احسان‌الله یارمحمد، معاون ملک‌زاده به عنوان مدیرعامل یکی از پولدارترین شرکت‌های ایرانی منصوب شد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی مشرق ، احسان اله یارمحمد ، معاون ملک زاده به عنوان مدیر عامل جدید شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی انتخاب شد.

احسان اله یارمحمد دارای سوابقی در شرکت آتیه اندیشان مس و معاونت مالی صندوق مس بوده و از تیر سال جاری تاکنون به عنوان مدیرعامل جدید شرکت بورسی سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی (به جای بهروز رویین تن) فعالیت می‌کرد.

البته هنوز در سایت این شرکت نجات امینی را به عنوان سرپرست معرفی کرده hاست. (برای آشنایی با سایر اعضای هیات مدیره اینجا را کلیک کنید .)

در رابطه با فعالیت های سیاسی و ارتباطات و مسئولیت های برخی اعضای خانواده مدیر عامل جدید در آینده ای نزدیک بیشتر خواهیم نوشت و اما در این گزارش بیشتر سعی بر آشنایی با این شرکت بزرگ و پولدار داریم که با خواندن این گزارش به اهمیت سیاسی و تجاری این شرکت بیشتر پی ببریم .

چرا شستا اهمیت دارد

شستا (شرکت سرمايه‌گذاری تامين اجتماعی)، شرکتی اقتصادی با بیش از 10000 هزار میلیارد تومان دارایی، سود سالانه نزدیک به 3 هزار میلیارد تومان و سهامداری در بیش از 170شرکت بزرگ با تغییرات سیاسی مجدد ،این روزها بار دیگر به نُقل محافل سیاسی تبدیل شده‌است.

این شرکت وابسته به تامین اجتماعی که به‌ عنوان پشتوانه اقتصادی این سازمان درآمده و عملاً با سرنوشت میلیون‌ها ایرانی طرف قرارداد بیمه‌ای با سازمان تامین اجتماعی مرتبط است.

 شستا چیست؟

شرکت سرمايه‌گذاری تامين اجتماعی به منظور سرمايه‌گذاری و کسب سود از محل ذخاير سازمان تامين اجتماعی در جهت تامين امکانات مورد نياز برای ايفای مسئوليت‌ها، تعهدات بيمه‌ای و حقوق بازنشستگان مشمول سازمان تامين اجتماعی در تاريخ 1365/06/01تاسيس شد.

 در واقع، این شرکت وظیفه سرمایه‌گذاری از محل حق بیمه‌ای را دارد که ماهانه از میلیون ها بیمه‌شده سازمان تامین اجتماعی برداشت می‌شود که اکثر پول این حق بیمه ها از جیب کارگران پرتلاش کارگاه ها و کارخانه ها پرداخت می شود.

براساس اعلام دفتر آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی سازمان تأمین‌اجتماعی، تا پایان خرداد سال 90، بیش از 10 میلیون نفر بیمه‌شده اصلی و بیش از 18 میلیون نفر بیمه‌شده تبعی با این سازمان طرف قرارداد هستند.

هدف از تشکیل شستا، سرمایه‌گذاری منابع حاصل از حق بیمه‌هایی بوده که کارگران و بیمه‌شدگان به مدت 30 سال و به طور ماهانه پرداخت می‌کنند. مسئولان شستا در دو دهه اخیر در راستای همین هدف یعنی افزایش سودآوری از محل حق بیمه‌ها اقدام به خرید شمار زیادی شرکت‌ها و کارخانجات کرده‌اند. اما از آنجا که شستا عملاً زیرمجموعه و تحت اختیار دولت محسوب می‌شود، تصاحب شمار زیاد شرکت‌ها علاوه بر آن که به دولت‌ها قدرت مانور بالایی در استفاده از منابع این شرکت‌ها داده، دردسرهایی را هم ایجاد کرده است.

از سال 1370 تاکنون با الحاق شرکت‌های جدید به زیرمجموعه شستا از طریق رفع دیون به سازمان تامین اجتماعی، درآمد و سوددهی شستا، افزایش چشمگیری پیدا کرد. مجموع دارایی‌های جاری شستا طبق ترازنامه این شرکت در سال منتهی به خردادماه 1390 سال گذشته 2114 میلیارد تومان و دارایی‌های غیرجاری آن 7727 میلیارد تومان بوده است.

