به گزارش مشرق، اولین تلاش‌ها در جهت ساخت بمب اتمی در آلمان نازی آغاز گشت. در این دوران، شیمیدانی به نام پل هارتک از اساتید دانشگاه هامبورگ به توان بالقوه نیروی اتمی برای کاربردهای نظامی پی برد. وی در ۲۴ فوریه ۱۹۳۹ امکان استفاده از انرژی هسته‌ای به عنوان یک سلاح با توان تخریبی نا محدود را طی نامه‌ای به وزارت جنگ در برلین اطلاع داد. به‌دنبال این امر گروهی برای تحقیق در این رابطه تشکیل شد و وارنرهایزنبرگ فیزیکدان برجسته آلمانی به طور غیر رسمی سرپرست تیم تحقیقاتی آلمان برای ساخت بمب هسته‌ای گشت.
در همین زمان، آلبرت انیشتین طی نامه معروف خود به روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا خطر دستیابی آلمان به تولید بمب اتمی را گوشزد کرد. متعاقب این اخطار روزولت دستور ایجاد پروژه منهتن با هدف تحقیق در این رابطه و تولید بمب اتمی را با همکاری کشور انگلستان صادر کرد. برای این پروژه تأسیساتی در لوس آلاموس در ایالت نیومکزیکو، اوک ریج ایالت تنسی و همفورد ایالت واشنگتن به کار گرفته شدند و تیمی از برجسته‌ترین دانشمندان آن دوران به استخدام این پروژه در آمدند. محققان آلمانی موفق به تولید بمب اتمی نشدند. اگرچه ادعاهایی در زمینه آزمایش نوعی ابزار هسته‌ای توسط نازی‌ها پیش از پایان جنگ جهانی دوم مطرح شده است. اما تیم آمریکایی به سرپرستی فیزیکدان برجسته، جی آر اوپنهایمر موفق به ساخت عملی اولین بمب هسته‌ای شد که در ۱۶ جولای ۱۹۴۵ در ناحیه‌ای موسوم به ترینیتی در نیومکزیکو آزمایش شد.
به فاصله کوتاهی در ۶ آگوست ۱۹۴۵، بمب افکن اسکادران ۵۰۹ نیروی هوایی آمریکا موسوم به Enola Gay(که اکنون در موزه‌ای در واشنگتن نگهداری می‌شود)، از پایگاهی در جنوب اقیانوس آرام به پرواز در آمد و در ساعت ۸:۱۵ دقیقه به وقت محلی، بمب موسوم به پسر کوچک را بر شهر هیروشیما ژاپن منفجر ساخت و بدین ترتیب نام کشور ایالات متحده آمریکا را برای همیشه در تاریخ، به عنوان تنها کشور استفاده کننده از سلاح کشتار جمعی در تاریخ بشریت ثبت نمود . این بمب که در طراحی آن از ۶۴ کیلوگرم اورانیوم استفاده شده بود، از ارتفاع ۹۶۰۰ متری رها شد و در ارتفاع ۵۸۰ متری سطح زمین با شدتی معادل با انفجار ۱۵ هزار تن TNT منفجر شد. مجموع تلفات اولیه و کشته شدگان ناشی از عوارض این جنایت بزرگ ضد بشری را بالغ بر ۱۴۰۰۰۰ نفر تخمین می‌زنند. سه روز بعد در ۹ آگوست انفجار بمب مرد چاق در شهر ناگازاکی ژاپن موجب کشتار ۷۴۰۰۰ نفر انسان بی گناه دیگر شد. این بمب که از پلوتونیوم به عنوان ماده شکافت پذیر استفاده می‌کرد، انفجاری به شدت ۲۱ کیلوتن TNT ایجاد کرد. بمب دیگری نیز در پروژه منهتن تولید شده بود که هرگز از آن استفاده نشد.
بمب اتمی نام رایج وسایل انفجاری است که در آنها از انرژی آزاد شده در فرآیند شکافت هسته‌ای، یا گداخت هسته‌ای برای تخریب استفاده می‌شود. بمب‌های اتمی که برمبنای گداخت کار می‌کنند نسل نوین بمب اتمی هستند و قدرتی بسیار بیشتر از بمب‌های شکافتی دارند. مبنای آزاد شدن انرژی در هر دو نوع بمب اتمی تبدیل ماده به انرژی (E=mc²)است اما در بمب‌های گداختی جرم بیشتری از ماده به انرژی تبدیل می‌شود. نخستین بمب اتمی که بمبی پلوتونیومی(از نوع شکافتی) بود در سال ۱۹۴۵م در جریان جنگ جهانی دوم در آمریکا ساخته و در شانزدهم ژوئیهٔ ۱۹۴۵م در صحرای آلاموگوردو در نیو مکزیکوی آمریکا آزمایش شد. آمریکا تنها کشوری است که از بمب اتمی (شکافتی-اورانیومی در هیروشیما وشکافتی - پلوتونیومی در ناگازاکی) استفاده نظامی کرده‌است. شوروی در سال ۱۹۴۹ دارای بمب اتمی شد.
اختراع این سلاح، ریشه طولانی در تاریخ علم فیزیک و شیمی دارد اما استفاده از دانش به دست آمده، برای ساخت بمب اتمی بیشتر به روبرت اوپنهایمر و ادوارد تلر نسبت داده می‌شود.
