به گزارش مشرق ، چهار تن از کارشناسان آمریکایی منع تکثیر [تسلیحات کشتار جمعی] از دولت اوباما خواستند تا ضمن اعمال تحریم‌های اقتصادی شدیدتر علیه ایران، تهدیدهای صریح‌تری را مبنی بر نابودی برنامه هسته‌ای این کشور از طریق حمله نظامی مطرح سازد.
این کارشناسان در گزارشی 155 صفحه‌ای، اظهار داشتند: واشنگتن می‌بایست در صورت خودداری ایران از متوقف ساختن فعالیت‌های هسته‌ای خود، قصدش برای اعمال تحریم‌های بین‌المللی بالفعل در تمامی زمینه‌های سرمایه‌گذاری و تجارت با این کشور – به جز مواد غذایی و پزشکی – را به طور مشخص بیان کند.
این درخواست در بحبوحه گمانه‌زنی‌ها پیرامون دیدار حساس ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل – شامل ایالات متحده، انگلستان، فرانسه، چین و روسیه در کنار آلمان – مطرح می‌شود. این کشورها در تلاشی آشکار برای یکپارچه ساختن مواضع خود قبل از برگزاری نشست با ایران، در دو ماه گذشته دیدارهایی با یکدیگر داشته‌اند. زمان دقیق نشست ایران و گروه 1+5 هنوز تعیین نشده ولی بسیاری از ناظران بر این باورند که این نشست اواخر ماه جاری [میلادی] برگزار خواهد شد.
در گزارش فوق با عنوان " استراتژی منع تکثیر ایالات متحده برای خاورمیانه در حال گذار" آمده است: واشنگتن می‌بایست ایران را بیش از پیش منزوی سازد – که یکی از این راه‌ها، تغییر حکومت در سوریه است – و خود را صریحا برای استفاده از هواپیما‌های جنگی و یا موشک برای نابود کردن توانمندی هسته‌ای ایران از طریق تسلیحات شدیداً انفجاری آماده سازد.
این گزارش می‌افزاید: تنها در صورتی که تهران سازشی جدی از خود نشان دهد، می‌توان رفع تحریمها را در نظر گرفت. از جمله اقدامات [اعتماد ساز] ایران برای رفع تحریمها می‌تواند شامل موارد زیر باشد: تعلیق کامل غنی‌سازی اورانیوم و طرح‌های مربوط به آب سنگین، تعطیل کردن تاسیسات زیرزمینی غنی‌سازی در فردو و پذیرش پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازرسی‌های سرزده و گسترده‌تر. گزارش مزبور از سوی مارک دوبوویتز ( رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی) و دیوید آلبرایت ( فیزیکدان و مدیر موسسه علوم و امنیت بین‌المللی ) تهیه شده است.
از این لحاظ به نظر می‌رسد که پیشنهاد پیش‌شرط‌های مزبور برای لغو احتمالی تحریمها، بیش از آنکه نشان دهنده نظر دولت اوباما باشد – که الزاماً بر توقف کامل غنی سازی اورانیوم از سوی ایران پافشاری نمی‌کند – بیانگر موضع اسرائیل است. ایران همواره درخواست برای توقف کامل غنی‌سازی را رد کرده و بسیاری از کارشناسان مسائل ایران عقیده دارند که با ارائه چنین پیش‌شرطی، هیچ توافقی حاصل نخواهد شد.
در همین رابطه، گِرِگ تیلمان، عضو ارشد انجمن کنترل تسلیحات و تحلیلگر ارشد پیشین در وزارت خارجه آمریکا در زمینه منع تکثیر اظهار داشت: این گزارش، هیچ‌گونه چارچوب عملی برای دستیابی به توافقی رضایت‌بخش در خصوص محدودساختن برنامه هسته‌ای ایران ارائه نمی‌دهد. این گزارش عملاً ایران را به تسلیم در تمامی زمینه‌ها ملزم می‌سازد.
