به گزارش مشرق، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) ۱۹ تیر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره نشست اخیر شورای امنیت و اینکه شاهد بهانه جویی سه کشور اروپایی بودیم، اظهار داشت: تحریم‌های یکجانبه به عنوان ابزار قانونی توسط آمریکا و متحدان آن علیه ایران استفاده شده است. گفته‌ایم توسل به این تحریم‌ها غیرقانونی و نقض حقوق بشر است.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: درباره برجام هم دولت آمریکا به صورت غیرقانونی از یک توافق بین‌المللی خارج شد و هم دولت‌های اروپایی از انجام تعهداتشان در چارچوب برجام اجتناب کردند و به رغم وعده‌هایی که دادند نتوانستند نقصان آمریکا را جبران کنند. دولت‌های اروپایی و سه دولت به اندازه آمریکا در اجرای تعهداتشان مسؤولیت دارند و کوتاهی کردند و باید پاسخگوی کوتاهی باشند.
وی گفت: اینکه در موضع مدعی بنشینند و علیه ایران اتهاماتی را مطرح و یا تحریم‌هایی را برمبنای ادعاهای واهی علیه ایران اعمال کنند، یک اقدام کاملا غیرقانونی و غیرقابل پذیرش است. این اقدامات را رد می‌کنیم و غیرسازنده و حرکت در مسیر کاملا بی نتیجه می‌دانیم که هم دولت آمریکا و هم طرف‌های اروپایی مدت‌ها در این مسیر حرکت کردند و به نتیجه نرسیدند.
کنعانی ادامه داد: دولت‌های اروپایی به جای بهانه‌جویی و اتهام زنی پاسخگوی خود در مورد برجام و ایران باشند. هرگونه تحریم جدید براساس ادعاهای بی پایه و اساس کاملا مردود است و ایران این حق را برای خود محفوظ می‌داند و به هرگونه اقدام غیرمسؤولانه واکنش جدی متناسب در زمان خود نشان خواهد داد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره سفر رئیس جمهور به آفریقا بیان کرد: آفریقا قاره فرصت‌هاست. ایران در زمینه‌های دانش بنیان می‌تواند کمک‌های جدی و موثر به کشورهای آفریقایی داشته باشد. این سفر را نقطه آغاز جدید می‌توانیم بدانیم که جهش جدیدی در روابط ایجاد کند.
وی گفت: کشورهای حوزه آفریقا علاقه‌مند جدی به توسعه روابط با ایران هستند و ظرفیت‌های فنی و تکنولوژیکی ایران برای آنها حائز اهمیت است.
وی در پاسخ به سؤال درباره مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان در پی سفر حسین امیرعبداللهیان به باکو و اظهارات اخیر وزیر خارجه آذربایجان و همچنین موضوع بازگشایی سفارتخانه آذربایجان در تهران نیز گفت: در مسیر خیلی خوب و سازنده دوجانبه قرار گرفتیم و دو طرف اتفاق نظر دارند که آن چیزی که در روند روابط دوجانبه و موضوع ناگوار مرتبط با حمله به سفارت را در چارچوب گفت‌وگوهای دوجانبه عبور کرده و روابط را به مسیر درست خود برگردانند. سفر امیرعبداللهیان مشارکت در جنبش عدم تعهد بود و با توجه به اهمیت روابط دوجانبه و هم دیدار با همتای آذربایجانی و هم گفت‌وگوهای سازنده و مثبتی با رئیس جمهور آذربایجان انجام شد هم نفس این دیدارها و هم گفت‌وگوهای انجام شده همگی بیانگر آن است که خوشبختانه در مسیر درست قرار گرفتیم و اینکه اتفاق نظر وجود دارد از این شرایط با گفت‌وگو عبور کنیم.
