به گزارش ویژه نامه نوروزی مشرق، نوروز بزرگترین جشن مردمی در افغانستان به شمار میرود که تجلیل از آن در این کشور سابقه چند هزار ساله دارد.
مردم در سراسر افغانستان از جشن باستانی نوروز تجلیل می‌کنند، اما تجلیل از این روز در ولایتهایی چون «مزار شریف»، «کابل» و «هرات» به شکل ویژه و با شکوه خاصی برگزار می‌شود.
جشن نوروز در مزار شریف
نوروز در ولایت باستانی بلخ به ویژه در شهر مزار شریف مرکز این ولایت، هر ساله با شکوه بسیار زیادی برگزار می‌شود.
در اولین ساعات آغاز بهار، علم بزرگی که در حدود 20 متر ارتفاع دارد در زیارتگاه منسوب به حضرت علی (علیه السلام) در مراسم ویژه‌ای بر افراشته می‌شود.
این علم چهل روز بر افراشته می‌ماند و به همین دلیل برخی معتقدند که نوروز در مزار شریف چهل روز است.
این مراسم با حضور صد‌ها هزار تن از شهروندان افغان، معاونان رئیس جمهور، مقامات محلی و اعضای کابینه و پارلمان برگزار می‌شود و بعضی از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی نیز در این مراسم سخنرانی می‌کنند.
ده‌ها هزار تن از مردم افغانستان چند روز قبل از فرا رسیدن نوروز از مناطق مختلف این کشور و کشورهای همسایه همچون ایران برای حضور در این مراسم به مزار شریف می‌آیند.
تهیه سمنو توسط زنان افغان در شب نوروز و هفت میوه که ترکیبی از هفت میوه خشک است، بخشی از آداب و رسوم نوروزی در ولایت مزار شریف افغانستان است.
سمنو نوعی غذای مخصوص است که از آرد گندم و جوانه آن در شب نوروز طبخ می‌شود.
مردم در شهر مزار شریف در کنار رفتن به زیارتگاه حضرت علی(علیه السلام)، به دیدن دوستان خود نیز می‌روند و برای استفاده از هوای بهار به تفریحگاه‌های اطراف شهر سفر می‌کنند.
برگزاری مسابقات بز کشی در ولایت‌های شمالی به ویژه در مزار شریف، از دیگر سرگرمی‌های مردم در جشن نوروز است.
در جریان جشن نوروز به خصوص در مراسم بر افراشتن علم مولاعلی(علیه السلام) تدابیر شدید امنیتی در مزار شریف اجرا می‌شود و تمام نیروهای امنیتی در این ولایت در حالت آماده‌باش قرار می‌گیرند.
جشن نوروز در کابل
در شهر کابل مانند مزارشریف با حضور مردم و مقامات دولتی از نخستین ساعات صبح اولین روز بهار در «زیارتگاه سخی» علم مولا علی(علیه السلام) با شکوه خاصی برافراشته می‌شود.
«سید یاسین علوی» متولی زیارتگاه سخی کابل در این باره می‌گوید: حدود یک میلیون نفر از شهروندان افغان از شهر کابل و ولایت‌های همجوار آن در مراسم بر افراشتن علم مولا علی در روز اول نوروز در این زیارتگاه گرد هم جمع می‌شوند.
مردم کابل، گردهمایی‌های نوروزی را در دامنه سخی و محلاتی چون «گلغندی»، «تپه استالف»، «کاریزمیر»، «شاه شهید»، پارک‌ها و در کنار مراتع سر سبز که نمادی از حیات و نشاط است، برگزار می‌کنند.
در آستانه نوروز، بازار فروش لباس و میوه در شهر کابل نسبت به دیگر روزهای سال گرم‌تر است و مردان و زنان به ویژه کودکان برای استقبال از بهار لباس‌های نو خود را می‌پوشند.
خانه تکانی، تزئین و رنگ کردن خانه‌ها از جمله کارهایی است که زنان افغان برای استقبال از سال نو و نوروز آنرا در خانه‌های خود اجرا می‌کنند.
در کابل نیز مانند مزار شریف هر سال در ایام نوروز مسابقات بزکشی برگزار می‌شود، همچنین برگزاری بازی‌های جمعی چون بادبادک بازی و مسابقات کشتی، بین افغان‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
در ایام نوروز مغازه‌های ماهی پزی، زولبیا و کلوچه رونق ویژه‌ای دارد و خانواده‌هایی که پسران تازه داماد دارند، برای خانواده عروس خود در روز نوروز خوراک ماهی و شیرینی زولبیا می‌برند.
یکی از رسوم قدیمی در افغانستان که سال‌ها است در این کشور اجرا می‌شود پخت سمنو در شب نوروز است، زنان افغان شب نوروز تا سپیده دم به صورت دسته جمعی با نواختن ساز و خواندن آواز «سمنو» می‌پزند.
جشن نوروز در هرات
هرات از ولایت‌های غربی افغانستان است که از نوروز در آن به صورت ویژه‌ای استقبال می‌شود.
