گوينده شخصيت «پدر پسر شجاع» ـ پرويز ربيعي ـ است. او عاشق كارتون است و «تام و جري» برايش جذابيتي خاص دارد. ربيعي در كارتونهاي «پت پستچي» و «استاد نجار» هم صداپيشگي كرده است. شخصيت «جينا» در كارتون «پينوكيو» را مژگان عظيمي صداپيشگي كرده است؛ او معتقد است: جذابيتي كه كارتونهاي «سيندرلا» و «سفيدبرفي» دارند، «شرك» و كارتونهاي جديد ديگر ندارند.
مژگان عظيمي در سريال «هايدي» و كارتون «نيك و نيكو» هم صداپيشگي داشته است.
شخصيتي به اندازه «پدر پسر شجاع» برايت شهرت آورده؟!
پرويز ربيعي دربارهي علاقهمندياش به كارتونهاي تلويزيوني اينگونه گفت: بهترين كارتوني كه هميشه به محض اينكه تلويزيون آن را پخش ميكند مرا به سمت خود ميكشاند، كارتون «تام و جري» است؛ البته همهي كارتونها برايم جذاب هستند چرا كه كارتون، باورها و روياهاي غيرممكن هر فرد را زنده ميكند و براي لحظاتي ما را به دوران كودكي ميبرد و هميشه تخيلهاي كودكانه را برايمان حقيقي جلوه ميدهد به همين خاطر كارتون دوست دارم اما «تام و جري» برايم چيز ديگري است.
اين دوبلور و مدير دوبلاژ پيشكسوت با بيان اين كه در كارتون همه چيزهاي غيرممكن كودكانه، ممكن ميشود، ادامه داد: به عنوان مثال هيچگاه شما باورتان نخواهد شد كه يك موش تمام باورهاي يك گربه را به هم بزند و مدام برايش دردسر به وجود بياورد اما در كارتون «تام و جري» تمام اين باورها حقيقي ميشود و انگار همه چيز در دنياي كودكي واقعيت دارد.
وي با اشاره به ورودش به دوبله و گويندگي در كارهاي كودك، خاطرنشان كرد: در ابتدا بايد بگويم از 12 سالگي با كتاب بزرگ شدم و قلم خوبي در نويسندگي داشتم به همين خاطر هميشه براي بيشتر همكلاسيهايم من انشاء مينوشتم، از همان جا بود كه فكر گويندگي به سرم زد و مدام به سينما ميرفتم تا صداي دوبلورها را بشنوم. در بيرون از محيط دوبله دوستان زيادي داشتم كه در نهايت يكي از دوستانم مرا به پرويز بهرام و احمد رسولزاده معرفي كرد و از آن پس بود كه كار گويندگي را آغاز كردم. در ابتدا به عنوان كارآموز فعاليت داشتم، ولي خيلي كم آموزش ديديم به خاطر اين كه از همان ابتدا ريتم تندي داشتم و همين امر دليل موفقيتم در كار گويندگي شد. هميشه به خاطر ريتم تندي كه داشتم خيلي زود براي ضبط صدا حاضر ميشدم بنابراين خيلي آموزش نديدم، البته گاهي زود حاضر شدن هم خيلي خوب نيست به دليل اينكه وقتي در هر كاري مهارت و آموزش زيادي ديده شود و كمكم و پلهپله بالا برويم، ميتوانيم با ريزهكاريهايش آشنا شويم و بهتر كار را ياد بگيريم.
گوينده «پدر پسر شجاع» كه گويندگي در نقش «جرج سي اسكات» جزو اولين كارهايش بود، در برنامه راديويي «معجون» حاضر شد و گفت: زماني كه به جاي «جرج سي اسكات» صحبت ميكردم تازه وارد كار دوبله شده بودم و راه افتاده بودم، آقاي احمد رسولزاده مديريت دوبلاژي آن را بر عهده داشت و بيشك ميخواهم بگويم ايشان استاد من و يكي از اسطورههاي دوبله هستند و دلم ميخواهد از همين جا از وي تشكر ويژه داشته باشم.
ربيعي در ادامه با تاكيد بر اين كه هميشه از رُلهاي كوتاه بدش ميآمد، خاطرنشان كرد: به خاطر ريتم تندي كه داشتم هميشه خوشحال ميشدم كه رُلهاي طولاني را به من ميدادند، چرا كه هميشه از متنهاي كوتاه كه در حد يكي دو جمله بودند بدم ميآمد.
