به گزارش مشرق به نقل از ايسنا، اگر بخواهيم مروري بر آغاز افزايش قيمت كاغذ داشته باشيم، روند اخير از پاييز سال گذشته آغاز شد. پارسال همين موقع، قيمت هر بند كاغذ 70 گرمي اندونزي 60 در 90، 22 هزار و 500 تومان بود كه تا آغاز زمستان هر ماه كمي بيش‌تر ‌شد. در اسفندماه تصور بر اين بود كه گراني كاغذ مثل هر سال است و دليل آن نزديك شدن به ايام نمايشگاه كتاب است و كمي بعد كاهش پيدا مي‌كند. اما قيمت كاغذ اندونزي در آستانه‌ي نمايشگاه كتاب به بندي 50هزار تومان رسيد.

قيمت كاغذ ايراني هم در اين يك سال با رشد چشم‌گيري مواجه بوده، به‌طوري‌كه كاغذ پارس كه سال گذشته به قيمت 13 يا 14 هزار تومان به فروش مي‌رسيده، الآن به بندي 50 هزار تومان رسيده است.

ناشران اصولا قيمتي سه‌برابر قيمت تمام‌شده‌ي كتاب را پشت جلد آن درج مي‌كنند و با اين حساب، ناشران سال گذشته هر صفحه كتاب را حدود صفحه‌اي 25 تومان قيمت‌گذاري مي‌كردند كه در واقع يك كتاب 200 صفحه‌يي 5000 تومان قيمت‌گذاري مي‌شد. اما الآن با توجه به اين‌كه قيمت هر بند كاغذ به 82 هزار تومان رسيده است، هزينه چاپ هر صفحه كاغذ به همين نسبت افزايش پيدا مي‌كند.

بيش‌تر ناشران معتقدند، نمي‌توانند ديگر سه‌برابر هزينه تمام‌شده كتاب، پشت جلد قيمت بزنند. در نتيجه علاوه بر كاهش سود خودشان، از درصدي كه به مؤلف يا مترجم اختصاص داده مي‌شود، مي‌كاهند. يكي از ناشران در اين‌باره مي‌گويد: من پارسال در تمام قرارداد‌هايم درصد مؤلف را بين 10 تا 14 درصد لحاظ مي‌كردم؛ اما الآن يا قراردادي با نويسنده نمي‌بندم و يا درصد نويسنده را پايين‌تر درنظر مي‌گيرم.

مدير نشر ققنوس نيز درباره‌ي افزايش قيمت كاغذ مي‌گويد: ما مدت‌هاست با وعده وعيد‌هاي مختلف منتظريم شرايط تغيير كند. همين چند ماه پيش معاون فرهنگي وقت وزرات ارشاد گفت، تدابيري لحاظ مي‌شود كه كتاب ارزان شود؛ اما از سال گذشته تا كنون كاغذ 300 درصد گران شده است.

او مي‌افزايد: اكنون كاغذ اندونزي بسيار گران شده و ما ديگر براي چاپ كتاب‌هاي‌مان دنبال كاغذ ايراني هستيم كه آن هم كم شده و از سال گذشته هم با 200 درصد افزايش قيمت مواجه بوده است.

اين ناشر درباره‌ي قيمت‌گذاري كتاب‌ها گفت: ما بين دو و نيم تا سه‌برابر قيمت تمام‌شده كتاب را روي جلد مي‌زنيم. اما الآن ديگر اين كار را نمي‌كنيم؛ چون قيمت خيلي بالا مي‌رود؛ در نتيجه از سود خودمان و حق‌الزحمت مؤلف مي‌زنيم.

او با اشاره به تأثير گراني كاغذ بر فروش كتاب، تأكيد مي‌كند: گراني كاغذ بر فروش كتاب تأثير گذاشته، در شرايط كنوني كه همه‌ي اقلام مصرفي قيمت‌شان بالا رفته و در نتيجه توان خريد مردم پايين آمده است، بنابراين كسي كه كتاب ارزان را به زحمت مي‌خريد، ديگر سراغ كتاب نمي‌رود.

اين ناشر ادامه مي‌دهد: تابستان فصل خوبي براي فروش كتاب نيست. فروش همه‌ي كتاب‌ها حتا رمان در تابستان پايين مي‌آيد؛ اما به هر حال آمار فروش نشر ما به نسبت سال گذشته 20 درصد پايين آمده است.

قيمت‌ كاغذ اين روزها آن‌قدر بالا رفته است كه همه‌ي دست‌اندركاران نشر از ناشران گرفته تا چاپخانه‌داران و نويسندگان از گراني كاغذ مي‌‌گويند و حتا دليل چاپ نشدن كتاب‌هاي‌شان را نه دشواري‌هاي مميزي كه گراني كاغذ توصيف مي‌كنند. ناشران مي‌گويند، دودل شده‌اند كه اگر كتاب‌هاي با فروش مناسب گذشته را در شرايط جديد به چاپ بسپارند، آيا به بازگشت سرمايه منجر خواهد شد؟ اين است كه در انتشار آثار شناخته‌شده‌ترها هم دست به عصا شده‌اند، چه برسد به ناشناخته‌ها. اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي آمار مشخصي در اين زمينه ارائه نكرده است و محمد الهياري ـ مدير اداره كتاب ـ مي‌گويد، كتاب‌هايي كه براي دريافت مجوز به ارشاد مي‌آيند، به نسبت سال پيش كاهش نيافتده‌اند. در عين حال ناشران مي‌گويند، سخت‌گيري بيش‌تري براي پذيرفتن كتاب‌ها براي انتشار درنظر مي‌گيرند.

