به گزارش مشرق، زعفران، طلای سرخ ایران، به واسطه خواص معجزه‌آسا و ارزش غذایی بالایی که دارد، یکی از با ارزش‌ترین محصولات کشاورزی در جهان محسوب می‌شود.
با این حال، به دلیل تقاضای بالای جهانی و نوسانات اقتصادی، زعفران همواره در معرض خطر قاچاق قرار دارد. قاچاق زعفران یکی از چالش‌های جدی است که می‌تواند پیامدهای بسیار زیادی بر اقتصاد کشور و اعتبار بین‌المللی برند زعفران ایران داشته باشد.
چرا زعفران ایرانی قاچاق می‌شود؟
ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان، به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری، با چالش‌های جدی در زمینه صادرات این محصول روبه‌روست.
این شرایط اغلب باعث می‌شود که صادرکنندگان به‌دنبال مسیرهای غیرقانونی برای فروش زعفران خود باشند.
علاوه بر تحریم‌ها، موانع مالی و تعرفه‌ای بالایی که برای صادرات زعفران وجود دارد، تمایل به قاچاق را افزایش می‌دهد. به‌طوری‌که برخی از تاجران ترجیح می‌دهند زعفران را از طریق مسیرهای غیررسمی به بازارهای خارجی منتقل کنند تا از پرداخت هزینه‌های اضافی و عوارض سنگین اجتناب کنند.
روند نزولی صادرات زعفران در ۴ سال گذشته!
آن طور که نایب رییس شورای مالی زعفران گفته، براساس برآوردها، هر ماه حدود ۱۰ تن زعفران به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود. در سال ۱۳۹۹، ایران ۳۲۵ تن زعفران به ۴۷ کشور دنیا صادر کرده است. این آمار وقتی عجیب می‌شود که بدانید در همان سال، کشور همسایه مان یعنی افغانستان، ۷۹ تن زعفران صادر کرده، در حالی که براساس آمارهای اعلامی خودشان تنها ۱۲ تن تولید می‌کنند. این یعنی همسایه شرقی ۶۷ تن زعفران را به نام زعفران افغانستان در بازارهای جهانی به مشتریان ما می‌فروشد! این آمار البته طی سال‌های اخیر کاهش قابل توجهی داشته است. بر اساس آمارها کشورمان در سال ۱۴۰۰ میزان ۲۶۸ تن، در سال ۱۴۰۱ این میزان به ۲۲۵ تن رسیده است. این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ نیز ۲۲۱ تن زعفران صادر شده است. روند منفی در حجم صادرات طلای سرخ که تدبیر و برنامه ریزی دقیق مسئولان دولت و بخش خصوصی را برای جبران آن می‌طلبد.
۹۶ هزار هکتار از خراسان رضوی، زیر کشت زعفران
به بهانه پنجم آبان‌ماه، روز ملی زعفران به گفتگو با حسن نوری‌زاده، معاون اقتصادی استانداری خراسان رضوی پرداختیم. او به خبرنگار ما گفت: یکی از زنجیره‌های ارزش اصلی در این استان، زنجیره تولید زعفران است...
نوری زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر، ۹۶ هزار هکتار از زمین‌های استان خراسان رضوی زیر کشت زعفران قرار دارد و زنجیره زعفران از کشاورزان تا صادرکنندگان و شرکت‌های فعال در حوزه فرآوری این محصول با استفاده از روش‌های دانش‌بنیان، فرصت‌های اقتصادی گسترده‌ای برای استان فراهم کرده است.
وی در بخش دیگر سخنان خود از برگزاری جشنواره زعفران در این استان خبر داد و گفت: با وجود ثبت پنجم آبان به عنوان روز ملی زعفران در تقویم، تاکنون هیچ جشنواره‌ای برای گردهمایی ارکان تصمیم‌گیری در حوزه زعفران برگزار نشده بود.
نوری زاده در ادامه افزود: برنامه‌ریزی‌هایی که قبل از انتصاب خود نیز به عنوان برنامه‌های پیشنهادی ارائه داده بودم، بر پایه‌گذاری و پیگیری زنجیره‌های ارزش زعفران متمرکز بود تا به نتایج مطلوب دست یابیم. مشکلاتی که در تجارت و صادرات زعفران از جمله نوسانات نرخ ارز و عدم تک‌نرخی بودن آن وجود دارد، بخشی از ناکارآمدی‌های اقتصادی ما را نشان می‌دهد.
وی همچنین به آغاز جشنواره زعفران اشاره کرد و گفت: این جشنواره به مدت سه روز از سوم تا به امروز با برپایی ۲۵ غرفه در پارک کوه سنگی مشهد در حال برگزاری است. علاوه بر این، نمایش پخت غذاهای محلی و غذاهای زعفرانی، به عنوان بخشی از این رویداد فرهنگی، اجرا می‌شود.
زعفران ایرانی با برند اسپانیایی!
معاون اقتصادی استانداری خراسان رضوی ادامه داد: ما به بررسی معضلات حوزه صادرات زعفران خواهیم پرداخت، چرا که بخشی از زعفران تولیدی استان به کشورهای همسایه قاچاق شده و با برندهای آن کشورها به ویژه کشور اسپانیا به بازارهای بین‌المللی صادر می‌شود. این امر باعث ایجاد مشکلاتی در دسترسی به بازارهای اروپایی و سایر کشورهای مصرف‌کننده به دلیل فقدان استانداردهای کیفی و بسته‌بندی مناسب شده است. جمع‌بندی موضوعات مرتبط با زعفران با حضور استاندار محترم و وزیر جهاد کشاورزی انجام خواهد شد.
همه از چرخه تولید زعفران ناراضی هستند
نوری زاده افزود: اگر به‌عنوان سیاست‌گذاران اقتصادی بپذیریم که در حوزه صادرات با مشکلاتی مواجه هستیم، آنگاه می‌توانیم برای حل آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم. در شش‌ماهه اول امسال، شاهد افزایش ۲۳ درصدی صادرات به کشورهای هدف بودیم و در برخی از کشورها مانند تاجیکستان، این افزایش به ۴۵ درصد رسیده است. هدف ما این است که با جمع‌بندی معضلات و مشکلات، بتوانیم چرخه تولید و صادرات زعفران را تضمین کنیم. در حال حاضر، کشاورزان، صادرکنندگان و حتی دولت در این چرخه ناراضی هستند و ما باید این مشکلات را برطرف کنیم.
دولت خرید تضمینی زعفران را جدی بگیرد
وی همچنین تأکید کرد: برگزاری همایش زعفران ادامه‌دار خواهد بود و جمع‌بندی‌های انجام‌شده در اتاق بازرگانی به‌طور مرتب پیگیری می‌شود. اثرات برگزاری این همایش را سال آینده در مشهد مشاهده خواهیم کرد. باید گفت، هرچه نقش دولت در حوزه ساماندهی بازار زعفران کاهش یافته، نقش دلالان در این حوزه بسیار پر رنگ شده است و از آنجاکه خرید تضمینی زعفران از زعفرانکاران و نوسان شدید یکی از دلایل قاچاق این محصول است لذا اگر دولت در خصوص صادرات زعفران، برنامه دارد باید خرید تضمینی را بعد از ۴ سال احیا کند و احیای خرید تضمینی زعفران یکی از اولویت‌های دولت باشد.