وي در پاسخ به اينكه هر شخصيتي كه به جاي او در فيلم و سريالها و كارتونها صحبت ميكرديد برايتان چه مفهومي داشت؟ گفت: به طور كلي زماني كه در كار دوبله فعاليت داريم پيش از اينكه بخواهيم سر ضبط برويم، مدير دوبلاژ با اطلاعاتي كه دارد دربارهي هر شخصيت و هنرپيشهاي به گويندگان توضيح ميدهد. من هميشه در رُلهايم سعي ميكنم حركت و رفتار شخصيت طرف مقابلم را بگيريم و همان را به خودش تحويل دهم.
همچنين او دربارهي تفاوت شخصيتهاي كارتوني با فيلم و سريالها اينگونه توضيح داد: هر شخصيتي يكسري تفاوتهايي براي خود دارد؛ به عنوان مثال شخصيت «پدر پسر شجاع» با «جرج سي اسكات» كه من به جاي آنها صحبت كردم زمين تا آسمان فرق دارند.
گوينده «استاد نجار» در ادامهي صحبتهايش توضيح بيشتري دربارهي علاقهمندياش به كارتونهاي تلويزيوني داد و گفت: بر عكس آنچه كه بيشتر نقشهايم جدي بود ولي از آنجا كه شانس با من يار بود در چند كارتوني مثل «پسرشجاع»، «استاد نجار»، «پت پستچي» و ... كه صحبت كردم همه آنها ماندگار شدند و خوشحالم از اينكه هميشه در ذهنها ميماند ولي برايم جالب است كه هميشه وقتي مرا ميبينند و يا در همه مصاحبهها از من سوال ميكنند، يك موضوع هميشه تكرار ميشود و آن هم اين است كه ميپرسند «اسم شما قبل از اينكه پسر شجاع به دنيا بيايد چي بوده؟»؛ اين سوال كليشهيي هميشه تكرار ميشود و من هم بارها گفتم كه اين سوال را نپرسيد.
اين دوبلور پيشكسوت كه حدود 49 سال است در عرصهي گويندگي فعاليت دارد، دربارهي گويندههايي كه به جاي شخصيتهاي كارتوني صحبت ميكنند اينگونه گفت: در خارج از كشور گويندههايي كه به جاي شخصيتهاي كارتوني صحبت ميكنند از گروه شخصيتهاي بزرگ و سوپراستارها هستند اما متاسفانه در ايران خيلي كارتون را جدي نگرفتند و بيشتر به تيپسازي فكر ميكنند.
ربيعي در ادامه در پاسخ به اينكه آيا هنوز هم جوانان ميتوانند مثل گذشته در عرصهي دوبله خودشان را محك بزنند و پيشرفت داشته باشند؟ اينگونه بيان كرد: متاسفانه خير؛ چرا كه سازمان صداوسيما تشكيلاتي را فراهم كرد تا جوانان علاقهمند وارد دوبله شوند و اكثر افرادي كه در بيرون ميبينيم به دوبله علاقهمندند اما به نظر من در خانه حرف زدن با استوديو خيلي فرق دارد و هر كسي نميتواند در دوبله موفق باشد.
اين دوبلور با اشاره به دوبلهي گروههاي زيرزميني يادآور شد: در حال حاضر بيشتر فيلم و سريالها به شكل قاچاق توسط گروههاي زيرزميني دوبله ميشود و متاسفانه فروش خوبي هم دارند؛ چرا كه در دوبله آنها، هر چيزي كه دلشان ميخواهد ميگويند و اصلا به متن وفادار نيستند اما در استوديوهاي خود دوبلاژ اين طور نيست و هيچ مدير دوبلاژي به خودش اجازه نميدهد هر طور كه دلش ميخواهد متن را دوبله كند به همين خاطر مردم به خاطر اينكه عامهپسند هستند از چنين دوبلههايي خوششان ميآيد و استقبال ميكنند، همين امر موجب شده كه استوديوهاي دوبلاژ رو به تعطيلي برود و اين خيلي بد است.
وي اضافه كرد: عقيدهي من در كار گويندگي بر اين است كه گويندگي كلاس آموزشي ندارد و بايد در كنار پيشكسوتان و افراد با سابقه اين حرفه را ياد گرفت. جواناني هم كه به كار دوبله و گويندگي علاقهمندند، اگر فكر ميكنند صدايشان به درد گويندگي ميخورد ميتوانند در كلاسهاي آموزشي شركت كنند. در وهلهي اول در دوبله، ذوق و استعداد و حضور ذهن مهم است، البته نه ذوق و استعداد كاذب؛ هر صدايي به درد دوبله ميخورد و حتما نبايد تمام صداها شيك باشند اما يك ذوق و استعداد خاصي را ميطلبد كه بايد حتما در گوينده باشد.
