گروه بین‌الملل مشرق - کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، همواره مشتریان ثابت شرکت‌های اسلحه‌سازی جهان، به‌ويژه کمپانی‌های غربی بوده‌اند اما در چند سال اخیر، روند این خریدها به شکل عجیبی گسترش پیدا کرده است. در این گزارش، شما تا حدودی با این حرکت و انگیزه‌های پیدا و پنهان آن آشنا مي‌شويد.


بر اساس مطالعات انجام‌شده، بین سال‌های 2010 تا 2012 میلادی کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عمان و قطر رقمی بیش از 40 میلیارد دلار را صرف خریدهای تسلیحاتی خود کرده‌اند. نسل جدید هواپیماهای اف15، بالگردهای آپاچی و بلک‌هاوک و سامانه‌های دفاع موشکی از جمله این خریدهای سنگین بوده است که در اين ميان، آل‌سعود با صرف هزینه‌ای در حدود 34 میلیارد دلار پیشتاز این لیست بوده است.


یکی از جالب‌ترین خریدهای نظامی که به‌تازگي در منطقه خلیج فارس انجام شده است مربوط به شیخ‌نشین امارات متحده عربی است. این کشور در طی قراردادی به ارزش سه میلیارد و 490 میلیون دلار سامانه دفاع موشکی ارتفاع بالا موسوم به "تاد" را از کمپانی آمریکایی "لاکهید مارتین" خرید. کارشناسان غربی و دولت امارات متحده عربی دلیل این خرید را مقابله با تهدیدات موشکی از جانب ایران عنوان کرده‌اند. صرف نظر از اینکه تهدید واقعی در این منطقه برای کشورهای عربی و اسلامی از کجاست یک نکته بسیار جالب است.

 در صورتی که به هر دلیلی دو کشور ایران و امارات درگیر یک نبرد نظامی بشوند اصولاً این سامانه بسیار گران‌قیمت آمریکایی بدون استفاده خواهد ماند. در توضیح این مسئله باید گفت که سامانه "تاد" برای درگیری با موشک‌های بالستیک در ارتفاع بالا مثل سری موشک‌های شهاب و یا سجیل طراحی شده است و می‌توان با نگاهی بسیار ساده به فاصله کم دو کشور و وجود انواع راکت‌های برد کوتاه در نیروهای مسلح ایران به این نتیجه رسید که ایران می‌تواند به‌راحتی با یک حمله راکتی، هر يک از اهداف سياسي، نظامي و امنيتي و نيز پايگاه‌هاي خارجي موجود در خاک این شیخ‌نشین کوچک را درهم کوبد و اصولاً نیازی به استفاده از موشک‌هایی که تاد برای مقابله با آنان طراحی شده است، ندارد.


کشور عمان نیز اقدام به خرید جنگنده‌های اف 16 آمریکایی کرده و در کنار آن پادشاهي قطر نیز سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت را خریداری کرده است.

آلمان از دیگر بزرگترین صادرکنندگان سلاح به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس محسوب می‌شود. نکته مهم در این میان ایت است که میزان صادرات تسلیحات آلمانی از سال 2011 تا 2012 ميلادي به کشورهای خلیج فارس تقریباً دو برابر شده است. گزارش روزنامه "Süddeutsche Zeitung" چاپ مونیخ به این نکته اشاره دارد که صادرات تسلیحات آلمانی به کشورهای سازمان همکاری خلیج فارس در سال 2012 ميلادي در حدود يک‌میلیارد و 420 میلیارد یورو بوده است. عربستان سعودی در این بخش نیز رکوردار بوده است و بیشتر از هر کشور دیگری در این منطقه از آلمان سلاح خریداری کرده است. بحث فروش 200 دستگاه تانک لئوپارد2 ساخت آلمان نیز از جمله مسائل بحث برانگیز در پارلمان آلمان بوده است.

بر اساس قوانین آلمان هر گونه صادرات تسلیحات آلمانی باید به تأیید کمیته امنیتی این کشور به ریاست صدر اعظم و هشت عضو کلیدی کابینه برسد. احزاب سبز و چپ‌گرای آلمان به‌شدت با این فروش مخالفت و اعلام کرده‌اند که این تسلیحات آلمانی می‌تواند برای سرکوب تظاهرات مردمی در کشوری مانند "بحرین" مورد استفاده قرار بگیرد. بر اساس گزارش روزنامه "Süddeutsche Zeitung" بسیاری از سلاح‌های سبک و مهماتی که در جریان قیام‌های فراگير در زنجيره بيداري اسلامي در کشورهای عربی در چند سال اخیر توسط رژیم‌های دیکتاتور برای سرکوب مردم استفاده می‌شود ساخت آلمان است.