وی ادامه داد: اکنون فضای بسیار مثبتی را شاهد هستیم و نتیجه گفت‌وگوها با گام‌های عملی تکمیلی می‌تواند زمینه ساز از سرگیری فعالیت سفارت آذربایجان باشد. ایران به مسؤولیت‌های خود در ارتباط با تامین امنیت اماکن دیپلماتیک واقف است و مسؤولانه عمل می‌کند و یک رخداد غیرمنتظره ملاکی برای تعیین امنیت سفارتخانه‌ها نیست. سفارت آذربایجان از حداکثر امنیت برخوردار خواهد بود و امیدواریم در آینده نزدیک با دیدارها شاهد آغاز فعالیت سفارت جمهوری آذربایجان در تهران باشیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال درباره حق‌آبه هیرمند اظهار داشت: پیگیری‌ها ادامه دارد و جزو مطالبات ماست. در مورد آب هیرمند طرف افغانستانی متعهد و مسؤول است که حق آبه ایران را تامین و پرداخت کند و مقامات دولت افغانستان به حق ایران و حق‌آبه ایران مبتنی بر معاهده موجود اعتراف و تأکید دارند ولی در مسیر ادای تعهد و تامین حق آبه متاسفانه به رغم پیگیری ها چنین چیزی را شاهد نیستیم.
وی افزود: این انتظار به حق و قانونی ایران است که میزان حق‌آبه خود را داشته باشد. در مذاکرات این را بیان کردیم و گفت‌وگوها در سطوح مختلف با مقامات دولت سرپرستی افغانستان ادامه دارد و این موضوع را با جدیت ادامه می‌دهیم. تامین حق‌آبه یکی از اقدامات توأم با حسن نیتی خواهد بود که به ما نشان خواهد داد دولت سرپرستی موقت افغانستان مایل است روابط را مبتنی بر منافع مشترک ادامه دهد و در این مسیر به تلاش‌های خود ادامه خواهیم داد.
وی درباره میدان گازی آرش و ادعای عربستان و کویت در این خصوص نیز اظهار داشت: در چارچوب گفت‌وگوهای دوجانبه با مقامات دولت کویت در حال پیگیری این موضوع هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره دیدار امیرعبداللهیان و سرپرست وزارت خارجه سودان در باکو گفت: نتیجه تحرکات دیپلماتیک دو طرف در ماه‌های گذشته بود. نتیجه این اقدامات دیپلماتیک را در نشست باکو دیدیم که به دیدار وزرای خارجه منتهی شد. گفت‌وگوهای مثبتی بود. سودان به عنوان کشور مهم عربی و اسلامی برای ما حائز اهمیت است. دو کشور روابط سازنده و خوبی داشتند.
وی افزود: طرف سودانی تمایل خود را برای بازگرداندن روابط به مسیر طبیعی و ازسرگیری روابط رسمی اعلام کرد که مورد استقبال گرم و جدی طرف ایرانی قرار گرفت. نسبت به آنچه در داخل سودان می‌گذرد نگران هستیم و تحولات داخلی این کشور را با نگرانی دنبال می‌کنیم و متاسف هستیم که مردم سودان شرایط سختی را در حال تجربه کردن هستند و امیدواریم شاهد ثبات و آرامش در سودان باشیم. امیدواریم با از سرگیری روابط رسمی شاهد تقویت روابط و برداشتن گام‌های جدید در راستای گسترش روابط باشیم.
کنعانی ادامه داد: روابط دو کشور به نفع جهان اسلام خواهد بود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: استفاده از ظرفیت چندجانبه گرایی برای تقویت همکاری‌های اقتصادی را دنبال می‌کنیم. تقویت روابط با کشورهای همسایه گویای این است که سیاست دولت در حوزه دیپلماسی اقتصادی در روابط با همسایگان سیاست موفقی بوده است و دستگاه‌ها و وزارت خارجه به عنوان دستگاه تسهیل کننده نقش موفقی داشته‌اند. در ارتباط با روابط با همسایگان تقریبا با همه کشورها شاهد افزایش نرخ رشد همکاری‌های اقتصادی هستیم.