گوينده «پسر شجاع» صحبتهايش را با تعريف يك خاطره به پايان رساند و گفت: سراسر كار ما دوبلورها خاطره است و هر روزش برايمان يك خاطره است اما يكي از خاطراتي كه هميشه براي خود من جذاب است اين بود كه يك روز در جايي بودم و با يكي از دوستانم دربارهي كارهايم صحبت ميكرديم كه كداميك را بيشتر دوست دارم، دوستي كه در كنار من بود ناگهان به من گفت تا به حال اين همه به جاي شخصيتهاي مختلف صحبت كردي، آيا از ميان آنها شخصيتي به اندازهي «پدر پسر شجاع» برايت شهرت آورده است؛ اين حرف برايم خاطره شد و هميشه در ذهنم ماند.
«شرك» و كارتونهاي جديد جذابيت ندارند
در بخشي ديگر از برنامه «معجون» راديو جوان كه مژگان عظيمي ـ گوينده «جينا»، «هايدي»، «ارباب حلقهها» و ... ـ حضور داشت در ابتدا با اشاره به ايفاي نقشش در سريال «مدرسه مادربزرگها» همان «پسته خانم»ي كه هميشه از اصطلاح «كرور، كرور خانمها ...» استفاده ميكرد، خاطرنشان كرد: «پسته خانم» يكي از نقشهايي بود كه من خيلي دوستش داشتم و باعث افتخارم است كه در مجموعه «مدرسه مادربزگها» در كنار پيشكسوتان به ايفاي نقش پرداختم.
گوينده «هايدي» در ادامه از علاقهمندياش به كار كودك گفت: هميشه برنامههاي كودك برايم جزو بهترين برنامهها بود و هست. راستش من اسم كارتونهاي جديد را خيلي نميدانم اما از ميان آنها كارتون «شرك» را به ياد دارم كه يك بار بيشتر نديدم و هميشه اعتقادم بر اين است كه جذابيتي كه كارتون «سيندرلا» و «سفيدبرفي» برايم داشت «شرك» و كارتونهاي جديد ديگر ندارند. من تمام كارتونهاي قديمي را در آرشيو كاريام دارم و گاهي كه در منزل هستم آنها را تماشا ميكنم.
اين گوينده و هنرپيشهاي كه از پنج سالگي وارد گويندگي در عرصه راديو شده است، با بيان اينكه شروع كارياش با برنامه «خردسالان »عذرا وكيلي بود، ادامه داد: خانم عذرا وكيلي و پروين چهرهنگار و ... از جمله همكاراني هستند كه من در ابتدا كارم را با آنها شروع كردم و خوشحالم از اينكه از همان ابتداي كودكيام كارم را با راديو آغاز كردم.
وي در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه كدام كارتان را بيشتر از هم در عرصهي گويندگي كودك دوست داريد؟ گفت: من طي 42 و 43 سالي كه در صداوسيما در عرصههاي گويندگي و بازيگري فعاليت داشتم كارهاي خيلي زيادي انجام دادم و ترانههاي زيادي براي كارتونها و سريالهاي كارتوني خواندم. اما از ميان آنها «هايدي» را خيلي دوست دارم و برايم جذاب است، جالب است گاهي كه مرا در بيرون ميبينند به من ميگويند شخصيت واقعي شما مثل «هايدي» است . سالها پيش يك فيلم سينمايي ايراني به نام «مريم و ميتيل» اكران شد كه من به جاي مريم يك دختر بچه صحبت كردم وبعد از اينكه با هنرپيشه نقش «مريم» صحبت كردند در مصاحبهاش گفته بود كه من خودم به جاي خودم حرف زدم و اين حرفش برايم خيلي جالب بود، چرا كه آنقدر صدا با شخصيت مچ شده بود كه انگار خود شخصيت صحبت ميكرد. «مريم و ميتيل» يكي از كارهاي جذاب ايراني بود، اما متاسفانه بعدها انيميشني از آن ساخته نشد.
گوينده «جينا» در ادامه صحبتهايش با گلهمندي از اينكه گويندگان كارهاي كودك هميشه در جشنوارهها ناديده گرفته ميشوند، اظهار كرد: يك دوراني بود كه كارهاي شاخصي در عرصهي كودك داشتيم اما درحال حاضر چند سالي است كه به ويژه در جشنوارهي كودك كه حدود يك هفته ديگر در اصفهان برگزار ميشود از گويندههاي كارهاي كودك آنچنان،استفاده نميشود و متاسفانه كارها به دست يكسري از افراد افتاده كه همكاران خود ما هستند اما گويندگان برنامههاي كودك را ناديده ميگيرند.
