در این گزارش تلاش کردیم نظرات این نامزدهای احتمالی را که در رسانههای گوناگون طرح شده، درباره رادیو و تلویزیون و شبکههای ماهوارهای جمعآوری کنیم. گرچه قطعا این تمام اظهارنظرهایی نیست که این افراد داشتهاند و ممکن است حتی بخشی از دیدگاههای آنها رسانهای نشده باشد. گرچه در یک نگاه اجمالی به نظر میرسد تعداد قابل توجهی از اهالی سیاست و حتی آنهایی که داعیهدار ریاستجمهوری کشور هستند ایدههای پخته و مشخصی درباره وضعیت رسانه مهمی چون رادیو و تلویزیون و مساله ماهواره ندارند و البته بازار شعار هم همیشه داغ است.
همچنین بیشتر افراد در صورت دعوت شدن به همایشها و نشستها و جشنوارههای موضوعی درباره مسایل رسانه ملی و هنر سخن گفتهاند و غالبا خودشان به طور مستقل درباره این موضوعات نظریهپردازی نکرده و دست به نگارش مطالبی نزدهاند.
تبیین وضعیت کنونی جهان اسلام وظیفه تلویزیون است
علی اکبر ولایتی نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری در مراسم افتتاحیه چهارمین اجلاس مجمع عمومی اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی، درباره مسائلی که نیاز است تلویزیون درباره آنها به برنامهسازی دست بزند، اظهار کرد: اولویتبندی اهداف در مسئله برنامهسازی، انعکاس خبر، بحثهای اجتماعی، اعتقادی، سیاسی، ساخت فیلم و ... بسیار مورد توجه است و اگر اهداف اولویتبندی نشود ممکن است مجموعه تحرکات، بازدهی حداکثری نداشته باشد لذا اهتمام به اولویتها ضروری به نظر میرسد. اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی باید در درجه اول تبیین وضعیت کنونی جهان اسلام را وظیفه خود قرار دهد.
وی دومین وظیفه اعضای اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی را ارائه راه حل برای مشکلات جهانی اسلام دانست و افزود: اعضا باید راهکارهای عملی ارائه کرده و در فضای رسانهای خود به آن عمل کنند. زمانی نتانیاهو در کنگره آمریکا گفت که اگر شما میخواهید با ایران مقابله کنید، ماهوارههایتان را مملو از فیلمهای پورنوگرافی کنید و این فیلمها را در ایران رواج دهید.
ولایتی همچنین تأکید کرد: دشمنان از این امکانات برای تخریب خانوادهها و اعتقادات استفاده میکند به طوری که من شنیدهام امروزه افغانستان نیز با این قبیل سی دیها دچار مشکل شده است. تقویت بنیانهای اقتصادی، اخلاقی و تلاش جهت استحکام خانوادهها از دیگر وظایف اتحادیه است. خوشبختانه برای ملتهای دنیا کارآمدی اسلام و ناکارآمدی دیگر مکاتب ثابت شده است.
کشور به رسانه مورد اعتماد مردم نیاز دارد
اکبر هاشمی رفسنجانی نامزد احتمالی ریاست جمهوری نیز درباره مدیریت رسانه موجود در کشور اظهارنظرهایی داشته است. وی گفته است: این مدیریت باید خیلی حرفهایتر از اکنون، واقعیتر و مخاطبشناستر عمل کند. کشور نیاز به رسانهای دارد که واقعا مورد اعتماد مردم باشد و مردم حرفش را بفهمند و قبول کنند. این دور از دسترس نیست و قابل تأمین است و رسانه ملی که تاثیرگذاری بیشتری دارد، در این زمینه مسئولیت بیشتری دارد.
وی افزود: دروغ همه جا بد است، اما اگر از زبان یك روزنامهنگار و در یك رسانه پخش شود، به خاطر تأثیری كه در جامعه دارد، خیلی بدتر است. دروغگویی برای حمایت از انقلاب و ولایت فقیه جای انتقاد دارد. مگر انقلاب اسلامی در جذب حمایت مردمی ضعف دارد كه گروهی به بهانه حمایت از انقلاب و ولایت فقیه خود را مجاز به دروغ و تهمت میدانند؟ انقلاب اسلامی چون براساس تعالیم اسلام بنا نهاده شده آنقدر محتوا دارد كه اگر واقعیتها بدون رنگ و لعاب دروغین به مردم گفته شود، مردم ایران، حتی پیروان اقلیتهای دینی و مذهبی هم به آن علاقمند میشوند. آنگونه كه در زمان مبارزه و در دوران پیروزی و تثبیت همه كارهای ما با مردم بود.