انواع مختلفی که می توان یک سلاح اتمی را آزمایش یا منفجر نمود به سه دسته تقسیم می شود:1-انفجار سطحی2-انفجارزیرسطحی3-انفجار ارتفاع بالا
انفجار سطحی
در انفجار سطحی،سلاح منفجر بر و یا کمی بالاتر از سطح زمین منفجر می شود به طوری که گوی آتشین عملاً به سطح زمین و یا آب بخورد. تحت این شرایط، منطقه تحت تاثیر موج انفجار، تابش حرارتی و تشعشع هسته ای اولیه ای کمتر از انفجار هوایی قرار خواهد گرفت، به جز در منطقه صفر زمین که تخریب در آن متمرکز می شود.
انفجار اتمی در صحرای نوادا
برخلاف انفجار هوایی، بارش محلی می تواند در مسیر باد منطقه ای بسیار بزرگتر را نسبت به موج انفجار و تابش حرارتی با خطر مواجه کند.
از تنها نمونه های امتحان جنگی این بمب در واحد سطحی می توان به حادثه هیروشیما و ناکازاکی اشاره نمود.
هنگامي كه اين بمب به زمين اصابت مي‌كند، رويدادهاي زير اتفاق مي‌افتد:
1- مواد منفجره پشت گلوله منفجر مي‌شوند و گلوله به پائين مي‌افتد.
2- گلوله به كره برخورد مي‌كند و واكنش شكافت هسته‌اي رخ مي‌دهد.
3- بمب منفجر مي‌شود.
در بمب هيروشيما از اين روش استفاده شده بود. نحوه انفجار اين بمب در شكل زير نمايش داده شده است:
1- مواد منفجره روشن مي‌شوند و يك موج ضربه‌اي ايجاد مي‌كنند.
2- موج ضربه‌اي، پلوتونيم را به داخل كره مي‌فرستد.
3- هسته مركزي منفجر مي‌شود و واكنش شكافت هسته‌اي رخ مي‌دهد.
4- بمب منفجر مي‌شود.
بمبي كه در ناكازاكي منفجر شد، از اين شيوه استفاده كرده بود. نحوه انفجار اين بمب، در شكل زير نمايش داده شده است.
بمب گداخت هسته‌اي: بمب‌هاي شكافت هسته‌اي، چندان قوي نبودند!
بمب‌هاي گداخت هسته‌اي ، بمب هاي حرارتي هم ناميده مي‌شوند و در ضمن بازدهي و قدرت تخريب بيشتري هم دارند. دوتريوم و تريتيوم كه سوخت اين نوع بمب به شمار مي‌روند، هردو به شكل گاز هستند و بنابراين امكان ذخيره‌سازي آنها مشكل است. اين عناصر بايد در دماي بالا، تحت فشار زياد قرار گيرند تا عمل همجوشي هسته‌اي در آنها صورت بگيرد. در اين شيوه ايجاد يك انفجار شكافت هسته‌اي در داخل، حرارت و فشار زيادي توليد مي‌كند و انفجار گداخت هسته‌اي شكل مي‌گيرد.در طراحي بمبي كه در ايسلند بصورت آزمايشي منفجر شد، از اين شيوه استفاده شده بود. در شكل زير نحوه انفجار نمايش داده شده است.
انفجار ارتفاع بالا
در انفجار ارتفاع بالا سلاح در ارتفاع زیاد (بالاتر از 30 کیلومتر) منفجر می شود بطوریکه اشعه X نرم اولیه تولید شده در اثر انفجار،انرژی را به صورت گرما در حجم بسیار بزرگی از هوا پراکنده می کند. گوی آتشین بسیار بزرگتر است و با سرعت بیشتری گسترش می یابد. اشعه یونیزان در این انفجار می تواند صدها مایل را قبل از جذب شدن طی کند. یونیزاسیون قابل توجهی در جو فوقانی (یونوسفر) می تواند رخ دهد. پس از انفجارات در ارتفاع بالا اختلال شدید در ارتباطات نیز می تواند رخ دهد.همچنین منجر به تولید یک پالس شدید الکترومغناطیسی (EMP) می شود که می تواند به طور قابل ملاحظه عملکرد تجهیزات پیچیده الکترونیکی را تنزل داده و یا نابود کند. هیچ اثر بیولوژیکی شناخته شده ناشی از EMP وجود ندارد با این حال، اثرات غیر مستقیم ممکن است منجر به تخریب تجهیزات پزشکی حیاتی گردد.
انفجارزیرسطحی
انفجار زیرسطحی انفجاری است که در آن نقطه انفجار در زیر سطح زمین و یا آب است و به طور کلی مانند انفجار سطحی منجر به ایجاد گودال خواهد شد. اگر انفجار به سطح نفوذ نکند، تنها خطر شوک زمین یا آب وجود دارد. اگر انفجار به اندازه ای کم عمق باشد که به سطح نفوذ کند ، موج انفجار، تابش حرارتی و اولیه هسته ای ایجاد می شود اما نسبت به انفجار سطحی کمتر خواهد بود. اگر نفوذ رخ دهد، بارش محلی بسیار سنگین خواهد بود.
مشکلاتی که انفجار در زیرزمین ایجاد نمی کند؛ توجیح آمریکا برای این آزمایش
آزمایش یک بمب اتم در سطح زمین از خود آثار زیان بار گسترده ای به جای می گذارد که حتی در برون از جو زمین نیز این اثار خود نمایی می کنند. برخی از آثار زیان بار در سطح زمین را می توان در این مضرات جمع بندی کرد:1-نور سفيد خيره كننده2-گرماي فوق العاده زياد3-موج انفجار فوق العاده قوي4-تشعشعات راديواكتيو5- باران اتمي6-خاكستر اتمي7-زمستان اتمي