رژيم پادشاهي انگليس نیز در این منطقه به دنبال فروش گسترده سلاح است. عربستان سعودی اصلی‌ترین مشتری سلاح‌های ساخت کشور انگليس به شمار می‌رود. جنگنده‌های یوروفایتر و تورنادوِ انگلیسی و همچنین جت‌های آموزشی "هاوک" از جمله مهم‌ترین فروش‌های شرکت‌های انگلیسی به عربستان سعودی در سال‌های اخیر بوده است. فروش سلاح‌های تک‌تیرانداز انگلیسی به رژیم قذافی چند سال قبل از قیام مردمی در این کشور نیز از دیگر مسائلی بوده است که برای مدت‌ها نقل محافل رسانه ای غرب بوده است. ارزش قرارد فروش 72 فروندجنگنده یورو فایتر به انگلستان در حدود چهار میلیارد و 400 ملیون پوند بوده است.


فرانسه نیز که پس از سال‌های طولانی توانست جنگنده " رافائل " را به تولید انبوه برساند تلاش گسترده‌ای را برای فروش این جنگنده به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس داشته است که البته تاکنون به صورت رسمی قراردادی برای این جنگنده در منطقه به امضاء نرسیده است.


جالب اينکه سامانه‌های دفاع موشکی مثل تاد و یا پاتریوت بخش بزرگی از این قراردادهای نظامی را تشکیل می دهد که نشانه‌ای روشن از تشديد سیاست‌های ایران‌هراسی در منطقه به شمار می‌آید.


"بهداشت" و "آموزش"؛ قربانيان اصلي شهوت سلاح شيوخ عرب

نکته مهمی که شاید تا به امروز بسیاری به آن نپرداخته‌اند این است که این سیاست‌ها تا چه حد بر روی جوامع کشورهای حاشیه خلیج فارس اثر گذاشته است. جالب است بدانید که همسایگان جنوبی عرب کشور ما از جمله کشورهای جهان با بالاترین میزان هزینه‌های نظامی در جهان به شمار می‌آیند.

شیخ‌نشین‌های عرب همسایه ایران در چند سال اخیر، حدود 10 درصد از میزان تولید ناخالص داخلی خود را به هزینه‌های دفاعی اختصاص داده‌اند. باید گفت که این مقدار برای آمریکا در حدود 4.5 و میانگین جهانی نیز در حدود 2.5 درصد است. بخش آموزش و سلامت، نخستین قربانیان این هزینه‌های گسترده در کشورهای عربی هستند. پادشاهي قطر در این خصوص، بدترین وضعیت دارد و تنها 1.8 درصد از تولید ناخالص داخلی را به سلامت و 2.5 درصد را به آموزش اختصاص می‌دهد که به لحاظ معيارهاي بين‌المللي در رده‌هاي بسيار پايين است و در مقايسه با وضع ديگر کشورهاي منطقه مانند جمهوري اسلامي ايران، وضعيت بسيار اسفباري دارد.

البته باید گفت که قطر در سال‌های اخیر به لطف افزایش قیمت نفت و گاز و حرص و ولع براي برداشت از ميادين مشترک گازي با ايران در حوزه حليج فارس، رشد 18.8 درصدی اقتصادی را تجربه می‌کند. مؤسسه " BICC " که در آلمان قرار دارد با اعلام این ارقام اعلام می‌کند جمهوری اسلامی ایران به‌رغم تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی و تحریم‌های موجود به همراه تهدیدات مداوم کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی از تمامی همسایه‌های جنوبی خود کمتر در بخش دفاعی هزینه می‌کند و در سال 2012 ميلادي در رديف سی و چهارمين هزینه‌های دفاعی جهان قرار داشته است.

باید گفت که استانداردهای دوگانه، بحث حفظ امنیت انرژی و همچنین کسب سود گسترده باعث شده است تا کشورهای غربی که در بسیاری از اوقات داعیه مسائلی همچون رعایت حقوق بشر را دارند به‌راحتی در برابر دلارهای بادآورده نفتی کشورهای عربی نرم می‌شوند و انواع تسلیحات را در اختیار این رژیم‌های دیکتاتور قرار می‌دهند. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند همان‌گونه که کمک‌های بی‌هدف غرب به گروه القاعده در دهه 1980 میلادی در افغانستان باعث پدید آمدن گروهای تروریستی و حملات در جهان غرب شد، امروز نیز این تسلیحات راه خود را به میان گروه‌های تروریستی باز کرده و در نهایت این شهروندان غربی هستند که بایستی قربانی سیاست‌های دوگانه دولت مردان خود شوند.