از زمان گراني كاغذ، مسؤولان وزارت صنايع و معادن و مسؤولان وزارت ارشاد، سخنان بسياري مطرح كرده‌اند و گاه حتا بار اين مشكل را به دوش يكديگر انداخته‌اند. سيدمحمد حسيني ـ وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي ـ و بهمن دري ـ معاون پيشين امور اين وزارتخانه ـ بارها وعده‌ي كاهش قيمت كاغذ را دادند و با تأكيد بر تلاش براي توليد كاغذ داخلي، قيمت كاغذ را در ماه‌هاي آينده رو به پايين ارزيابي كردند. اين در حالي است كه هنوز كارخانه كاغذ «كارون» به بهره‌برداري كامل نرسيده است.

از سوي ديگر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از نظر قانوني وظيفه و توانايي كاهش قيمت كاغذ در بازار را ندارد. اما مسؤولان اين وزارت‌خانه بارها از اختصاص بودجه براي خريد كاغذ خبر داده‌اند.

با قرار نگرفتن كاغذ در ليست كالاهايي كه ارز مرجع دريافت مي‌كنند، امكان استفاده از دلار با قيمت پايين‌تر براي خريد كاغذ خارجي منتفي شد و در نتيجه قيمت كاغذ با بالا رفتن قيمت ارز در هفته‌هاي اخير همچنان با افزايش قيمت روبه‌رو بوده است.

به تازگي نيز كارگروه حل مشكل كاغذ در معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي راه‌اندازي شد. داريوش رضواني با حكم علي اسماعيلي ـ سرپرست معاونت فرهنگي وزارت ارشاد ـ مسؤول اين كارگروه شد.

علي اسماعیلی هدف از تشکیل این کارگروه را بازگرداندن آرامش به صنعت چاپ و نشر کشور دانست و گفت، امیدواریم آسیب‌ها و دلایل گرانی کاغذ در کشور شناسايی شود تا نسبت به رفع آن اقدام شود.

رضواني نيز در نخستين اظهارنظرش، دليل گراني كاغذ را افزايش قيمت ارز ارزيابي كرد و از كاهش قيمت كاغذ وعده داد. او هدف از ايجاد اين كارگروه را اين كارگروه توجه به درخواست فعالان نشر معرفي كرد كه مي‌خواهد دغدغه‌ها و آسيب‌هاي اين حوزه را برررسي كند و بر اساس پيشنهادهاي فعالان اين حوزه، مسائل كاغذ حوزه كتاب و مطبوعات را حل كند.

بنا بر اعلام، اين كارگروه قصد دارد اقداماتي براي حل مشكل كاغذ انجام دهد و تلاش مي‌كند با هماهنگي‌اي كه با بانك مركزي و وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام مي‌دهد، سازوكارهاي ممكن براي حل مشكل كاغذ را بررسي كند و از سوء استفاده‌هاي احتمالي در اين حوزه جلوگيري كند.

روز چهارشنبه (29 شهريور) با داغ شدن بحث‌هايي درباره‌ي صفر شدن تعرفه واردات كاغذ، طاهر شبيري ـ دبير سنديكاي توليدكنندگان كاغذ و مقوا ـ با رد تصويب اين موضوع و با اشاره به ارائه پيشنهاد صفر شدن تعرفه واردات كاغذ به كميسيون ماده يك گفت: اين پيشنهاد از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مطرح شده است. صفر شدن تعرفه واردات كاغذ به هيچ‌ وجه قطعي نبوده و تنها در حد يك پيشنهاد است كه بعيد مي‌دانم در كميسيون ماده يك رأي بياورد.

او تأكيد كرد:‌ راه‌ حل كنترل بازار كاغذ و كاهش قيمت‌ها، كاهش تعرفه واردات نيست و ما به زودي محاسبات خود را در اين زمينه منتشر مي‌كنيم.

اما سيدمحمد حسيني ـ وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي ـ در حاشيه جلسه هيأت دولت از تصويب برداشتن تعرفه‌ كاغذ خبر داد و گفت: حذف تعرفه‌ كاغذ تصويب شده تا امتيازي باشد براي كساني كه واردات كاغذ را انجام مي‌دهند.

در هر حال، اميد مي‌رود مشكل كاغذ و گراني قيمت آن حل شود تا عرصه فعاليت براي دست‌اندركاران انتشار كتاب و مطبوعات مهيا و مناسب باشد.