نمايندگان مجلس در جريان بررسي لايحه تحول مالياتي، به پيشنهادي كه وزارت راه‌وشهرسازي بابت خانه‌‌هاي‌ خالي به لايحه اضافه كرده است، رسيده‌اند، اما براي تصويب آن دچار دو‌دستگي شده‌اند.

بعد از آنكه وزارت اقتصاد لايحه تحول مالياتي را بدون توجه به ابزارهاي مدنظر مسوولان مسكن، در دولت نهايي كرد و به مجلس فرستاد، وزارت راه‌وشهرسازي نيمه سال گذشته از طريق كميسيون عمران، طرح اخذ ماليات سنگين از خانه‌هاي بدون‌استفاده را وارد متن پيش‌‌نويس لايحه كرد تا يكبار براي هميشه بصورت قانوني، راه احتكار آپارتمان‌ در كلان‌شهر تهران مسدود شود.

اكنون كميسيون اقتصادي مجلس ضوابط نحوه دريافت ماليات از خانه‌هاي خالي را با تعيين نرخ 6 تا حداكثر 30 درصد ارزش روز آپارتمان، تهيه كرده و حتي مشكل شرعي تعيين‌تكليف براي مالكيت مردم - كه همواره به موضوع ماليات بر خانه‌هاي‌خالي وارد بود - را نيز از طريق قرار دادن فهرست خانه‌‌هاي خالي در ليست مشمول «ماليات بر ثروت» مرتفع كرده است. با اين حال آن‌طور كه مقداد همتي مشاور ويژه وزير راه‌وشهرسازي و محمد علي‌پور سخنگوي كميسيون اقتصادي مجلس مي‌گويند: گروهي از نمايندگان موضع منفي نسبت به مقابله مالياتي با احتكار مسكن دارند.

 

مخالفان مدعي هستند اخذ ماليات از خانه‌‌خالي منجر به تعطيلي بازار ساخت‌وساز و بي‌انگيزه‌ شدن بسازوبفروش‌ها مي‌شود چونكه سازنده‌ها در تهران به اميد نگهداري واحدها تا زمان نامعلوم براي فروش با قيمت مناسب و مطلوب، مشغول ساخت‌وساز هستند و اگر در زمان انتظار آنها، از واحدهاي ساخته‌شده‌شان ماليات گرفته شود، از ساخت‌وساز منصرف مي‌شوند! به رغم اين توجيه ناكافي و غيرقابل‌قبول نمايندگان مخالف، موافقان مقابله مالياتي با پديده احتكار مسكن، مشغول رايزني فشرده براي جمع‌آوري راي مثبت به طرح هستند. در حال حاضر آخرین حربه قانونی دولت برای کنترل قیمت‌ها در بازار مسکن، برای تصویب، روی میز نمایندگان مجلس قرار گرفت.

 

در حالی که طی سه سال گذشته مسوولان مسکن در وزارت راه و شهرسازی، طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی را به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای قانونی برای افزایش عرضه به بازار مسکن و کنترل قیمت‌ها مورد تاکید قرار داده‌اند، این طرح هم اکنون در شکل تازه‌ای در مسیر تصویب در مجلس قرار گرفته است.

به این ترتیب، در شرایطی که تاکنون برخی دلایل مانند مغایرت دریافت مالیات از خانه‌های خالی با قانون مالیات‌ها و همچنین موازین شرعی، مانع از تصویب و اجرای این طرح به نفع مستاجران شده است، هم اکنون در قالب تازه‌ای و با رفع ایرادات ذکر شده در حال طی مراحل کارشناسی است.

آن طور که رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد، قرار است طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی به عنوان یکی از موارد مالیات بر ثروت، در بند پنج لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم ذکر شود که در این صورت، مشکلات حقوقی که در رابطه با مغایرت با قانون و شرع، پیش از این مانع از تصویب این نوع مالیات می‌شد، برطرف خواهد شد.

ارسلان فتحی پور در شرایطی تصویب طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی را در سال جاری قطعی اعلام می‌کند که هم‌اکنون دو نوع نظر درباره این قانون در مجلس از سوی نمایندگان مطرح است. براین اساس، برخی نمایندگان تصویب طرح مالیات از خانه‌های خالی را باعث ایجاد نوعی بی انگیزگی در سازندگان می‌دانند؛ چرا که با توجه به شرایط رکود معاملاتی مسکن، ممکن است برخی سازندگان مایل باشند تا زمان یافتن مشتری مناسب فروش واحدهای آماده خود را به تعویق بیندازند که در این صورت اخذ مالیات از خانه‌های خالی انگیزه ساخت را در آنها تضعیف می‌کند.

