به گزاش مشرق به نقل از فارس، دولت افغانستان پس از چند سال تصمیم گرفته که اصلاحاتی در قانون تحصیلات عالی این کشور ایجاد کند، کاری که بایست آن را به فال نیک گرفت و در صورتی که اصلاحات کارشناسی شده‌ای انجام شود؛ پی محکمی برای بنای توسعه یافتگی این کشور خواهد بود.
به همین خاطر، مجلس نمایندگان افغانستان روز شنبه 4 خرداد به بررسی طرح پیشنهادی دولت افغانستان پرداخت اما نتیجه آن تعویق بررسی قانون تحصیلات عالی و اختلاف نمایندگان مجلس این کشور بود.
در طرح پیشنهادی دولت افغانستان واژه «پوهنتون» (دانشگاه) و «پوهنحی» (دانشکده) آمده بود که تعدادی از نمایندگان خواستار به کار بردن «دانشگاه» و «دانشکده» در کنار این دو واژه «پشتو» شدند.
و این آغازی برای پایان جلسه‌ای بود که پس از پنج سال سکوت قرار بود تا نمایندگان، قانون تحصیلات عالی این کشور را بررسی کنند.
موافقان و مخالفان با استناد به ماده شانزدهم قانون اساسی افغانستان، صف آرایی و تفسیرها کردند که منجر به تعویق این بررسی شد.
مخالفان، به کار بردن دانشگاه و دانشکده را مغایر با ماده شانزدهم قانون اساسی دانستند و تاکید کردند که بر اساس این ماده بایست «مصطلحات علمی و اداری ملی موجود در کشور حفظ می‌گردد».
موافقان هم با تاکید بر اینکه زبان‌های پشتو و فارسی دری هر دو در قانون اساسی به رسمیت شناخته شده‌اند اصرار بر به کار بردن واژه‌های پشتو را مانع رشد زبان فارسی خواندند و معادل‌سازی و ترجمه را حق مردم افغانستان دانستند.
پس از جلسه بی‌نتیجه نمایندگان، قرار شد کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان تعریفی از «مصطلحات ملی» ارائه دهد که شاید این اختلافات اندکی کاهش یابد.
پیش از این نیز ماجرای زبان‌های فارسی و پشتو در سال 1386 به شکل دیگری در افغانستان مطرح شد.
گزارشگر تلویزیون ملی افغانستان در شهر «مزار شریف» پس از بیست سال از کارش برکنار شد و از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ این کشور متهم به استفاده از کلمات برخلاف اصول ملی و فرهنگی این کشور شناخته شد.
«بصیر بابی» گزارشگر تلویزیون ملی افغانستان به جای استفاده از کلمات پوهنتون، پوهنحی و محصلین واژه های دانشگاه، دانشکده و دانشجویان را به کار برده بود.
همچنین «عبدالکریم خرم» وزیر وقت اطلاعات و فرهنگ افغانستان همچنین دکتر «صفوت» مدیر تلویزیون بلخ و «احمدی» مدیر عمومی آن را به جریمه نقدی محکوم کرد.
این در حالی است که چندین ماه پس از ماجرای بصیر بابی، همان ماجرا در دانشگاه «بلخ» تکرار شد و عده‌ای از دانشجویان تابلویی به زبان فارسی با عنوان «دانشگاه بلخ» را در کنار تابلوی قدیمی پوهنتون بلخ نصب کردند که با برخورد پلیس یک دانشجو کشته و تعدادی زخمی شدند.
از سوی دیگر در اسفند سال 1391 هم شورای وزیران افغانستان دستوری در ممنوعیت استفاده از واژه‌های «بیگانه» در رسانه‌ها بخصوص تلویزیون ملی صادر کرد اما تعریف مشخصی از کلمه واژه‌های بیگانه صورت نگرفته بود.
همچنین چندی قبل «حامد کرزی» رئیس جمهوری افغانستان نیز در سخنرانی خود از نهادهای علمی خواست که زبان تدریس در دانشگاه‌ها انگلیسی باشد تا دانشجویان پیشرفت کنند.
این در حالی است که تعداد زیادی از واژه‌های انگلیسی، عربی، اردو و تاحدودی فرانسوی متاسفانه در مراکز مختلف دولتی استفاده می‌شود اما فقط به نظر می‌رسد واژه دانشگاه یا دانشکده و دانشجو رگ گردن عده‌ای را متورم می‌کند.
این کشمکش‌ها در حالی دوباره مطرح می‌شوند که امروزه بارزترین شاخصه توسعه یافتگى هر کشورى، توان و ظرفیت تولید علمى آن است و دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالى از مهم‌ترین مراکز تولید علم محسوب می‌شوند.
معمولا کارکرد اصلی این مراکز تولید دانش، آموزش و اشاعه آن در جهت توسعه فرهنگ و روش زندگى عموم مردم جامعه است.
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی از دیگر سازمان‌ها متمایز هستند به همین خاطر مدیریت صحیح و حمایت آموزشی و ارتقای آن می‌تواند نقش بسیار مهمی در تحقق اهداف علمی داشته باشد.
به نظر کارشناسان پیشرفت و ترقی هر جامعه، حاصل تلاقی و تلفیق فرهنگ‌ها و تمدن‌های گوناگون و در نتیجه رشد در ابعاد مختلف است که توانمندی، توسعه و استقلال واقعی کشورها را به دنبال دارد.
عواملی مانند رشد فرهنگی جامعه، ارزش‌های مشترک جامعه مانند زبان که در همه امور یک کشور و مردم آن تاثیر گذار است و مجموعه عواملی که باعث ایجاد هویت برای یک جامعه می‌شود و نیز باورمندی و نیاز به توانستن و بودن را شکل می‌دهد و بسیاری موارد دیگر، در پیشرفت علمی یک کشور نقش دارند.
به نظر می‌رسد با تحول خواهی افراطی و تعصب که صرفا تنها یک عامل را باعث کندی یا سرعت در پیشرفت علمی افغانستان می‌داند، نمی‌توان در سیستم آموزشی اصلاحات آورد. اما آنچه واضح است اینکه، تا زمانی که زبان توسعه نیافته علم هم در کشور توسعه نمی‌یابد.
و قابل ذکر است که پاسداشت از زبان مادری و بالنده ساختن هر زبان تنها با همیاری مردمانی که به آن زبان سخن می‌گویند امکانپذیر است.
امروز زبان وسیله برتری یک جامعه بر جامعه دیگر نیز محسوب می‌شود.
و در نهایت آنکه به نظر آگاهان، اگر جامعه‌ای به ارزش و مفاهیم عالی زبان پی ببرد، قدمی بسیار بزرگ برای تکامل آن برداشته می‌شود، هر ملتی زبانش کامل‌تر و روانتر و از جهت بیان مفاهیم علمی و صنعتی جامع‌تر باشد آن ملت جزو ملل پیشرو شناخته خواهد شد.
کارشناسان معتقدند که با تحول‌خواهی افراطی و تعصب به تنها یک عامل، امکان اصلاح در سیستم آموزشی هیچ کشوری پدیدار نخواهد شد و تنها اصلاحات کارشناسی بر پایه خرد جمعی مبنای محکمی برای روند ثابت توسعه یافتگی در افغانستان خواهد بود.