به گزارش مشرق، آلرژی‌های غذایی مشکلی شایع برای کودکان در تمام دنیا هستند. تقریباً ۸ درصد از بچه‌ها دچار آلرژی‌های غذایی هستند که چیزی معادل یک سیزدهم می‌شود. هرچند بعضی از آلرژی‌ها خفیف‌ترند اما همهٔ آنها خطر آنافیلاکسی را دارند که در صورت عدم درمان فوری می‌تواند منجر به مرگ شود. بیشتر از ۴۰ درصد از کودکانی که آلرژی غذایی دارند زمانی نیازمند مراجعه به اورژانس می‌شوند.

هرچند احتمال یک آلرژی غذایی با جنبه ژنتیکی آن قوی‌تر می‌شود؛ اما پیش‌بینی آلرژی غذایی کودک کار سختی است. به همین دلیل مهم است نسبت به معمول‌ترین آلرژی‌های غذایی در کودکان آگاه باشید و بدانید چه علائمی ممکن است حاکی از وجود یک آلرژی غذایی باشد و چه باید بکنید اگر کودکتان دچار یک آلرژی غذایی است.

تقریباً ۶ نوع متفاوت از مواد غذایی می‌توانند عامل ۹۰ درصد از آلرژی‌های غذایی در کودکان باشند. این غذاها شامل لبنیات، تخم‌مرغ، سویا، گندم، بادام‌زمینی و بادام درختی می‌شوند.

آلرژی نسبت به این ۶ ماده غذایی معمولاً در سن پایین روی می‌دهد؛ اغلب قبل از ۲۴ ماهگی. آلرژی به ماهی یکی از شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی در افراد بزرگسال است؛ اما این آلرژی بعد از سال‌های خردسالی نیز در کودکان دیده می‌شود.

ارتباط آشکاری بین یک غذای خاص و یک سن مشخص وجود ندارد که بتوان بر اساس آن پیش‌بینی کرد آلرژی غذایی از چه زمانی شروع می‌شود. ضمناً آلرژی‌ها ممکن است اولین باری که کودک، غذایی را می‌خورد خود را نشان ندهند.

خصوصیات شایع‌ترین آلرژی‌ها در کودکان

شیر گاو

آلرژی به محصولات گاوی یکی از شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی در کودکان است که دلیل آن معمولاً زود قرارگرفتن کودک در معرض شیر گاو می‌باشد.

در واقع آلرژی به شیر گاو و تخم‌مرغ بسیار در کودکان شایع است و تقریباً دو تا سه درصد از بچه‌های زیر سه سال به شیر گاو حساسیت دارند.

آلرژی به شیر گاو ممکن است ابتدا خود را به‌صورت ناراحتی گوارشی در کودکی که در معرض شیر گاو قرار گرفته نشان بدهد، مثلاً از طریق شیر مادر یا به‌واسطه خوردن شیر خشکی که بر پایه شیر گاو است.

این بچه‌ها ممکن است بعد از شیر خوردن استفراغ کنند یا دچار علائم زیادی از نفخ و کولیک باشند. همچنین ممکن است کودک دارای علائم پوستی مثل اگزما شود. کهیر یا مشکلات تنفسی هم ممکن است در برخی از بچه‌ها ایجاد شود.

تخم‌مرغ

آلرژی به تخم‌مرغ نیز یکی از معمول‌ترین آلرژی‌ها در کودکان است. بیشتر افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند، نسبت به سفیده آن آلرژی نشان می‌دهند نه به زرده آن. اما ازآنجایی‌که تقریباً غیرممکن است بتوانید زرده تخم‌مرغی را بخورید که هیچ اثری از سفیده در آن نباشد، کارشناسان توصیه می‌کنند اگر به تخم‌مرغ آلرژی دارید اصلاً تخم‌مرغ نخورید.

علائم آلرژی به تخم‌مرغ مشابه علائم دیگر آلرژی‌هاست و می‌تواند شامل کهیر، تورم پوستی، استفراغ و اسهال شود. تنگی نفس و گرفتگی گلو هم می‌تواند در حساسیت به تخم‌مرغ دیده شود. این علائم، اورژانسی بوده و نیاز به اقدام فوری درمانی دارند.

سویا

آلرژی به سویا در کودکان هر چند مثل آلرژی به شیر گاو معمول نیست؛ اما شامل علائم مشابهی می‌شود از جمله کولیک و ناراحتی‌های گوارشی. بعضی از بچه‌هایی که به سویا آلرژی دارند ممکن است خون در مدفوعشان دیده شود.

والدینی که بعد از مشکوک بودن نسبت به آلرژی کودک به شیر گاو سراغ شیرخشک بر پایه سویا می‌روند گاهی متوجه می‌شوند کودکشان نسبت به سویا نیز حساسیت دارد. در این موارد باید از پزشک بپرسید شیرخشک مناسب کودک شما کدام است. شیرخشک‌های مخصوصی نیز وجود دارند که از پروتئین‌های هیدرولیز شده یا آمینواسیدها درست شده‌اند.

گندم

آلرژی کودکان به گندم به‌اندازه آلرژی به تخم‌مرغ و شیر گاو شایع نیست؛ اما به‌هرحال وجود دارد. ممکن است واکنش آلرژیک به گندم زمانی اتفاق بیفتد که برای اولین‌بار گندم به کودک معرفی می‌شود که معمولاً به‌صورت سرلاک بر پایه گندم می‌باشد.