از سوی دیگر، اغلب نمایندگان و همچنین مسوولان مسکن در وزارت راه و شهرسازی پس از ناکارآمدی ابزارهای تعزیراتی و سایر مواردی که طی دو سال گذشته از کارآیی لازم برای ایجاد آرامش در بازار اجاره برخوردار نبوده است، هم اکنون دریافت مالیات از خانه‌های خالی و در نتیجه افزایش عرضه واحدهای مسکونی را آخرین حربه قانونی برای کنترل اجاره‌بها می‌دانند. با این وجود، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تصویب این طرح در قالب مالیات بر ثروت را برای سال‌جاری قطعی می‌داند.

مالیات 6 تا 30 درصدی برای خانه‌های خالی
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه تصویب طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی برای سال جاری در مجلس قطعی است، گفت: طولانی شدن فرآیند تصویب این طرح در مجلس به دلیل مفصل بودن لایحه اصلاح قانون مالیات‌ها است که نزدیک به 80 ماده دارد.

ارسلان فتحی پور ادامه داد: هم اکنون فرآیند بررسی و اصلاح این قانون به ماده 5 رسیده است که در آن مباحث مالیات از ثروت مطرح است و بنا داریم به دلیل مشکلاتی که در رابطه با مغایرت دریافت مالیات از خانه‌های خالی با شرع و قانون وجود دارد، این مالیات را در بند 5 و در قالب یکی از مفاد مالیات بر ثروت گنجانده که در این صورت مشکلاتی که پیش از این مطرح بود از بین برود و مانعی بر سر تصویب و اجرای طرح وجود نداشته باشد. وی ادامه داد: نظرات مختلفی در رابطه با درصدهای دریافت مالیات از خانه‌های خالی از سوی نمایندگان مطرح شده است که این رقم حداقل 6 و حداکثر 30 درصد ارزش ملک است.

مالیات خانه‌های خالی در مرکز پژوهش‌های مجلس
فتحی پور تصریح کرد: در حال حاضر، پیشنهادهای نمایندگان برای نحوه دریافت مالیات از خانه‌های خالی برای انجام کار کارشناسی به مرکز پژوهش‌های مجلس ارجاع شده و در دست بررسی است. وی افزود: در این زمینه همچنین در نظر داریم معافیت مالیاتی که پیش از این تا متراژ 75 مترمربع برای مسکن اجاره‌ای اعمال می‌شد، برای تشویق مالکان به اجاره واحد مسکونی، به 150 مترمربع افزایش یابد که این موضوع نیز مشوق دیگری برای افزایش عرضه مسکن به بازار اجاره خواهد بود.

مالیات خانه‌های خالی بعد از تصویب بودجه
در همین زمینه، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه تصویب مالیات از خانه‌های خالی در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به دلیل رسیدگی مجلس به لایحه بودجه سال 92 فعلا متوقف شده است، گفت: مالیات از خانه‌های خالی در کمیسیون اقتصادی مجلس در دست بررسی است و به محض نهایی شدن بررسی بودجه و تصویب آن، بررسی‌ها در این زمینه ادامه می‌یابد. محمد علی پور افزود: افزایش متراژ واحدهای مسکونی اجاره‌ای از 75 مترمربع به 150 مترمربع برای اعمال معافیت مالیاتی، به طور قطع مشوق خوبی برای افزایش عرضه واحد مسکونی اجاره‌ای به بازار مسکن خواهد بود.
وی با بیان اینکه در قانون قبلی مالیات‌ها و همچنین در لایحه «تحول مالیاتی» پیشنهادی وزارت اقتصاد، موضوع مالیات از خانه‌های خالی مطرح نشده، تصریح کرد: با این حال، مجلس پیگیر افزودن این نوع مالیات به متن نهایی قانون مالیات‌های مستقیم است.

گیر مالیات بر خانه‌های خالی کجاست؟
همچنین، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس گفت: تفکیک واحدهایی که بر اساس تعریف قانون، خانه خالی محسوب می‌شوند با خانه‌هایی که به دلایلی غیر از احتکار برای مدت زمانی خالی می‌مانند دو حساسیت مهمی است که نیازمند فعالیت‌های کارشناسی دقیق برای تصویب قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی است. مهرداد بائوج لاهوتی ادامه داد: ممکن است برخی سازندگان مجبور شوند تا زمانی که مشتری مناسبی برای واحد مسکونی آنان پیدا شود، واحد را خالی نگه دارند که به این ترتیب نباید از آنان مالیات دریافت شود.

وی با تاکید بر اینکه قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی باید به طور قطع تصویب و در بازار مسکن اعمال شود، افزود: با این حال و به دلیل مسائلی مانند بررسی و تصویب بودجه در مجلس، به نظر نمی‌رسد که این قانون به بازار مسکن امسال برسد.