وی خاطرنشان کرد: برخی از اقدامات پیشنهادی در این گزارش ممکن است به ایجاد شکاف در میان اعضای گروه 1+5 بیانجامد و شروط حداکثری تعیین شده در آن برای توافق، احتمالاً تهران را به این نتیجه خواهد رساند که هدف آمریکا بیش از آنکه تبعیت کامل ایران از الزامات آژانس انرژی اتمی باشد، تغییر حکومت در این کشور است.
با این وجود، این گزارش دستکم در یک مورد با دیدگاه اسرائیل تفاوت دارد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل – که به کرات تهدید حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران را مطرح کرده است – در ماه سپتامبر هشدار داد که تهران تا بهار سال جاری می‌تواند به آنچه که گزارش یاد شده آن را " توانمندی حساس" نامیده، برای ساخت سریع بمب هسته‌ای بدون شناسایی و تشخیص دست یابد. ولی گزارش مزبور، نتیجه‌گیری کرده که این امر احتمال می‌رود در اواسط سال 2014 روی دهد، هرچند امکان تحقق زودتر آن را نیز محتمل دانسته است.
در ادامه لئونارد اسپکتر، معاون مرکز مطالعات منع اشاعه جیمز مارتین و مدیر مشترک یکی از 5 کارگروه ویژه تهیه این گزارش گفت: نکته اصلی گزارش فوق این نیست که: "آماده باشید، ما قصد داریم تا شش ماه آینده حمله کنیم،" بلکه ارزیابی دقیق‌تری از زمان باقی‌مانده، ارائه کرده و اجازه می‌دهد تا نوعی از فشار (تحریمی) اعمال شود که برای تاثیر هرچه بیشتر، از روندی افزایشی برخوردار خواهد بود.
مقامات ایرانی در چند ماه گذشته از خواست خود مبنی بر دستیابی به توافقی عمده ( شامل: تعلیق غنی‌سازی بیست درصدی، انتقال بخش زیادی از ذخیره اورانیوم با غنای 20 درصد خود به خارج از آن و پذیرش نظارت بیشتر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ) در قبال رفع تحریمها سخن به میان آورده و در عین حال بر این نکته پافشاری کرده‌اند که حق غنی‌سازی خود تا میزان 5 درصد را قابل مذاکره نمی‌دانند.
به نظر می‌رسد اعضای گروه 1+5 درباره حدود پیشنهادی رفع تحریمها و ترتیب آن، با یکدیگر اختلاف نظر دارند. گزارش اخیر نشان می‌دهد که واشنگتن و پاریس بر اجرای تمامی اقدامات فوق از سوی ایران اصرار داشته و خواهان آن شد‌ه‌اند که قبل از بررسی امکان رفع تحریمها، تاسیسات فردو تعطیل شود و این کشور به تمامی سوالات مطرح شده از سوی آژانس انرژی اتمی پیرامون جنبه‌های ( علی‌الظاهر ) نظامی برنامه هسته‌ای این رژیم به طور روشن و دقیق پاسخ دهد.
این گزارش جدید ماحصل مجموعه میزگردهایی است که در آن مقامات ارشد دولتی نیز به سخنرانی پرداخته‌اند. در گزارش فوق صراحتاً بر اتخاذ مواضع جدی‌تر در قبال ایران از سوی ایالات متحده تاکید شده است.
گزارش یاد شده مشخصاً از نامه‌ای که ماه گذشته از سوی 73 سناتور آمریکایی خطاب به اوباما نوشته شد و در آن از این مسئله که "تا به کلیت برنامه هسته‌ای ایران پرداخته نشده، مطلقاً نباید فشارها از این کشور برداشته شود." حمایت کرده و خواستار اعمال تحریم‌های شدیدتر و بیان تهدیدهای آشکار نظامی از سوی دولت آمریکا شده است. گمان می‌رود پیش‌نویس نامه مذکور توسط کمیته امور عمومی آمریکا و اسرائیل (آیپک) تهیه شده باشد.