دیگر غذاهایی که گندم دارند و بچه‌ها ممکن است بخورند مثل پاستا یا نان. لازم به یادآوری است که بعضی از محصولات غیرخوراکی نیز ممکن است گندم داشته باشند مثل خمیربازی. پس اگر کودکتان به گندم آلرژی دارد او را از این وسایل نیز دور نگه دارید.

علائم آلرژی به گندم شامل کهیر، خارش پوست، عطسه، گرفتگی بینی و علائمی شبیه آسم می‌شود. در آلرژی به گندم هم مثل سایر آلرژی‌ها ممکن است آنافیلاکسی اتفاق بیفتد. بعضی از بچه‌ها ممکن است به گلوتن موجود در محصولات گندم حساسیت داشته باشند که به آن بیماری سلیاک گفته می‌شود. در بیماری سلیاک، گلوتن می‌تواند به سیستم گوارشی آسیب زده و در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد کند.

بادام‌زمینی

بادام‌زمینی نیز می‌تواند در کودکان ایجاد آلرژی کند. هر چند آلرژی به بادام‌زمینی کمتر از آلرژی به شیر گاو و تخم‌مرغ شایع است؛ اما تقریباً دو و نیم درصد از بچه‌ها دچار آلرژی به بادام‌زمینی هستند و این عدد روبه‌افزایش است.

بعضی از آلرژی‌ها به بادام‌زمینی ممکن است خفیف بوده و با علائمی مثل خارش پوست، کهیر و عوارض گوارشی همراه باشند؛ اما آلرژی به بادام‌زمینی و آجیل‌ها گاهی می‌تواند شدیدترین واکنش‌های آلرژیک را ایجاد کند. بادام‌زمینی به‌احتمال بیشتری در کودکان می‌تواند باعث واکنش‌های آنافیلاکسی بشود.

بهترین درمان‌ها برای آلرژی‌های غذایی کدام‌اند؟

تشخیص و تأیید آلرژی نیازمند نظر پزشک می‌باشد. معمولاً آلرژی‌های غذایی با ترکیبی از آزمایشات خون و تست‌های پوستی تشخیص داده می‌شوند.

وقتی یک آلرژی غذایی تشخیص داده می‌شود لازم است کودک به‌طورجدی از آن غذا منع شود. یعنی شما باید برچسب محصولات غذایی را چک کنید و اگر به رستوران می‌روید از ترکیبات غذایی که می‌خورید کاملاً مطلع باشید. ضمناً شاید لازم باشد برای موارد اورژانسی اپی‌نفرین همراه خود داشته باشید.

باتوجه‌به پیشرفت‌های علم پزشکی امروزه راه‌های دیگری نیز برای کنترل آلرژی‌های غذایی در کودکان وجود دارد، مثل ایمونوتراپی که واقعاً می‌توانند زندگی فرد دچار آلرژی و خانواده او را تغییر دهند.

چگونه جلوی آلرژی‌های غذایی در کودکان را بگیریم؟

هر چند هیچ راه قطعی وجود ندارد که بتوانید جلوی ابتلای کودک به آلرژی غذایی را بگیرید؛ اما امروزه توصیه می‌شود یک آلرژن را زودتر به کودک معرفی کنید. قبلاً توصیه می‌شد والدین صبر کنند و آلرژن‌های شایع را زود به کودک معرفی نکنند مثل تخم‌مرغ و بادام‌زمینی.

اگر صبر کنید تا کودک بزرگ‌تر شود و سپس آلرژن‌های معمول را به کودک معرفی کنید ممکن است اتفاقاً احتمال واکنش آلرژیک را بیشتر کنید؛ زیرا این پیام به بدن می‌رسد که غذای خورده شده دردسرساز است. سیستم ایمنی بدن کودک در حال تکامل است و باید غذاهای آلرژی‌زا تعمداً به طور مرتب به کودک معرفی شوند تا سیستم ایمنی در معرض این پروتئین‌ها قرار گرفته و یاد بگیرد آنها را دوست بداند نه دشمن!

پزشکان توصیه می‌کنند آلرژن‌های شایع مثل تخم‌مرغ، سویا، بادام‌زمینی، گندم و شیر را همزمان با شروع غذاهای جامد به کودک معرفی کنید. کودکان خوردن غذاهای جامد را معمولاً از شش‌ماهگی شروع می‌کنند.

اگر کودکتان آلرژی متوسط یا شدیدی نسبت به تخم‌مرغ دارد یا دچار اگزمای آلرژیک است حتماً در مورد نحوه معرفی بادام‌زمینی به کودک با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

در پایان

اگر تردید دارید که کودک شما دچار یک آلرژی غذایی است یا حتی به غذایی حساسیت دارد نباید در مراجعه به پزشک تعلل کنید. بعضی از واکنش‌های آلرژیک خفیف بوده و در خانه قابل کنترل‌اند اما برخی دیگر بسیار جدی و خطرناک بوده و نیازمند اقدام درمانی اورژانسی می‌باشند. علائمی که نشان می‌دهند کودک به اقدام اورژانسی نیاز دارد شامل مشکل در تنفس، تورم صورت و بدن، بیحالی، استفراغ یا ازدست‌دادن هشیاری می‌شود.

به همین دلایل مهم است که احتمال آلرژی غذایی کودک را با پزشک در میان بگذارید تا بدانید از دادن چه مواد غذایی به کودک باید اجتناب کنید.