بیبیسی فارسی و عربی حرفهای هستند
نظرات رفسنجانی درباره رسانههای بیگانه و شبکههای ماهوارهای نیز قابل توجه است: بیبیسی را گاهی اوقات میبینم. بیبیسی در واقع برای نیل به اهدافی كه دارد، حرفهای عمل میکند. بیبیسی فارسی و عربی حرفهای عمل میکنند. خبرنگاران و گویندههای ورزیدهای دارند و از لحاظ جامعهشناسی و روابط عمومی مطلعند. در خیلی از جاها خبرنگار دارند و با سیاستی که خودشان دارند، خبرها را انتخاب میکنند و به خورد مردم میدهند، یعنی از لحن و شیوههایی که تجربه شده استفاده میکنند. حرفها را فشرده میزنند و سعی میكنند موذیانه اهداف خود را القا كنند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است: در زمان انقلاب، آن موقع آنها طرفدار شاه بودند، اما خبرهایی که بیبیسی میداد به ضرر رژیم شاه بود و خیلی وقتها این اخبار به درد ما میخورد. در همه دنیا هم همین کار را میکنند. این سیاستی است که مستمع جذب میکند و دولتها گوش میدهند، برای اینکه بببینند چه دارد میگوید و چقدر به نفعشان میگوید و چطور میتوانند جلویش را بگیرند. مردمی هم که مخالفند، گوش میدهند. آنها افکار و سیاستهای خودشان را هم در اخبار میآورند و سیاستهای خودشان را مخلوط اخبار میکنند. ما توقع نداریم بیبیسی بیاید سیاست کشور خودش را فراموش کند. سیاست آن کشور را در هر برنامهای میبینید، حتی سیاست استعماریاش را. با شیوهای حرفهای خود را در مغز مردم جا میکند. ما باید با دانش روانشناسی، جامعهشناسی و پیشبینی آینده آشنا باشیم. الان خیلی چیزها در اطلاعرسانی شرط است.
باید به کانالهای ماهوارهای که مطلب میگویند گوش داد
و اما آزادسازی ماهواره موضوعی است که هاشمی دربارهاش اینطور اظهار نظر کرده است: برخی از این کانالها برای جامعه درست نیست ولی به برخی کانالها باید گوش داد. موارد مبتذلی وجود دارد که جوانهای مردم را به انحراف میکشاند و فکر نمیکنم برای جامعه درست باشد. اما باید به کانالهایی که مطلب میگویند، گوش داد. بالاخره اینها هستند و دیگران گوش میدهند. من شخصا پشت کامپیوتر مینشینم و از اینترنت استفاده میکنم و بیشتر سایتهای خبری را میبینم. اکنون دشمنان ما، آمریکاییها و دیگران هزینه زیادی انجام میدهند تا فیلترشکنهایی درست کنند که اصلاً نشود سانسور کنیم و به آنجا میرسند که جلوی سانسور را بگیرند. اشکال بعدی که از نظر روانی پیدا میشود، این است که "الانسان حریص علی ما منع"؛ وقتی چیزی ممنوع شود، آدمهای کنجکاو بیشتر دنبال آنها میروند تا ببینند آنچه بود؟ از همان اول میگویند این کار سیاسی است. آخر هم میبینند ما حق داشتیم.
تبلیغات هنگفت دشمنان برای بزرگنمایی مشکلات ایران در ماهواره
محسن رضایی دیگر نامزد احتمالی ریاست جمهوری در گفتگویی درباره ماهواره گفت: دشمنان با بزرگنمایی مشکلات داخلی کشور دست به تبلیغات هنگفت و عجیبی در شبکههای ماهوارهای و اینترنتی در دنیا زدهاند.
ماهواره نبود بیداری اسلامی نداشتیم
حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن ابوترابی نامزد احتمالی دیگری است که با بيان اين که امروز فکر میکنید خیابانهای فرانسه با تهران از لحاظ در معرض آسیب بودن فرقی میکند، اظهار کرد: همان ماهواره و اینترنت به خانههای ما راه یافته و مرزها شکسته شده و جالب است بدانید که ما از این فضا استقبال میکنیم.