این گزارش همچنین افزایش اقدامات مخفیانه آمریکا علیه برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران و اعمال فشار بیشتر بر چین، هنگ‌کنگ، ترکیه و شیخ‌نشین‌های خلیج فارس برای توقف داد و ستد تجاری خود با ایران را پیشنهاد کرده است.
در حالی که در این گزارش به دیگر مسائل مربوط به تکثیر تسلیحات کشتار جمعی در خاورمیانه و شمال آفریقا اشاره شده، ولی از اسرائیل – تنها دارنده سلاح‌های هسته‌ای در این منطقه – تقریباً سخنی به میان نیامده و صرفاً عنوان شده که دولت یهود ابتکار عمل‌‌های مربوط به خلع سلاح را تنها پس از امضای پیمان صلح با همسایگان خود بررسی خواهد کرد.
تیلمان با توجه به حیطه مورد نظر این گزارش، عدم توجه به اسرائیل را در آن مشهود و عامدانه دانست. اسرائیل برخلاف ایران، از جمله معدود کشورهایی است که همچنان از امضای پیمان منع تکثیر سرباز می‌زند.
گزارش یاد شده همچنین پیشنهاد می‌کند که چنانچه دولت اسلام‌گرای قاهره بخواهد در مسیر دستیابی به توانمندی هسته‌ای حرکت کند، واشنگتن می‌بایست به این کشور درباره امکان وضع تحریم‌های شدید علیه آن هشدار دهد.
هماهنگی نزدیک میان پیشنهادات ارائه شده در این گزارش با مواضع اسرائیل، احتمالاً تا حدی به خاطر مشارکت بسیار زیاد اعضای بنیاد دفاع از دموکراسی ( از حامیان اصلی جنگ اقتصادی علیه ایران ) و گروه درشویتز ( شرکت ارتباطات رسانه‌ای که دفتر آن با بنیاد حمایت از دموکراسی مشترک است و بنا به گزارش‌ها همکاری نزدیکی با آن دارد ) در این پروژه است.
چندین تن از کارگزاران مالی گروه درشویتز که در بخش تقدیر و تشکر این گزارش نیز اسامی آنها ذکر شده، پیش از این در انجمن هاسبارا – انجمنی که از سوی آیش هاتورای بین‌المللی گروه محافظ‌کار صهیونیست واقع در سرزمین‌های اشغالی که علی‌الظاهر برای مقابله با عقاید ضداسرائیلی در دانشگاه‌های آمریکا تشکیل شده – عضویت داشته‌اند. درخواست اینترپرس سرویس برای مشخص کردن منابع مالی این طرح بی‌پاسخ ماند.
تایید شدن پیشنهادات این گزارش که بیشتر جنبه سیاسی دارد ( مانند پیشنهاد حمله نظامی به ایران ) از سوی آلبرایت -که جریان غالب رسانه‌ای ایالات متحده، دائما وی را به عنوان کارشناس ابعاد تکنیکی برنامه هسته‌ای ایران معرفی می‌کند – و باورپذیرتر شدن امکان حمله به ایران، مایه تعجب دیگر کارشناسان منع تکثیر شده است؛ افرادی که خود در این میزگردها شرکت داشته‌اند. کارشناسان مزبور به خاطر ماهیت محرمانه این روند، خواستار عدم افشای نام خود شدند.
یکی از کارشناسان فوق در همین رابطه اظهار داشت: تجربیات آلبرایت از نوع تکنیکی است، در حالی که این گزارش عمدتاً جنبه سیاسی داشته و مواردی را در بر می‌گیرد که ورای تجربیات آلبرایت قرار دارد.
برای مطالعه این گزارش به زبان انگلیسی اینجا کلیک کنید.