی هستند.
وی افزود: در سال گذشته نهادهای عمومی و خدمت رسانی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای ساخت هزاران نیروگاه خورشیدی خانگی ورود کرده‌اند که بدون در نظر گرفتن امور پشتیبانی و خدمات فنی بدون شک در آینده نزدیک شاهد نارضایتی‌های بسیاری در سطح کشور از این منظر خواهیم بود.
منبری اظهار داشت: باید وزارت نیرو و شرکت‌های توزیع برق استان‌ها هرچه سریع‌تر اقدام به ایجاد مراکز پشتیبانی و ارائه خدمات فنی به نیروگاه‌های فعال کنند چرا که این بی توجهی موجب دلسردشدن بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در عرصه تولید برق خورشیدی خواهد بود.