به گزارش مشرق به نقل از خراسان، انتخابات از ابزار تحقق مردم سالاري و از مؤلفه هاى مشارکت سياسى است؛ به عبارت ديگر، محور اصلي مشارکت سياسي، مشارکت انتخاباتي است.يکي از معيارهاي سنجش دموکراسي در جوامع مختلف انتخابات است؛ چرا که مردم مي توانند به صورت مستقيم نظر خود را درباره تصميمات مهم ابراز نمايند. حال با اين شرايط ميزان مشارکت مردم جوامع مختلف در انتخابات نمايان گر خرسندي آنها از روند پيشرفت دموکراسي و در عين حال رضايت آن ها از سيستم حاکميتي مي باشد.

روابط عمومي مرکز پژوهش ها به نقل از دفتر مطالعات سياسي اين مرکز در گزارشي اعلام کرد: "طي چند دهه گذشته، ميزان مشارکت در انتخابات در سراسر جهان کاهش يافته و اين مسئله باعث نگراني حکومت ها و نهادهاي برگزار کننده انتخابات شده است." براساس اين گزارش، نگراني از آنجا ناشي مي شود که مشارکت در انتخابات همواره يکي از پايه هاي نظام هاي دموکراتيک تلقي مي شود و بنابراين کاهش مشارکت در انتخابات مي تواند مشروعيت اين نظام را به خطر بيندازد.

اين گزارش حاکي است: "کشورهاي مختلف مي کوشند با توسل به شيوه هاي متفاوت، شهروندان خود را به مشارکت در انتخابات ترغيب کنند." در همين زمينه بررسي تطبيقي درباره ميزان مشارکت مردم کشورهاي مختلف در انتخابات داشته ايم که از نظرتان مي گذرد. International IDEA يک مؤسسه براي دموکراسي و کمک هاي انتخاباتي است که آمار نسبتاً قابل توجهي در رابطه با انتخابات در کشورهاي مختلف ارائه مي دهد. با نگاهي تطبيقي به آخرين آمار انتخابات در ملل مختلف، مي توان نتايج قابل تأملي را به دست آورد:
 
نامداران غرب فاقد نظام رياستي

بالاترين آمار در ميان کشورهاي اين قاره از آن بلاروس، قبرس و فرانسه است.

اين سه کشور با درصد مشارکت 90.65، 81.58، 80.35 و تعداد آراي 6441031، 445009 و 37016309 به ترتيب داراي بالاترين آمار مشارکت هستند. در مورد فرانسه نکته حائز اهميت آن است که اين کشور تا پيش از اين داراي درصد مشارکت 31.21 بود و در سال 2011 ذهنيت بد مردم نسبت به سارکوزي، موجب حضور زياد آن ها براي انتخاب اولاند شد.

پايين ترين آمار نيز با درصدهاي مشارکت 42.41، 42.63، 48.25 به ترتيب از آن کشورهاي اسلووني، مقدونيه و بلغارستان است. روسيه نيز مجموع آراي 71701665 و 65.27 درصد مشارکت را دارا مي باشد. اين در حالي است که کشورهاي نامداري چون ايتاليا، آلمان، اسپانيا، انگلستان، سوئيس و يونان فاقد نظام رياستي و داراي نظام پارلماني مي باشند که درصد مشارکت مردم کشورهاي مذکور در انتخابات پارلماني نيز به ترتيب عبارت است از: 75.19، 70.78، 68.94، 65.77، 49.10 و 22.47.

ناگفته نماند که در بين کشورهاي اروپايي تنها کشوري که انتخابات رياست جمهوري اجباري در آن برگزار مي شود، قبرس و تنها کشوري که انتخابات پارلماني در آن به صورت اجباري برگزار مي شود، يونان است.

کشورهاي آسياي ميانه صدرنشين قاره کهن

در ميان کشورهاي قاره کهن بيشترين مشارکت از آن کشورهاي آسياي ميانه است. سه کشور ترکمنستان، سنگاپور و تاجيکستان به ترتيب با درصدهاي 96.70، 94.65، 91.01 و با مجموع آراي 2888742، 2153014 و 3054573 بالاترين مشارکت را دارا مي باشند. . کشورهاي ازبکستان و قزاقستان در اين دسته در رتبه هاي بعدي قرار دارند. در ميان کشورهاي آسيايي نيز تنها کشور داراي انتخابات اجباري سنگاپور است. پايين ترين آمار مشارکت در اين قاره از آن کشورهاي افغانستان، فلسطين و بنگلادش است که به ترتيب داراي درصدهاي 38.80، 45.56 و 54.09 هستند. کره جنوبي نيز از درصد مشارکت 75.84 و مجموع آراي 30721459 برخوردار است.

در آسيا نيز کشور هايي چون ژاپن، عراق و کره شمالي به جاي نظام رياستي داراي نظام پارلماني هستند و درصد مشارکت مردم آن ها به ترتيب 59.32، 64 و 54.26 مي باشد. 2 کشور چين و عربستان سعودي نيز فاقد هرگونه انتخاباتي هستند.