وی افزود: اسنادی که امضا شد نشانگر موفق بودن این سیاست است. در ارتباط با سازمان همکاری شانگهای و عضویت ایران در این سازمان که ظرفیت اقتصادی بسیار عظیم دارد موفقیت بسیار بزرگ است. در مورد تقویت همکاری با سازمان همکاری اوراسیا شاهد همکاری‌های خوبی هستیم. شاهد تقویت مناسبات با مجموعه بریکس و مشارکت رئیس جمهور در نشست مجازی و دعوت به عمل آمده در نشست آتی سران هستیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: همه اینها نشانگر موفقیت ملموس و چشمگیر دولت در حوزه اقتصادی است. این روند با جدیت و استقبال از سوی شرکا ادامه خواهد یافت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید درباره اینکه مذاکرات غیرمستقیم برای آزادی زندانیان در جریان است، اظهار داشت: از همه مسیرها و فرصت‌های دیپلماتیک از جمله گفت‌وگوهای با واسطه و تبادل پیام‌های با واسطه برای احقاق حقوق حقه ملت ایران در موضوع هسته‌ای استفاده خواهیم کرد و از هیچ فرصتی دریغ نخواهیم کرد. تلاش‌های دیپلماتیک ادامه دارد و متناسب با شرایط و فرصت‌ها این مسیر را دنبال خواهیم کرد. هم در ارتباط با آزادی زندانیان و هم رفع انسداد از دارایی‌های مالی ایران و هم در ارتباط با مذاکرات رفع تحریم‌ها این گفت‌وگوها و تبادل پیام‌ها با فراز و نشیب‌هایی ادامه دارد و روند جاری محسوب می‌شود.
وی درباره اجلاس بین‌المللی گرد و غبار در تهران نیز گفت: معضل گرد و غبار در سال‌های اخیر روی زندگی مردم کشور ما در مناطق مختلف تاثیر گذاشته و آسیب‌های جدی بر سلامت و حتی فعالیت روزمره مردم در بعضی از زمان‌های سال گذاشته است.
کنعانی بیان کرد: مسائل مربوط به محیط زیست محدود به یک مرز و جغرافیا نیست و با توجه به سیال بودن می‌تواند بلافاصله یا با فاصله زمانی از کشوری به کشور دیگر منتقل شود و فعالیت‌های روزمره و سلامت مردم را تحت تاثیر قرار دهد. دولت توجه ویژه‌ای به موضوع گرد و غبار دارد و سازمان محیط زیست مسؤولیت دارد.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: نیازمند همکاری‌های جدی در دو سطح منطقه‌ای و بین‌المللی است. دستگاه دیپلماسی به این موضوع توجه دارد و تلاش کرده از ظرفیت‌ها برای جلب و تجمیع ظرفیت‌های بین‌المللی برای مقابله با آثار این پدیده استفاده کند.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری است که با جدیت موضوع گرد و غبار را در سطح سازمان ملل و آژانس‌های ذیربط مطرح و راهکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی آن را جستجو و تلاش‌های جدی انجام داده است. یکی از موفقیت‌های ایران اقدام ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی بود که بانی قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل شدیم که با اجماع همه کشورها تصویب شد و قرار است کنفرانس بین‌المللی مقابله با طوف‌های گرد و غبار توسط ایران و با همکاری سازمان ملل در شهریور ۱۴۰۲ با حضور کشورهای مختلف متاثر از پدیده گرد و غبار و آژانس‌های تخصصی سازمان ملل برگزار شود. قرار است آژانسی برای مقابله با طوفان گرد و غبار تعیین شود. در حال زمینه سازی با کمک سایر دستگاه‌ها برای برگزاری موفق این اجلاس هستیم.
کنعانی همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره برگزاری نشست شورای حقوق بشر و هیأت حقیقت‌یاب ایران را متهم به نقض حقوق بشر کرد، گفت: اقدام کشورهای غربی در تشکیل کمیته حقیقت‌یاب مصداق بارز سیاسی کردن موضوع مهم حقوق بشر و سوءاستفاده ابزاری از سازوکارهای حقوق بشری سازمان ملل است. ایران از ابتدا با رد رویکرد غیرسازنده کشورهای غربی در سیاسی کردن موضوع حقوق بشر تشکیل هیأتی موسوم به حقیقت یاب را غیرمشروع خوانده و گفته به رسمیت نمی‌شناسیم. در چارچوب کمیته‌ای که تشکیل دادند این هیأت گزارش شفاهی خود را ۱۴ تیر به شورای حقوق بشر ارائه کرد. ایران براساس موازین متقن و مقابله با رویکرد سیاسی هیأتی را اعزام و دبیر ستاد حقوق بشر به همراه مدیرانی از وزارت خارجه و اعضای نمایندگی ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو در اجلاس مزبور به صورت جدی شرکت و توضیحات و نکات خود را مطرح و ادعاهای مندرج در گزارش شفاهی رئیس کمیته حقیقت یاب را به صورت جدی رد کردند. تعدادی از کشورهای حاضر و عضو در شورای حقوق بشر همسو با نگاه ایران صحبت و از موضع ایران حمایت و از تشکیل هیأتی با این عنوان انتقاد کردند.