مردم در ولایت هرات روز اول نوروز و 12 روز بعد از آن را جشن می‌گیرند و در روز سیزدهم که به «سیزده به در» مشهور است با رفتن به تفریحگاه‌ها، پارک‌ها، دشت‌های سرسبز و دامنه کوه‌ها در کنار خانواده‌های خود ایام را به شادی و نشاط سپری می‌کنند.
گلگشت‌های سیزده نوروز از سنت‌های باستانی و دیرینه‌ای است که در بیشتر نقاط افغانستان به ویژه در ولایت هرات گرامی داشته می‌شود.
«احمد راشد» یکی از نویسندگان ولایت هرات در این زمینه، گفت: ساکنان ولایت هرات نوروز و گلگشت سیزده نوروز را در تفریحگاه‌ها و پارک‌هایی چون «تخت ظفر»، «ملت»، «ارغوان»، «ترقی»، «شیدایی»، «میر داوود» و «کازرگاه» می‌گذرانند.
هر چند در افغانستان تنها روز اول سال تعطیل است، اما در هرات مردم تا 13 روز فعالیت‌های تجاری و کسب و کار خود را تعطیل می‌کنند تا روزهای آغازین سال را در کنار خانواده خود به سر ببرند.
خانه تکانی، تهیه لباس نو، پخت کلوچه، پخت سمنو، تهیه هفت میوه و آماده کردن سفره هفت سین از سنت‌هایی است که مردم هرات در روزهای نوروز آنها را اجرا می‌کنند.
در هرات هم مانند سایر ولایت‌های افغانستان در شب نوروز مردم تلاش می‌کنند، غذاهایی متفاوت در مقایسه با دیگر روزهای سال تهیه کنند، «سبزی اسفناج»، گوشت مرغ با پلو و ماهی غذاهایی هستند که مردم هرات در شب نوروز آنها را تهیه می‌کنند.
جوشاندن تخم مرغ و انجام بازی تخم مرغ جنگی از تفریحات مورد علاقه مردم و جوانان در تمام ولایت‌های این کشور از جمله هرات است که در ایام نوروز رونق ویژه‌ای دارد.
جشن نوروز در «بامیان»
در ولایت‌های مرکزی افغانستان تجلیل از نوروز بیشتر جنبه مذهبی دارد و مردم مرکز افغانستان از جمله ولایت‌های بامیان و «دایکندی» برای استقبال از بهار مراسم ویژه‌ای به نام «کمپیرک» برگزار می‌کنند.
مردم هزاره‌جات معتقدند، هنگامی که اولین قطرات باران به زمین فرود می‌آیند و با برخورد ابرها رعد و برق شکل می‌گیرد، بهار آغاز شده و سال نو آغاز می‌شود.
در مناطق مرکزی افغانستان در آستانه فصل بهار مردم تا نیمه‌های شب بیدار می‌نشینند و بزرگسالان برای بچه‌ها و جوانان قصه‌های از داستان «کمپیرک» را بیان می‌کنند.
«کمپیرک» (حاجی نوروز) افغان‌ها، لشکر زمستان را مغلوب می‌کند
در ولایت‌های مرکزی افغانستان به ویژه در ولایت بامیان و دایکندی، نوروز با به راه افتادن کاروان «کمپیرک» (حاجی فیروز افغان‌ها) در روستاهای این مناطق برگزار می‌شود.
کمپیرک نمادی از قدرت طبیعت و نیکوکاری است، او مردی است که با لباس رنگین همراه با کاروانی از خدم و حشم و فرزندانش به راه می‌افتد و «لشکر زمستان» را به زانو در می‌آورد.
کمپیرک از مردم پول جمع می‌کند و در پایان این پول‌ها را در میان افراد نیازمند توزیع می‌کند.
شخصیت کمپیرک با زبان فصیح کتابی به سبک «تاریخ بیهقی» صحبت می‌کند و در زبان گفتاری خود از شعر هم استفاده می‌کند.
ریش دراز، کلاه بلند و تسبیح کمپیرک از ویژگی‌های اصلی این شخصیت نوروزی افغان است.
جشن نوروز «قندهار»
اهالی شهر قندهار، مراسم جشن نوروز را در «خرقه شریف» (محل نگهداری لباس رسول اکرم (ص)) برگزار می‌کنند.
برگزاری این مراسم در شهر قندهار با خواندن دعا و آرزوی خیر و برکت برای همه مردم همراه است.
مردم قندهار پس از تحویل سال، سال جدید را به یکدیگر تبریک می‌‌گویند و به منطقه «چهل زینه (راه پله)» و سایر اماکن مقدس و دیدنی شهر می‌روند.
قندهاری‌ها روزهای اول سال را با جشن و شادمانی سپری می‌کنند.
جشن نوروز در غزنی
مردم ولایت غزنی، مراسم جشن نوروز را در مزار «حکیم سنایی غزنوی» برگزار می‌کنند.
در این منطقه از افغانستان، سال نو ابتدا با خواندن دعا و آرزوی سعادت و موفقیت و ایجاد صلح و امنیت برای مردم افغانستان و جهان از درگاه خداوند متعال آغاز می‌شود.
منبع: فارس
تجلیل از جشن باستانی نوروز در افغانستان سابقه‌ای دیرینه دارد و مردم نقاط مختلف این کشور از نوروز با آیین‌ها و رسوم ویژه‌ای تجلیل می‌کنند.