ولی دزفول بجزء”گردشگری جنگ” دارای جاذبه های بسیار دیگریست که دیدن آنها خالی از لطف نیست.
دزفول یکی از پرشمارترین شهرهایی است که مرکز استان نیست،این شهر برپایه سرشماری سال ۹۱ باداشتن شماری برابر با ۴۸۵۰۰۰ تن ۲۲ امین شهر کشور بوده‌است که از ۷ شهر مرکز استان رده بالاتری دارد.این شهر با مساحت۴۷۶۲ کیلومتر مربع شمالی ترین شهرستان استان خوزستان محسوب می شود و از لحاظ وسعت، دومین شهر بعد از اهواز دراستان می باشد.شهرستان دزفول با قدمتی بیش از ۷۰۰۰ سال از شهرهای بسیار قدیمی ایران میباشد که حمدالله موستوفی در گذرنامه خود از دزفول به عنوان ” پایتخت عیلامیان ” یاد کرده است و ایرج افشار در کتاب شهر های ایران، دزفول را شهری چند هزار ساله می خواند. این شهر باستانی در ۷۲۱ کیلومتری تهران و ۱۵۵ کیلومتری اهواز جای دارد.شهرستان دزفول دارای زمستان و پاییزی مدیترانه‌ای بوده و زیستبوم سرسبز آن از پایان زمستان تا آغازه‌های بهار بسیار دلپذیر است.
از نام های کهن دزفول می توان به : آوان- دِژپُل – دژپوهل – قصرروناش اشاره کرد که در گویش بومی دزفیل” "dezfilیا دسفیل "desfil”گفته می شود.
از مشهورترین بناهای تاریخی دزفول ” پل قدیم ” یا ” پل ساسانی” است که توسط شاپور اول ساسانی و بدست ده ها هزار اسیر رومی حدود ۱۷ قرن پیش در سال ۲۶۰ میلادی(در حدود ۱۷۵۰ سال قبل) بر روی رودخانه دائمی دز بنا شد. جنس این پل از سنگ و ساروج و آهک می باشد و به عنوان یکی از کم نظیرترین و قدیمی ترین پل های جهان شناخته می شود.
"آسیاب های آبی دزفول” یکی دیگر از ارزشمندترین آثار تاریخی این شهر می باشد که قدمت آن به دوره ساسانی بر می گردد رومن گیرشمن در کتاب هنر انسان این سیستم را قدیمی‌ترین سیستم‌های آبیاری جهان در دوره باستان معرفی کرده و قدمت آن را در حدود ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ سال عنوان می‌کند که پژوهش‌های جدید این قدمت را تایید می‌کنند.
از دیگر آثار باستانی دزفول می توان به: دانشگاه جندی شاپور( بعنوان اولین دانشگاه پزشکی و ستاره شناسی جهان و متعلق به دوره ساسانیان )، آرامگاه یعقوب لیث صفاری (موسس سلسله صفاریان- منطقه اسلام آباد)، حمام کرناسیون(متعلق به دوره زندیه)،حمام شاهرکن الدین(متعلق به دوران صفویه)،قلعه تاریخی شاداب با معماری سنگی(منطقه شهیون)، تپه های چغامیش (۴ هزار سال قبل از میلاد مسیح- هلن کانتر عضو هیات عملیات حفاری و باستان شناسی چغامیش معتقد است که تپه چغامیش دزفول شهری از سپیده دم تاریخ است) اشاره کرد.
دزفول در میان اساتید معماری به ” شهر آجرها ” معروف است چرا که بافت قدیمی و اولیه این شهر از خشت و آجر و معماری خاص دزفولی تشکیل شده که به اختصار از هر یک سخنی به میان می آوریم:گذرهای آجری (مهراس- هفت پر- سیوند)، خانه های زیبای آجری ( تیزنو – زرگر – سیدصدر- سوزنگر) ، سابات ها ( گرگر – باقلیون – زرنگار).
دزفول با افتخار نام "دارالمومنین” را به یدک می کشد و از قدیم الایام مورد توجه علما و اندیشمندان اسلامی بوده است؛ شیخ اعظم ، خاتم الفقها و المجتهدین مرتضی انصاری دزفولی از مفاخر اسلام و رئیس حوزه علمیه نجف از فرزندان این شهر می باشند و با توجه به این مجموعه مذهبی وجود بقاع متبرکه دور از انتظار نیست که مهمترین آن ها: بقعه محمد بن موسی الکاظم(ع) (سبزقبا) برادر تنی امام رضا(ع) متعلق به دوره سلجوقیان ـ بقعه محمد بن جعفر طیار (تیموریان) ـ بقعه شاهرکن الدین (تیموریان) ـ مقوم یا مقام علی (سلجوقیان) ـ بقعه سید سلطانعلی رودبند(نوه شیخ صفی الدین ادبیلی) (تیموریان) ـ بقعه حزقیل نبی پدر حضرت دانیال نبی( قبل از اسلام)- مسجد لبخندق(سده پنجم و ششم هجری قمری)- مسجد جامع دزفول یکی از قدیمی ترین مساجد کشور می باشد که در مرکز فعلى شهر قرار دارد.از روى ساختمان قدیمى به ویژه شبستان اصلى مسجد وستونهاى آن بخوبى پیداست که قدمت زیادى دارد.برخى از کاوشگران احتمال داده اند که این بنا در قرن قرن سوم یا اوایل قرن چهارم هجرى قمرى ساخته شده است.