بدین ترتیب مجموع دارایی‌های این شرکت سرمایه‌گذاری به 9842 میلیارد تومان می‌رسد. همچنین سود قابل تخصیص این شرکت در 31 خردادماه امسال بیش از 3 هزار میلیارد تومان محاسبه شده است. این در حالی است که کل سود بیش از 400 شرکت فعال در بورس تهران، جمعاً حدود 16 هزار میلیارد تومان است که سهم 3 هزار میلیارد تومانی شستا، حجم این شرکت و قدرت مانور آن را در اقتصاد کشور نشان می‌دهد.

البته دارایی‌های شستا بیشتر خارج بورس و تجدید ارزیابی نشده است و دارایی‌های واقعی این شرکت بسیار بیشتر از ارقام یادشده است.

بازدهی واقعی شستا ناشی از سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها به‌مراتب بیش از آن میزانی است که به لحاظ مالی و حسابداری نشان داده می‌شود.


 نقش شستا در بورس

علاوه بر سوددهی بالا و حجم عظیم گردش مالی که آن را نزد سیاسیون، مهم ساخته، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی با در اختیار داشتن سهام کنترلی (مدیریتی) ده‌ها شرکت‌ بزرگ بورسی، نقش اصلی را در تعیین مدیران این شرکت‌ها بازی می‌کند و همین موضوع، عامل مهمتر توجه دولتمردان و صاحب‌منصبان سیاسی به آن است.

شرکت‌های تحت پوشش شستا، در 10 هلدینگ تخصصی شامل صنایع داروئی، سیمان، صباتامین، صدر تامین، صنایع پتروشیمیایی و شیمیایی، صنایع عمومی، ساختمان و عمران، نفت و گاز، صنایع نوین و حمل و نقل اداره می‌شوند.

شستا در هر 10 حوزه یادشده، نقش بزرگی در اقتصاد کشور بازی می‌کند. مثلاً با توجه به در اختیار داشتن سهام بسیاری از شرکت‌های سیمانی، شستا بزرگ‌ترین بازیگر صنعت سیمان کشور محسوب می‌شود. همچنین شرکت‌های تحت پوشش شستا 75 درصد صنایع تولید و توزیع دارو و همچنین درصدهای بسیاری از شرکت های فعال در صنایع نفت ،کاشی، لاستیک، کاغذ و... را در کشور دارا است.

شستا سهامدار اصلی بانک رفاه و کشتیرانی جمهوری اسلامی هم هست. شستا سهام بسیاری از شرکت‌های بورسی را نیز در اختیار دارد و تا همین چند سال پیش، به‌طور متوسط نزدیک به 20درصد حجم معاملات و بیش از 10درصد ارزش روز بازار بورس، به مجموعه شرکت‌های تحت پوشش شستا تعلق داشت، سهمی که در دو سه سال اخیر به علت سوءمدیریت در این شرکت رو به کاهش گذاشته است.

با این وجود، هنوز هم شرکت شستا سهامدار بیش از 200 شرکت بزرگ و کوچک دیگر، چه سهام کنترلی (بیش از نصف مجموع سهام و قدرت تعیین مدیریت) و چه سهام غیرکنترلی (کمتر از نصف مجموع سهام) است.

با فرض آن که هیئت مدیره این شرکت‌ها حداقل 5 نفره باشد، مدیریت بر شستا یعنی قدرت تعیین هزار نفر عضو هیئت مدیره شرکت‌های بزرگ و کوچک بورسی و غیربورسی. آنچه که شستا را برای سیاسیون جذاب ساخته، همین قدرت بالای این شرکت در تعیین مدیریت (هیئت مدیره و مدیرعامل) ده‌ها شرکت بزرگ و سودده کشور است.

این واقعیت موجب ابراز علاقه همیشگی دولت‌ها به شرکت شستا شده است. نمایندگان مجلس و سایر فعالان سیاسی نیز از این ابراز علاقه، محروم نیستند و در دوره‌های مختلف دیده شده که برخی افراد فرصت‌طلب برای حضور خود یا نزدیکانشان در هیئت مدیره شرکت‌های زیرمجموعه شستا، واردات معاملات و لابی‌های نادرست با مدیریت تامین اجتماعی می‌شوند.