ابوترابی یادآور شد: اگر رسانه، ماهواره و اینترنت نبود تفکر انقلاب اسلامی در لبنان شنیده نمیشد و بیداری جهان اسلام را خلق نمیکرد و با اطمینان میگویم ما از این رسانههای وابسته به رژیم صهیونیستی بیشتر از مزدوران غرب استفاده کردیم. ما از رسانهها برای انتقال این فرهنگ استفاده کردیم و البته میدان جنگ است و آسیب هم خوردهایم.
صدا و سیما اثر بی دریغی بر فرهنگ کشور به جا میگذارد
دیگر نامزد احتمالی ریاست جمهوری محمد شریعتمداری است که اظهاراتی درباره صدا و سیما داشته است: مجموعه صدا و سیمای جمهوری اسلامی یک اثر بی دریغ بر هنر و فرهنگ عمومی کشور برجای میگذارد و ما به عنوان دولت ارتباط مشخص و روشنی با این مجموعه فرهنگی عظیم نداریم. همچنین نهادهای فرهنگی دیگری هستند که کار نظریه پردازی را بر عهده دارند. مانند حوزههای علمیه کشور، حوزه هنری، سازمان تبلیغات اسلامی و غیره که همه در امر فرهنگسازی مشغول هستند.
رسانه ملی میتواند حافظ رکن فرهنگ ملی ما باشد
غلامعلی حداد عادل نیز درباره رسانه ملی گفته است: صدا و سیما به ویژه رادیو فرهنگ، در امر پاسداشت از زبان و ادبیات فارسی میتوانند حافظ رکن فرهنگ ملی ما باشند و در این مسیر لازم است که کارشناسان، برنامهسازان و مدیران رادیو فرهنگ با برنامهریزی دقیق و صحیح به مفاهیم اصلی فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی بیشتر بپردازند. اصولا رادیو یک رسانه متفکر، تحلیلگر و ذهنی است و مردم با گوش دادن به برنامههای رادیویی در حقیقت به رشد ذهنی خود کمک میکنند.
وی به وظیفه موثر رادیو فرهنگ و نقش موثر آن در بین جوامع فارسی زبان اشاره و خاطرنشان کرد: تفاوت رادیو فرهنگ با دیگر رادیوهای رسانه ملی در این است که این رادیو به اعتبار فرهنگی بودنش صدای فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی است. استادان و فرهیختگان باید ارتباط بیشتر و نزدیکتری با برنامهسازان و مدیران بخشهای مختلف رادیو فرهنگ داشته باشند.
وعده کواکبیان برای راهاندازی رادیو و تلویزیون خصوصی
مصطفی کواکبیان نامزد احتمالی دیگری است که بیش از اظهار نظرهای وی در زمینه رسانه ملی و ماهواره، وعدهای که برای دولت آینده خود داده، قابل توجه است. او وعده کرده رادیو و تلویزیون خصوصی راهاندازی میکند.
تلاش مشایی برای راهاندازی شبکه مشترک ایران و آذربایجان
و اما اسفندریار رحیم مشایی نامزد احتمالی است که تلاشهایی برای راه اندازی شبکه مشترک ایران و آذربایجان داشته است. تلاشهایی که تاکنون به دلیل مسائل اعتقادی از جمله میزان حجاب بانوان در آثار این شبکه به نتیجه نرسیده است. البته نباید فراموش کرد که اسفندیار رحیم مشایی مدتی هم مدیر رادیو پیام بوده است. رادیو پیام در زمان مدیریت وی به یکی از پرشنونده ترین شبکهها تبدیل شد و البته هنوز هم محبوب است.
این چهره سیاسی همچنین در دورهای مدیر رادیو تهران نیز بوده است و جالب اینکه از وی اظهار نظری درباره رسانه ملی موجود نیست.
حامل امانتدار امواج
نامزد احتمالی دیگر حسن سبحانی در گفتگویی که نظر او درباره ماهواره را پرسیدهاند به ذکر یک عبارات توصیفی بسنده کرده است: حامل امانتدار امواج!
علیرضا زاکانی نامزد احتمالی است که رسانهای در سال 89 شایعه کرد او جای سیدعزت الله ضرغامی را در رسانه ملی میگیرد. او درباره مناظرهها اظهار نظر کرده است: از آنجایی که مناظرهها به صورت زنده پخش میشود رئیس صدا و سیما باید ارزیابی دقیقی از آفتهای آن داشته باشد تا چارچوب مشخص و الزامات اخلاقی را در این زمینه طراحی کند.