وی ادامه داد: معتقدیم حمایت و ارتقای حقوق بشر مسؤولیت انحصاری دولت‌هاست و برای شناسایی و رسیدگی به آسیب‌های مادی و جانی به شهروندان و نیروهای مجری قانون،دریافت شکایت آسیب دیدگان و مصدومان در خصوص نقض حقوق افراد در چنین حوادثی وظیفه دولت‌هاست و کمیته حرفه‌ای و مسؤول با دستور رئیس جمهور تشکیل شد و معتقدیم با وجود سازوکار داخلی در کشور ایجاد هیأت حقیقت یاب توسط کشورهای غربی غیرقانونی و غیرمشروع است. با توجه به مسؤولیت پذیری ایران در ارتباط با مباحث حقوق بشری ایجاد این کمیته غیرقانونی است. همان کشورهایی که تحریک کننده اغتشاشات در ایران بودند و با یک فاصله زمانی خود به شرایطی در داخل کشور مبتلا شدند که به روش‌های غیرقانونی و ناقض حقوق بشر برای سرکوب اعتراضات متوسل شدند بانی ایجاد چنین سازوکاری هستند و ما سیاست یک بام و دو هوا را نمی‌پذیریم.
سخنگوی وزارت خارجه درباره نسل کشی سربرنیتسا نیز گفت: موضع ایران همواره مشخص بوده و نقش ایران در بحث بوسنی به عنوان کشور پیشرو در حمایت از حقوق بشر و مقابله با فجایع و اقدامات ناقض بین‌المللی بوده است و این نقش برجسته و ممتاز فصل درخشانی است و ایران می‌تواند از این به عنوان رویکرد مترقی و سازنده و نمونه در سطح جهانی یاد کند. همواره علاقه‌مند به تقویت مناسبات با بوسنی بودیم و تلاش‌های لازم را انجام دادیم. ارتقای روابط نیازمند اراده سیاسی مشترک است. در سایه فضای خوب سیاسی موجود بین دو کشور امکان توسعه مناسبات در سایر حوزه‌ها از جمله همکاری‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی نیز وجود دارد و می‌توانیم تلاش مشترک کنیم که روابط را در سطح مورد انتظار ارتقا دهیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تمایل برخی از اعضای گروهک تروریستی منافقین برای بازگشت به ایران بعد از حمله پلیس آلبانی نیز اظهار داشت: در ارتباط با موضوع منافقین خوشحال هستیم که جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با این سازمان معتقد است سازمان کاملا تروریستی و نمونه بارز یک نمونه تروریستی و جنایتکار و تابلودار است.
وی افزود: از ابتدای انتقال اعضای این فرقه به آلبانی درباره ماهیت تروریستی این سازمان برای آلبانی و مقامات این کشور هشدار دادیم. خوشحالیم که آنها به صدق گفتار ایران در این زمینه پی بردند و متاسف هم هستیم که این فرقه هزینه‌های زیادی را بر آلبانی و هم بر روابط دوجانبه بین ما و آلبانی تحمیل کرده است. بازررسی نیروها و پلیس ضد تروریستی آلبانی از کمپ این فرقه تروریستی و مصادره برخی اسناد و تجهیزات غیرمتعارف آنها یک بار دیگر اثبات کرده است که این یک فرقه کاملا تروریستی، خشونت طلب، خلافکار و قانون گریز و اقداماتش مخل امنیت بین‌المللی است. در ارتباط با این فرقه از دولت آلبانی انتظار داریم همانند سازمان و فرقه تروریستی با این گروهک برخورد کند.
کنعانی ادامه داد: متاسفیم به رغم شناخت دقیق از ماهیت تروریستی این فرقه کشورهایی در اروپا از این فرقه حمایت و از اعضای این فرقه میزبانی و یا میزبان نشست‌های دوره‌ای این گروهک هستند. انتظار داریم کشورهای مدعی حقوق بشر به مسؤولیت خود عمل کنند.