شمال دزفول که دامنه های زاگرس میانی تشکیل که دارای زمستان و پاییزی مدیترانه‌ای بوده و زیستبوم سرسبز آن از پایان زمستان تا آغازه‌های بهار بسیار دلپذیر است. این شهرستان با زیستبوم زیبای جلگه‌ای-کوهپایه‌ای و کوهستانی خود در سراسر سال و به ویژه در روزهای نوروز پذیرای شمار بسیاری از گردشگران میباشد.دزفول دارای ۲ بخش سرسبز سردشت و شَهیون می باشد که قسمتی از فصل زمستان سفید پوش است و ممکن است باعث تعجب خیلی ها شود که آیا بخشی از خوزستان برف می آید!…
” آبشار شوی –shevi ” با ارتفاع ۸۵ متر و عرض ۷۰ متر به عنوان بلندترین آبشار ایران و خاورمیانه در این قسمت از دزفول قرار دارد این منطقه زیستگاه کل بز، پلنگ، خرس و سمندر ایرانی است و پوشیده از درختان زاگرس از جمله بلوط و بادام است.
« راه رسیدن به آبشار : منطقه شهیون دزفول – بعد از گذر از روستای صالح آباد و پیر چل می باشد»
دریاچه سد دز که در فاصله ۲۵ کیلومتری از شمال غرب شهر دزفول (بخش شهیون) قرار دارد این دریاچه یکی از زیباترین دریاچه‌های آب شیرین ایران به شمار می‌رود که با قرار گرفتن در پشت دو کوه شاداب و تنگوان با وسعتی معادل شش هزار هکتار بر طبیعت زیبای منطقه خودنمایی می‌کند و زیستگاه بزکوهی، خرگوش، روباه و پلنگ و پرندگان نایاب می باشد.
ازدیگر مناطق گردشگری طبیعی دزفول می توان به موارد زیر اشاره کرد:
روستاى۷۰۰ ساله لیوس دزفول « شاهکاری سنگی (۷۳ کیلومترى جاده ای شمال شهرستان دزفول)» – دژ محمد علی خان (مندلی خان) (شمال شرقی شهرستان دزفول) – بیشه عباس آباد(۱۰ کیلومتری جنوب شهر دزفول)
رودخانه زلال و همیشگی دز از دیگر آثار گردشگری طبیعی دزفول است که سالانه پذیرای هزاران گردشگر از سرتاسر دنیا می باشد. نام این رودخانه در فهرستی به عنوان زلال‌ترین رود جهان آمده است.
دزفول از جمله شهرستان های اصیل ایران می باشد که در زمینه صنایع دستی فعالیت های قابل توجهی دارد و این صنعت را از گذشتگان خود به ارث برده است که بر حسب نوشته‌های پروفسور گیرشمن، در ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد در کوه‌های شمال خوزستان (منطقه دزفول) مردمانی زندگی می‌کردند که با فن سفالگری و بافندگی آشنایی داشته‌اند.
انواع حرفه‌های صنایع دستی از گذشته تا به امروز در این شهرستان: بافته‌های اداری، بافندگی سنتی، نمدمالی، سفالگری، فلزی و آلیاژی، زیورآلات سنتی، سنگ‌تراشی، کاشی، شیشه‌گری، خراطی، ریزه‌کاری چوب، محصولات حصیری و کپو بافی، فرآورده‌های چرم و پوست، بافتنی و جولایی، قلم‌زنی، معرق‌کاری، چاپ‌های سنتی و سایر فرآورده‌های دستی است.
بجزء صنایع دستی که می توان به عنوان سوغات دزفول از آنها نام برد؛ می توان به دیگر سوغات این شهر از جمله: انواع کلوچه خرمایی، کلوچه شکری،کلوچه نمکی، لوزی شکری و نان شیر – معجون کنجد – ارده – شیره (سیلون) – نان کنجدی – قرص نعناع و … اشاره کرد.
همچنین مرکبات از جمله پرتقال دزفول از طرفداران زیادی برخوردار است.
این ها همه گوشه ای از زیبایی های شهری است که یادگار گذشتگان است و ما میخواهیم میراث داری خوب برای این کهن دژ باشیم و فراموش نکنیم در چه سرزمینی و با چه قدمتی زندگی می کنیم.
منبع: خوز نیوز