رامین مهمانپرست نامزد احتمالی است که به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه در مراسم افتتاح شبکه تلویزیونی هیسپان تیوی حضور داشته است. وی همچنین پس از قطع ماهوارهای شبکههای رادیو تلویزیون ایران از ماهواره هاتبرد واکنش نشان داد: محروم کردن ایران از شبکههای ماهوارهای نشانه نگرانی غربیها از اینکه حقایق و واقعیتها به اطلاع مردم دنیا برسد است و نمونه دیگری از نقض آزادی بیان و نقض مقررات و کنوانسیونهای بینالمللی به حساب میآید. غربیها تصور میکنند انحصار همه اخبار و تحلیلها در چند شبکه قدرتمند وابسته به قدرتهای غربی، منافع آنها را بیشتر تأمین خواهد کرد و اگر واقعیتها از طریق رسانههای کشورهای مستقل در سطح بینالمللی اطلاعرسانی شود برای آنها ایجاد نگرانی میکند. تیم حقوقی وزارت امور خارجه با همکاری کارشناسان فنی و حقوقی صدا و سیما و سایر بخشهای کشور این مسئله را از راه قانونی پیگیری میکند.
غرب نگران فعالیت رسانههای برون مرزی ایران است
اظهار نظر دیگر او درباره رسانه ملی و دیگر رسانهها ضمن بازدید از بخشهای مختلف مرکز رادیو و تلویزیون دولتی بلاروس مطرح شده است: کشورهای قدرتمند غربی سعی می کنند از طریق رسانههایشان بر دیگر کشورها سلطه داشته باشند و تلاش دارند تا چهره دیگری را جدای از واقعیات از کشورهای مستقل نشان دهند. در واقع در دورهای قرار داریم که افکار عمومی تعیین کننده سیاست خارجی کشورهاست، بنابراین قدرت رسانه تبدیل به عامل تعیین کنندهای در سیاست خارجی کشورها شده است. ما برای اینکه بتوانیم با سلطه رسانهای زنجیرهای غرب مقابله کنیم باید رسانههای کشورهای مستقل را تشویق به همکاری کنیم. یکی از دلایلی که باعث شده است کشورهای غربی نگران باشند رسانههای ما فعالیتهای برون مرزی داشته باشند ترس آنها از انعکاس واقعی حوادث کشور ماست.
این مقام وزارت خارجه کشورمان تاکید کرد: از جمله اقداماتی که کشورهای غربی که مدعی دموکراسی و آزادی بیان هستند این است که شبکههای برون مرزی جمهوری اسلامی را تحریم کردهاند. این کشورها از طرفی داعیه آزادی بیان دارند ولی از طرف دیگر نگران هستند تا ایران از طریق شبکههای برون مرزی خود دیدگاههای خود را به مردم دنیا بشناساند.
وی افزود: بیش از 50 شبکه رادیویی و تلویزیونی در ایران مشغول به کار هستند که با نزدیک شدن هر چه بیشتر رسانههای ایران و بلاروس این دو کشور مستقل میتوانند نقطه نظرات مقامات و تحولات کشورهای خود را به یکدیگر منعکس کنند.
تشکیل اتحادیه رادیو و تلویزیون بین ایران و چین
سخنگوی سابق وزارت امور خارجه که برای نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری از سمتاش استعفا کرده است، همچنین در سفری 15 روزه به چین دیدارهایی با مقامات شبکههای رادیویی و تلویزیونی این کشور داشت و در آنجا نیز بر اهمیت همکاریهای مشترک بین دو کشور در قالب اتحادیه رادیو و تلویزیون صحبت کرد. وی همچنین تاکید داشت رسانههای دو کشور باید تصویر واقعی از وضعیت ایران و چین به جهان عرضه کرده و به مقابله با هجمه رسانههای غربی بپردازند.
مهمانپرست بیشترین اظهارنظرهای ثبت شده را درباره رسانه ملی، ماهوارهها و رسانه هایی چون رادیو و تلویزیون داشته است.
در جستجوهای ما اظهارنظرهای دیگر چهرههای مطرح سیاسی که این روزها به عنوان نامزدهای انتخابات دوره یازدهم ریاستجمهوری منتظر تایید یا رد صلاحیت توسط شورای نگهبان هستند، درباره رسانه ملی و مساله ماهواره یافت نشد.