به گزارش مشرق، دوازده قرن پیش، آنگاه که زمین و زمان در حیرت و ماتم ناگهانی شهادت امام هشتم شیعیان بغض و اشک در گلو و چشم فرو گذاشته بود، زنانی از شیفتگان ضامن آهو در اوج خفقان، بر این غم عظما، طغیان کردند و برای عزاداری، از جان و خانواده خود گذشتند.
این حرکت زنان در آن عصر خفقان سیاسی و اجتماعی ، حرکتی عظیم بود، زنانی که با بخشش مهریه های خود برای کسب اجازه از همسرانشان، جامه سیاه بر تن کردند و پیشقدم از مردان به تشییع پیکر امام غریب خود پرداختند.
هرساله همزمان با شهادت حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) زنان محله قدیمی نوغان مشهد بر اساس سنتی دیرین که قدمت آن به بیش از ۱۲۰۰ سال می رسد، شیون کنان و مویه کنان با تشییع نمادین تابوت امام هشتم شیعیان به سوی حرم این امام بزرگوار رهسپار می شوند تا ضمن عزاداری برای امام غریب خود یاد آور این حرکت تاریخی مهم نیز باشند.
نوغان کجاست؟
در مورد قدمت شهر نوغان گفته می شود در گذشته این شهر از جمله شهرهای معروف و چهارگانه ولایت توس بوده است. بعد از شهادت امام رضا(ع) با گسترش شهر مشهد در آن ادغام شد. و در حال حاضر نیز به صورت یک محله از محلات قدیمی مشهد است. محله نوغان فعلی که بازمانده نوغان اصلی و قدیمی و در جوار حرم مطهر رضوی است در شمال شرقی شهر مشهد قرار دارد و یکی از مهم ترین محله‌های مشهد است. دلیل نام گداری آن به نوغان بدین جهت بود که در آن زمان اغلب مردم این منطقه نوغان دار بودند و به پرورش کرم ابریشم مشغول بودند.
چرا زنان نوغانی معروف شدند؟
در روایت های تاریخی آمده است هنگامی که امام رضا(ع) با حیله مامون، مسموم شد، در آن دوران خفقان که کسی جرات عزاداری نداشت، زنان نوغان نخستین افرادی بودند که با شجاعت تمام گرد پیکر آن امام بزرگوار جمع شدند و برای آن حضرت به سوگواری پرداختند. تاریخ گواه است که این شیرزنان برای کسب اجازه از همسران خود برای شرکت تشییع پیکر آن امام غریب مهریه های خود را به شوهرانشان بخشیدند .قهرمانانی که با از خودگذشتی این گونه نام خود را در تاریخ ماندگار کردند.
این شیرزنان در آن روز منحوس در حالی که رخت سیاه بر تن کرده بودند سر و سینه‌زنان از خانه‌ها بیرون آمده و در حالی که گل و خاک بر سر می‌ریختند، پیکر آن امام بزرگوار را تا بارگاه ابدی اش همراهی کردند.
زنان محله نوغان بعد از شهادت حضرت رضا(ع) با گذاشتن نام هایی مانند عبدالرضا، علی‌رضا، محمدرضا، غلامرضا و ... در ترویج نام و یاد این امام مظلوم نقش بسزایی ایفا کردند.
مراسمی که هر سال در آخرین روز صفر تکرار می شود
هر چند که این حرکت شیرزنان نوغانی حماسه ای تکرار نشدنی است و با گذشت ۱۲۰۰ سال از این حماسه ماندگار باز شاهد آن هستیم که هر ساله در سالروز شهادت امام هشتم شیعیان بازماندگان این قهرمانان تاریخی در مسجد الرضا (ع ) محله نوغان جمع می شوند و پس از از عزاداری برای امام مهربانی ها با تشییع نمادین تابوت مطهر آن امام همام که با پارچه‌ای سبزرنگ و گل‌های سرخ پرپر زینت شده است، در حالی که شاخه گلی را در دست دارند به سمت حرم آن بزرگوار حرکت می کنند.
بعد از ورود به حرم مطهر غریب الغربا و عرض ارادت به ساحت ایشان به عزاداری پرداخته و بر مظلومیتش اشک ماتم می ریزند. تا ضمن یادآوری این حرکت مهم و تاریخی، صحنه‌ای دیگر از دلدادگی خود را به امامشان را نشان دهند.