به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده راهبردی تبیین مطلبی درباره جنگ غزه و امنیت اردن با عنوان یک سال پس از جنگ غزه: امنیت اردن در چه وضعیتی است؛ منتشر کرد:
جنگ غزه به‌عنوان محور اصلی سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تأثیرات مستقیمی بر امنیت ملی اردن داشته است. با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک اردن و نقش تاریخی و سیاسی این کشور در مسئله فلسطین، تحولات جاری از اهمیت ویژه‌ای برای امان برخوردار است.
جنگ کنونی، موضوعات حساسی را مطرح می‌کند؛ از جمله وخامت اوضاع امنیتی در کرانه باختری، شدت فزاینده سیاست‌های راست‌گرایان افراطی در اسرائیل و خطرات منطقه‌ای ناشی از تشدید تنش‌ها در جنوب لبنان.
اردن نگران است که احتمال انتقال جنگ از غزه به کرانه باختری، منجر به تشدید تنش‌های نظامی گردد و این وضعیت بر تحولات منطقه‌ای تأثیر بگذارد. کرانه باختری به دلیل نزدیکی به مرزهای اردن از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و اولویت ثبات در این منطقه به‌واسطه پیوندهای عمیق اجتماعی میان مردم کرانه باختری و اردن، بسیار حیاتی است.
ظهور دو گرایش در اردن
در این راستا، دو گرایش اصلی در محافل سیاسی اردن شکل گرفته است: یک بلوک محافظه‌کار که عمدتاً شامل نخبگان مسن است که خواستار تلطیف مواضع اردن می‌باشد و در مقابل آن، ایمن صفدی نماینده جریانی است که خواهان اتخاذ موضع قاطع‌تری از سوی اردن است. این جریان بر این باور است که امنیت اردن و ثبات کرانه باختری پیوندی ناگسستنی دارند. رویداد ۷اکتبر ۲۰۲۳ این حقیقت را نمایان ساخت که جداسازی امنیت ملی اردن از تحولات فلسطین غیرممکن است.
موضوع آوارگی اجباری فلسطینی‌ها در سال گذشته به‌شدت مورد توجه قرار گرفته و نگرانی‌ها درباره هجوم احتمالی آوارگان فلسطینی به اردن افزایش یافته است. در این زمینه، اردن به‌صراحت اعلام کرده که هرگونه جابجایی فلسطینی‌ها از کرانه باختری توسط اسرائیل، عبور از خطوط قرمز محسوب می‌شود و آن را «اعلان جنگ علیه خود» تلقی می‌کند. با این حال، رهبران اسرائیلی نظیر وزیر دارایی «اسموتریچ» به‌طور علنی از مواضع تحریک‌آمیزی نظیر ایده «اسرائیل بزرگ» سخن می‌گویند که شامل اردن نیز می‌شود؛ این امر تهدیدی جدی برای امان به شمار می‌آید.
مواضع تحریک‌آمیز فزاینده دولت اسرائیل، اردن را به اتخاذ مواضع قاطعانه‌تری در دفاع از حقوق فلسطینیان، به‌ویژه در خصوص بیت‌المقدس و اماکن مقدس اسلامی و مسیحی، سوق می‌دهد چرا که تولیت اردن بر اماکن مقدس از جمله عناصر اساسی هویتی و مذهبی آن محسوب می‌شود.
چالش بحران‌های منطقه‌ای برای اردن
بحران‌های منطقه‌ای نظیر تنش‌های شدید میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان و تداوم بی‌ثباتی در سوریه، چالش‌های جدی برای اردن به‌وجود آورده است. اردن ناگزیر است برای حفظ ثبات، روابط خود را با بازیگران کلیدی بین‌المللی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا که همچنان از دولت راست‌گرای افراطی اسرائیل حمایت می‌کنند، به‌دقت مدیریت کند. با این حال، روابط با قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران به دلیل نگرش تهران به اردن به‌عنوان متحد غرب، سرشار از تنش است و به لحاظ استراتژیک گزینه مناسبی برای امان به شمار نمی‌آید.
با گذشت یک سال از جنگ غزه و فقدان شرایط مناسب برای تفاهم و آتش‌بس، گزینه‌های اردن در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای تا حدی محدود شده است. وضعیت کنونی ایجاب می‌کند که اردن راهبردهای دقیقی را اتخاذ کند تا بتواند تعادل لازم را میان تقویت ثبات داخلی و ادامه حمایت از حقوق فلسطینیان برقرار سازد. همچنین، اردن به‌منظور مقابله با چالش های آینده و حفاظت از امنیت ملی خود، باید با ادامه تلاش برای بازگرداندن عمق استراتژیک در کشورهای عربی، به تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود ادامه دهد.