وي اضافه كرد: چند سالي است كه در جشنوارهي فيلم فجر به ندرت كارهاي كودك داشتيم درحالي كه سالهاي قبل به اين شكل نبوده، نميدانم چه بگويم ولي از اين موضوع گلهمندم كه من سالهاست در عرصهي گويندگي كودك فعاليت دارم اما متاسفانه در جشنوارههاي مختلف يكسري گويندگان كه كار تخصصي كودك انجام ندادهاند شركت ميكنند اما گذشته از همه گلهمنديهايم اميدوارم اين مسائل حل شود.
عظيمي در ادامه با بيان اينكه طي اين چند سال صداهاي ماندگار زيادي در دوبله نداشتيم، خاطرنشان كرد: طي اين 15 سال همكاران خيلي خوبي را در عرصهي گويندگي از دست داديم و در حال حاضر هم طي اين سالها گويندگان زيادي داشتيم اما صداي ماندگار زيادي نداشتيم. مگر من و گويندگان امثال من چند سال ديگر ميتوانند كار كنند؟ به هرحال بايد هنر دوبله به گويندگان ديگري سپرده شود كه توانايي اين را داشته باشند و بتوانند اين هنر را حفظ كنند. پيش از اين صداي تمام گويندگان براي بينندگان شناخته شده بود، اما حالا ديگر اينطور نيست و گاهي كه مرا بيرون ميبينند و تعدادي از آنها ميگويند زماني كه تلويزيون را روشن ميكنيم هيچ يك از صداها را نميشناسيم و نميدانيم چه كساني كارها را دوبله ميكنند.
گوينده «هايدي» در بخشي ديگر از صحبتهايش با اشاره به گويندگياش در برنامهي راديويي «صبح جمعه با شما» و همكاري با زنده ياد نوذري، يادآور شد: در برنامهي «صبح جمعه» همكاري زيادي با زنده ياد آقاي مهرپرور و نوذري داشتم و افتخار ميكنم كه طي اين سالها اين سعادت را داشتم تا به مردم خدمت كنم و در همين جا از تمام همكاران و سازمان صداوسيما كه مرا همكاري كردند، تشكر ميكنم.
وي با تاكيد بر اينكه عاشق كار و حرفهاش هست، ادامه داد: من كارم را به همه چيز در زندگيام ترجيح دادم و عاشق كارم بودم و هستم، هنوز هم همين عشق و علاقه است كه مرا پاي كارم نگه داشته است.
همچنين او در پاسخ به اينكه خودتان از صدايتان در كارتونها لذت ميبريد؟ گفت: از شخصيتهايي كه به جاي آنها صحبت ميكنم لذت ميبرم، اما يك زمانهايي اكثر گويندگان از صداي خودشان خوششان نميآيد و خيلي دوست ندارند، اما به هر حال يك حس و حال و افتخار است و خوشحالم از اينكه خداوند به من اين لطف را عطا كرده تا بتوانم از صدايم استفاده كنم.
گوينده «هايدي» در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اينكه اگر بخواهيد يك ديالوگ از كارهاي كودكتان را در همين جا براي شنوندگان بگوييد كدام را انتخاب ميكنيد؟، بدون اينكه نام ببرد اينگونه بيان كرد: «صبح بخير پدربزرگ، صبح بخير پيتر، تو هم همراه ما به مزرعه مياي...» (ديالوگ هايدي).
مژگان عظيمي در پايان دربارهي دوست داشتنيترين شخصيت كارتونياش كه برايش جذاب است، گفت: من در كل همهي كارتونها و تمام شخصيتهاي كارتوني را دوست دارم اما از ميان آنها «هاچ»، «مورچه كوچولو» در كارتون «نيك و نيكو»، «جينا» در «پينوكيو» را دوست دارم و علاقهي شديدي به «تو يي تي» دارم. در پايان ميخواهم بگويم اميدوارم خداوند به همه همكاران در عرصهي گويندگي و دوبله و همچنين دوستاني كه در صداوسيما فعاليت دارند اين فرصت را بدهد تا اين هنر را هميشه نگه دارند.
«معجون» عنوان يك برنامهي راديويي است كه از راديو جوان به روي آنتن ميرود. در برنامه اين هفته «معجون» جمعه 14 مهر پرويز ربيعي و مژگان عظيمي از گويندگان برنامههاي راديو و تلويزيون حضور داشتند.