به گزارش مشرق به نقل از رصد، این روزها عراق در آتش تفرقه می سوزد. خبرگزاری های بین المللی در روزهای گذشته پی در پی از مرگ و کشته و زخمی گفته اند. نجف، بغداد، تکریت، الرمادی، فلوجه و … هر یک به نوعی ناآرام هستند. نوری مالکی، نخست وزیر عراق دیروز مردم این کشور را خطاب قرار داد و درباره وقوع یک جنگ داخلی تمام عیار در این کشور هشدار داد.

شبکه العربیه می گوید مخالفان مالکی کنترل منطقه "سلمان بیک” در استان صلاح الدین عراق را به دست گرفته اند. الجزیره مدعی شده ارتش تحصن کنندگان مخالف دولت در تکریت را به گلوله بسته است. ارتش پاسخ داده که با افراد مسلح در میان تحصن کنندگان درگیر شده است. دولت هم کمیته تحقیق و تفحص تشکیل داده، اما هنوز به نتیجه ای نرسیده است. رسانه های کشورهای عربی مخالف دولت عراق این روزها آن چنان گرد و خاک به پا کرده اند که به راحتی نمی توان درباره ماهیت درگیری ها و تنش خونین در این کشور قضاوت کرد.

شوراهای استانی در پازل قدرت تعیین کننده اند

با این حال برگزاری انتخابات شوراهای استانی عراق یکی از مهم ترین دلایل این تنش به نظر می رسد. انتخابات شوراهای استانی که همین روزها برگزار شد، اولین انتخابات پس از خروج چکمه پوش های آمریکایی از عراق بود. با این حال اهمیت این انتخابات به همین مسئله محدود نیست. عراقی ها پس از سرنگونی صدام تا به حال فقط 3 بار در این انتخابات شرکت کرده اند. تجربه برگزاری آن در سال های 2005 و 2009 بیانگر اهمیت فوق العاده نتایج این انتخابات است.

نوری مالکی، نخست وزیر کنونی عراق با پیروزی ائتلاف دولت قانون در انتخابات سال 2009 پا در راه رسیدن به ساختمان نخست وزیری گذاشت. اسامه نجیفی، رئیس پارلمان عراق هم با انتخابات شوراهای استانی همان سال توانست به ریاست پارلمان برسد. براساس قانون اساسی عراق، منتخبان مردم در شوراهای استانی، فرماندارها و معاونان آن ها را انتخاب می کنند. آن ها همچنین حق سئوال از فرماندار را دارند و با اکثریت آرا می توانند فرماندار را عزل کنند. اعضای شورای هر استان می توانند با رای یک سوم آن ها درخواست کنند که استان شان به یک "منطقه فدرال” تبدیل شود. آن ها همچنین باید به مدیران دولتی استان که از سوی دولت مرکزی معرفی می شوند، رای صلاحیت بدهند. تصویب برنامه های امنیتی در هر استان نیز با همین شورا است. بنابراین به روشنی پیداست که رقابت در شوراهای استانی، رقابت برای به دست گرفتن هر یک از استان های عراق است. رقابتی که پیروزی در آن گام نخست برای دستیابی به دیگر قطعات پازل قدرت در ساختار سیاسی عراق است.

وقتی امنیت مردم وجه المصالحه می شود

با این حال انتخابات امسال متاثر از فضای ملتهب سیاسی پیش از برگزاری آن بود و البته نتایج آن نیز متقابلا بر فضای ملتهب کنونی نیز تاثیر گذاشته است. میزان مشارکت مردم در این انتخابات 50 درصد اعلام شده است. البته با توجه به نابسامانی سیاسی در ماه های اخیر این میزان نیز می تواند یک پیروزی برای دولت مرکزی ارزیابی شود. ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی با وجود ماه ها فشار سیاسی از سوی دیگر گروه های مخالف بالاترین رای را در انتخابات به دست آورده است. با این همه اگرچه ساز و کار مردم سالارانه، گروه های سیاسی عراق را ملزم می کند تا در چارچوب قانون و انتخابات رقابت کنند، به نظر می رسد برخی از آن ها راه های دیگری را برای کسب قدرت در پیش گرفته اند. تهییج مردم برای برگزاری تحصن های طولانی مدت روشن ترین نمونه از تلاش مخالفان دولت نوری مالکی برای چانه زنی های سیاسی و کسب امتیازها با ادبیات قوم گرایانه است.

این واقعیت پذیرفتنی است که انتظار نداشته باشیم آزمون مردم سالاری در کشوری که سال ها تحت سلطه نظامیان بعثی و آمریکایی بوده، کاملا موفقیت آمیز باشد. با این حال واقعیت دیگری نیز وجود دارد که تنها راه رهایی از پسماندهای حکومت های نظامی بعث و آمریکا در عراق پایبندی به همین روش های دموکراتیک است. گروه های عراقی که این روزها وجهه بین المللی عراق و امنیت مردم کشورشان را وجه المصالحه منافع کوتاه مدت سیاسی کرده اند، باید بدانند که پایبندی به نتایج رقابت های سیاسی به ویژه در شرایط کنونی عراق یک برد برای مردم این کشور است و نپذیرفتن آداب دموکراتیک حتی اگر به کسب امتیاز های سیاسی منجر شود، در نهایت باخت برای آینده سیاسی عراقی هاست.

رقابت های منطقه ای بر سر سرنوشت یک حکومت نوپا

این موضوع زمانی اهمیت خود را نشان می دهد که توجه داشته باشیم حاکمیت کنونی در عراق متشکل از تمام اقوام و گروه ها و صرف نظر از دولت کنونی، یک حاکمیت نوپا در منطقه است. حاکمیتی که همچنان دوران گذار را سپری می کند و نقش آن در معادلات بین المللی و منطقه ای تثبیت نشده است.

بنابراین به هیچ وجه دور از ذهن نیست اگر کشورهای منطقه به ویژه آن هایی که از سیاست های مستقل عراق در تحولات منطقه از جمله سوریه راضی نیستند، به دنبال افزایش نفوذ خود در این کشور به قیمت خون و خونریزی باشند. همان طور که شبکه الجزیره متعلق به پادشاهی قطر و شبکه العربیه متعلق به پادشاهی سعودی گزارش داده اند، بخش اعظم ناآرامی ها در عراق درگیری بین گروه های مسلح مخالف دولت با ارتش است. گروه هایی که منابع مالی شان کشورهای عرب منطقه است و سلاح را هم از همان ها هدیه گرفته اند. کشورهایی که نه خود اعتقادی به نظام های مردم سالار دارند و نه اهمیتی به درد و رنج مردم عراق برای رسیدن به آرامش می دهند.

ایجاد جنگ های شهری در عراق و کشاندن درگیری های سوریه به لبنان می تواند اولین گام های این کشورها برای نقشه بزرگتری باشد که کشورهای غربی را برای مداخله بیشتر نظامی در منطقه به ویژه سوریه مجاب کند.