به گزارش مشرق، یکی از مسائل مهم در حوزه اخلاق پزشکی، ارائه اطلاعات کافی به بیمار پیش از هر نوع مداخله درمانی است. رضایت آگاهانه یکی از مفاهیمی است که به این منظور شکل گرفته و تأکید آن بر این است که بیمار باید به تمامی جزئیات مربوط به بیماری، روند درمان، و خطرات احتمالی آگاه باشد تا بتواند تصمیم‌گیری درستی داشته باشد. این موضوع به ویژه از آنجا اهمیت دارد که در گذشته، پزشکان به‌تنهایی برای بیماران تصمیم‌گیری می‌کردند و بیماران اغلب نقش فعالی در فرآیند درمان خود نداشتند. اما امروزه، بیماران حق دارند که از روند درمان خود آگاه باشند و بدون رضایت آن‌ها، هیچ درمانی نباید انجام شود.

در دنیای مدرن، یکی از حقوق اساسی بیماران، آگاهی کامل از روندهای درمانی و عوارض احتمالی آن است. این موضوع نه‌تنها به تصمیم‌گیری بهتر بیماران کمک می‌کند، بلکه باعث کاهش دعاوی حقوقی و مشکلاتی می‌شود که ممکن است در نتیجه عدم اطلاع کافی بیمار ایجاد شوند. همچنین، آگاهی بیمار می‌تواند منجر به بهبود نتایج درمانی و افزایش رضایت بیمار شود. پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که رعایت رضایت آگاهانه از طرف پزشکان و تیم درمانی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی از شکایات و مشکلات حقوقی بکاهد.

در همین راستا، پژوهشی توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی بابل انجام شده است تا سطح آگاهی بیماران بستری در بخش‌های داخلی و ارتوپدی از رضایت آگاهانه مورد بررسی قرار گیرد.

این تحقیق که به سرپرستی علی‌اصغر منوچهری و تیمی از همکارانش انجام شد، به دنبال پاسخ به این سؤال بود که آیا بیماران اطلاعات کافی در خصوص درمان‌های خود دریافت می‌کنند یا خیر. رضایت آگاهانه به این معنا است که بیمار باید از تمامی مراحل درمان، خطرات احتمالی، و گزینه‌های جایگزین مطلع باشد تا بتواند با آگاهی کامل تصمیم‌گیری کند.

برای انجام این پژوهش، محققان مطالعه ای را بر روی ۴۲۴ بیمار بستری در بیمارستان شهید بهشتی بابل انجام دادند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این مطالعه شامل یک چک‌لیست ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و پرسشنامه‌ای بود که میزان آگاهی بیماران از رضایت آگاهانه را مورد ارزیابی قرار می‌داد. سپس، داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزارهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج این تحقیق نشان دادند که میانگین نمره آگاهی بیماران از رضایت آگاهانه برابر با ۲/۵۲ از ۶۰ بود که نشان‌دهنده سطح متوسطی از آگاهی است. همچنین، آگاهی بیماران در گروه‌های سنی و تحصیلات مختلف تفاوت معناداری داشت. اما در مقابل، جنسیت بیمار، بخش بستری یا نوع درمان تفاوت معناداری در میزان آگاهی ایجاد نکرده بود.

از دیگر نتایج این پژوهش می‌توان به تفاوت میزان آگاهی بر اساس سطح تحصیلات اشاره کرد؛ به‌طوری که بیمارانی با تحصیلات بالاتر از آگاهی بیشتری نسبت به فرآیند رضایت آگاهانه برخوردار بودند. این مسئله بیانگر اهمیت آموزش‌های بیشتر به بیماران با تحصیلات پایین‌تر است تا بتوانند در فرآیند درمانی خود آگاهی و نقش فعالی داشته باشند.

همچنین، بیشترین میزان آگاهی بیماران مربوط به موافقت آن‌ها با اقدام درمانی و اعتماد به پزشک در انجام درمان‌های پیشنهادی بوده است.

اطلاعات تکمیلی این پژوهش نشان می‌دهند که بیماران، اطلاعات کمتری درباره احتمال ناکارآمدی درمان‌ها و روش‌های جبران خسارت دارند. این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که آگاهی ناکافی بیماران از این موضوعات می‌تواند باعث ایجاد سردرگمی و افزایش نارضایتی آنان در صورت بروز مشکلات شود.

به علاوه، تفاوت‌های قابل‌توجهی میان نتایج این مطالعه و پژوهش‌های مشابه در دیگر شهرها وجود داشت که نشان‌دهنده تأثیر عوامل محلی بر آگاهی بیماران است.

این پژوهش که نتایج آن در «مجله اخلاق پزشکی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شده اند، بر ضرورت بهبود فرآیند آموزش و اطلاع‌رسانی به بیماران تأکید دارد. محققان پیشنهاد کرده‌اند که برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر، باید مطالعات گسترده‌تر و چندمرکزی انجام شود تا بتوان نواقص موجود در ارائه اطلاعات به بیماران را بهبود بخشید.