کشورهاي کمتر شناخته شده پر مشارکت در قاره آفريقا

رواندا با 97.51 درصد، گينه استوايي با 93.35 درصد و سيرا لئون با 91.05 درصد بالاترين آمار مشارکت را در اين قاره دارا هستند. مجموع آراي اين سه کشور به ترتيب عبارت است از: 5049302، 273127 و 2459524. پايين ترين آمار مشارکت نيز به کشور هاي مالي، زيمبابوه و گابن اختصاص دارد که به ترتيب درصد هاي 36.24، 42.37 و 44.29 را دارا مي باشند. کشور مصر نيز از درصد 51.85 و مجموع آراي 26420763 برخوردار است. در اين قاره 3 کشور کنگو، گابن و مصر از انتخابات اجباري برخوردار هستند.

تاثير اجبار در انتخابات هاي قاره آمريکا

بوليوي، اروگوئه و شيلي با درصد هاي 94.55، 89.18 و 86.94 و همچنين مجموع آراي 4859440، 2285958 و 7203371 به ترتيب کشورهاي صدرنشين به لحاظ مشارکت هستند. 3 کشور هائيتي، کلمبيا و هندوراس نيز با درصدهاي 22.36، 44.35 و 49.88 پايين ترين کشورها به لحاظ آماري هستند. در اين قاره کشور برزيل داراي 78.50 درصد مشارکت، آمريکا 53.60 درصد مشارکت و ونزوئلا 77.29 درصد مشارکت است.

جالب اين جاست که انتخابات اجباري در قاره آمريکا محدود به چند کشور نمي شود و 14 کشور از انتخابات اجباري برخوردار هستند که عبارت اند از: آرژانتين، هندوراس، برزيل، شيلي، بوليوي، پرو، اروگوئه، پاراگوئه، پاناما، مکزيک، گواتمالا، اکوادور، جمهوري دومينيکن و کاستاريکا. نکته قابل ذکر ديگر اين است که اکثر کشورهاي اين قاره فاقد نظام رياستي هستند و از نظام پارلماني برخوردار مي باشند.

استراليا رکورددار قاره خود

در اين قاره مردم استراليا داراي بيشترين مشارکت هستند. اين کشور نيز فاقد نظام رياستي و داراي نظام پارلماني است. البته ناگفته نماند که انتخابات در اين کشور به صورت اجباري است. درصد مشارکت مردم اين کشور 93.22 و مجموع آراي آن ها 13131667 مي باشد.

مجموع آراي ايران، رتبه 2 در آسيا و رتبه 6 در جهان

پس از پيروزي انقلاب اسلامي، زمينه مشارکت مردم در عرصه هاي گوناگون به ويژه در عرصه سياسي و در فرآيند تصميم گيري، سياست گذاري و اداره جامعه فراهم شد؛ به گونه اى که برخي از اصول قانون اساسي به حقوق ملت و حق حاکميت ملت و قواي ناشي از آن، آزادي مطبوعات، تساوي حقوق مردم، حمايت قانون از همه به طور يکسان،آزادي احزاب، جمعيت ها و ... اختصاص دارد و از آزادي عقيده، بيان و مطبوعات، آزادي احزاب و جمعيت ها، انتخابات، اداره و اعمال نظارت از طريق شوراها و... به عنوان ساز وکارهاي مشارکت سياسي نام برده شده است. آخرين انتخابات رياست جمهوري در ايران در سال 1388(2009) بود که درصد مشارکت در اين انتخابات به 84.77 درصد و مجموع آراء به 39165191 رسيد.

ايران به لحاظ درصد مشارکت انتخابات رياست جمهوري در آسيا رتبه هفتم و به لحاظ مجموع آراء نيز در رده دوم قرار دارد. همچنين رده ايران به لحاظ مجموع آراء در جهان نيز ششم است. از ميان 72874050 نفر جمعيت ايران در سال 1388، براساس آمار اعلام شده توسط مرکز آمار ايران تعداد واجدين راي دادن در دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري ۴۶٬۱۹۹٬۹۹۷ نفر بودند.

جدول نتايج آماري ده انتخابات رياست جمهوري در ايران

ادوار زمان برگزاري تعداد ثبت نام کنندگان تعداد تاييد صلاحيت شده ها رئيس جمهور منتخب درصد آراي ماخوذه درصد مشارکت
 
اول ۵ بهمن ۵۸ ۱۲۴ ۱۲۴ ابوالحسن بني صدر 75.7 67.86
 
دوم ۲ مرداد ۶۰ ۷۱ ۴ محمدعلي رجايي ۹۰ 64.24
 
سوم ۱۰ مهر ۶۰ ۴۶ ۴ سيدعلي خامنه اي ۹۵ 74.26
 
چهارم ۲۵ مرداد۶۴ ۵۰ ۳ سيدعلي خامنه اي ۸۵ 54.78
 
پنجم ۶ مرداد ۶۸ ۷۹ ۲ اکبر هاشمي رفسنجاني ۹۴ 54.59
 
ششم ۲۱ خرداد ۷۲ ۱۲۸ ۴ اکبر هاشمي رفسنجاني ۶۳ 50.66
 
هفتم ۲ خرداد ۷۶ ۲۳۸ ۴ سيدمحمد خاتمي ۶۹ 79.99
 
هشتم ۱۸ خرداد ۸۰ ۸۱۷ ۱۰ سيدمحمد خاتمي ۷۷ 67.77
 
نهم/ مرحله اول ۲۷خرداد ۸۴ ۱۰۱۴ ۸ --- --- 62.66
 
نهم/ مرحله دوم ۳ تير ۸۴ --- --- محمود احمدي نژاد ۶۳ 59.82
 
دهم ۲۲ خرداد ۸۸ ۴۷۵ ۴ محمود احمدي نژاد ۶۳ ۸۵