وی ادامه داد: رفتارهای رهبران این فرقه تروریستی با اعضای این سازمان مصداق بارز نقض حقوق بشر است و از جامعه بین‌المللی انتظار داریم صدای خانواده اعضای گرفتار در این گروهک را بشنوند که حقوق انسانی فرزندانشان در حال نقض و پایمال شدن است.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: رئیس این فرقه یک شخص جنایتکار با پرونده کاملا مشخص است. انتظار ایران از کشور و کشورهای پذیرنده این است که این فرد را مطابق قوانین بین‌المللی هم مورد تعقیب و هم تحویل ایران قرار دهند. ایران با استفاده از ظرفیت‌های پلیس بین‌المللی درخواست‌های استرداد را برای تعداد قابل توجهی از کشورها که میزبان و محل تردد اعضای این فرقه هستند فرستادده است.
کنعانی درباره رای دادگاه فدرال برای مسیح علینژاد و پیگرد قضایی برای وی نیز اظهار داشت: اقدام شرورانه و راهزنی از سوی آمریکا را به هیچ وجه نمی‌پذیریم که با استفاده از قوانین داخلی خود نسبت به دیگر کشورها احکامی را صادر و درباره منابع مالی دیگر کشورها اقدامی را صورت دهند و راهزنی کنند. رفتارهایی از این گونه کاملا به دور از شأن دولت‌های عضو سازمان ملل و ناقض قوانین بین‌المللی است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره اعزام سفیر به لیبی اظهار داشت: نقش لیبی و جایگاه این کشور در حوزه جهان عرب و جهان اسلام و شمال آفریقا متمایز و برجسته است. توجه به جایگاه این کشور همواره مورد اهتمام ایران بوده است. در طول سالیان طولانی روابط خوبی بین دو کشور وجود داشته و پیوندهای بین دو ملت نیز بسیار عمیق و ریشه دار است. با توجه به شرایط لیبی در طول سال‌های گذشته و تحولات در داخل این کشور و بی ثباتی‌ها تصمیم بر خروج سفیر و کادر دیپلماتیک ایران از سفارت ما گرفته شد و طبیعتا فعالیت سفارت ما در پایتخت متوقف شده بود. در سال‌های اخیر سفیر ما در تونس سفر ترددی در لیبی بود و ماموریت‌های دیپلماتیک را انجام می‌داد. با توجه به اهمیت و جایگاه لیبی و ارتقای ثبات و امنیت در این کشور کمک کرد روابط و فعالیت نمایندگی‌های دیپلماتیک را به مسیر عادی و طبیعی برگردانیم. سفیر لیبی در تهران معرفی شد و استوارنامه خود را تسلیم رئیس جمهور کرد.
وی افزود: هیأت دیپلماتیک ایران نیز عازم طرابلس شده است و با استقبال مقامات وزارت خارجه لیبی در محل سفارت مستقر شده و دیدار و گفت‌وگوی دوجانبه‌ای با مسؤولان لیبی در وزارت خارجه انجام شد. زمینه سازی برای ارتقای سطح هیأت دیپلماتیک ما در لیبی در حال انجام است. فعالیت سفارت ما در لیبی آغاز شده است و این روابط تقویت و ادامه خواهد یافت.
وی درباره روابط دوجانبه با آمریکا که سؤال خبرنگار سی.بی.اس بود نیز گفت: دولت آمریکا در ارتباط با ایران هیچگاه رفتار خود را مبتنی بر احترام متقابل اجرا نکرد. دولت آمریکا در ارتباط با ملت ایران مرتکب نقض‌های فاحش شده است. در مباحث حقوق بشر دولت آمریکا نسبت به ملت ایران یک تاریخ قطوری را در طول چهار دهه گذشته رقم زده است. مادامی که دولت آمریکا در ارتباط با ایران از رفتارهای خود به صورت جدی عدول نکند و روابط توأم با احترام متقابل را نپذیرد، در چنین فضایی صحبت از روابط دوجانبه بی معنی است. دولت آمریکا نه به احترام متقابل پایبندی نشان داد و نه به حقوق ملت ایران.
سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر علی باقری به بغداد اظهار داشت: این سفر در راستای برگزاری پنجمین کمیته مشترک گفت‌وگوهای سیاسی دو کشور انجام شد. ملاقات‌های بسیار خوبی با توجه به اهمیت روابط دوجانبه انجام شد.