اعضای هیات مدیره برخی از شرکت های زیر مجموعه تامین تامین اجتماعی (بدون هیچ توضیحی)

شرکت پتروشیمی جم

شرکت پتروشیمی فارابی

حفاری شمال

نفت ایرانول

نفت پاسارگاد

شرکت پتروشیمی فن آوران

شرکت فولاد اکسین


شرکت فولاد مبارکه اصفهان

شرکت ملی صنایع مس ایران

شرکت سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی

شرکت پتروشیمی خراسان

شرکت نفت ستاره خلیج فارس

شرکت نفت نیک قشم

شرکت آریا پیشرو قرن

توضیح اینکه اینها فقط تعدادی از شرکت های زیر مجموعه تامین اجتماعی بود که یا مدیریت و یا بخشی از سهام آنها متعلق به شستا می باشد و لینک های فوق صرفا جهت اطلاع و آشنایی بیشتر با این شرکت ها است و این احتمال وجود دارد به هر علتی برخی از این سایت ها بروز نباشند و این لینک ها آخرین اطلاعات مندرج در سایت ها شرکت های بالا می باشد و نکته بسیار مهمتر اینکه بسیاری از شرکت های زیر مجموعه شستا یا پایگاه اطلاع رسانی ندارند و یا اعضای هیات مدیره را به دلایل خیلی زیاد در سایت درج نکرده اند .اما اطلاعات کامل شرکت ها و اعضای هیات مدیره در اختیار این پایگاه خبری قرار گرفته که در صورت نیاز منتشر خواهد شد.

بهره‌مندی موافقان و مخالفان دولت‌ها

حضور در هیئت مدیره شرکت‌ها علاوه بر آن که از جنبه مادی، فریبنده است از لحاظ قدرت اثرگذاری در جذب و استخدام نزدیکان در شرکت مدنظر نیز اهمیت دوچندانی می‌یابد. طبق رویه موجود، اعضای هیئت مدیره شرکت‌های تجاری حقوق ماهیانه دریافت نمی‌کنند اما از پاداش سالیانه بهره‌مند می‌شوند که بعضاً به ارقام چند ده میلیونی هم می‌رسد.

 از سوی دیگر، اشخاص متمول و برخی افراد سودجو نیز نشان داده‌اند که از حربه حضور در هیئت مدیره شرکت‌های شستا و منافع بعدی آن (پاداش سالیانه بالا و قدرت مانور در استخدام نزدیکان و آشنایان) به منزله نوعی ابزار تطمیع بهره می‌برند. کم نیستند مواردی که مثلاً یک فردی در موضوعی موی دماغ بخش یا دستگاهی در دولت می‌شود،اما پس از کسب امتیاز کاملاً شایسته‌سالارانه و  غیررابطه‌ای حضور خود یا اطرافیانش در هیئت مدیره یا تیم مدیریتی شرکت‌های شستا، از آن موضوع عقب‌نشینی می‌کند.

حضورهای پرتعداد چهره‌های خاص

نگاهی به ترکیب هیئت مدیره بیش از 200 شرکتی که شستا در آنها سهام مدیریتی یا غیرمدیریتی دارد از تعدد مشاغل برخی چهره‌های خاص در این شرکت‌ها حکایت دارد. بعضی چهره‌های سیاسی و اقتصادی نام‌آشنا از جمله ................که افکار عمومی نسبت به سکوت آنان در قبال عملکرد اخیر دولت با تردید مواجه شده‌اند در دو، سه، و حتی چهار شرکت از زیرمجموعه‌های شستا به منصب عضویت هیئت مدیره درآمده‌اند و این واقعیت، علت سکوت آنان را هویدا می‌سازد. با فرض پرداخت پاداش سالانه حداقل 10 میلیون تومانی، چنین افرادی سالانه 50-40 میلیون پاداش از حضورهای ماهی چندساعته خود در این شرکت‌ها بهره می‌برند.

آیا تخلفات میلیاردی در شستا واقعیت داشت؟

بعد از تکذیب و تایید صحبت های دو سال پیش اعضای تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی که نهایتا هم مشخص نشد که موضوع این اختلاس به کجا انجامید فقط به این گفته علی یوسف‌پور نایب رئیس وقت شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی اکتفا می کنیم که گفت :برخی شرکت‌ها، تخلفات مالی داشته‌اند که پرونده آنها به دادگاه رفته، ولی هزار میلیارد تومان نمی شود. در واقع، از مواضع مسئولان شستا نیز مشخص است که آنان تخلفات در شرکت‌های زیرمجموعه خود را پذیرفته‌اند، اما آن را محدود به تخلف چند شرکت می‌دانند.

هرچند ماجرای انتصاب اخیر موجب جلب شدن توجهات افکار عمومی به شستا شده است، اما مطمئناً این شرکت عریض و طویل نیازمند تجدید ساختار اساسی است تا هم نفوذ دولت‌ها بر آن از بین برود و هم انتصاب‌های فرمایشی و مفاسد متعاقب آن برای همیشه از منابعی که حق میلیون‌ها کارگر ایرانی است، رخت بربندد.