به گزارش سرویس فرهنگی مشرق به نقل از فارس، دومین شب از مجموعه نشست‌های «شب‌های ایرانشهر» به علی‌اکبر دهخدا ادیب، شاعر و سیاستمدار ایرانی و آثار ارزشمند وی اختصاص داشت.
براساس این گزارش، اجرای این بزرگداشت بر عهده سهیل محمودی بود. مجید سرسنگی ضمن خیرمقدم در ابتدای این مراسم از حدادعادل دعوت کرد تا درباره دهخدا سخنرانی کند.
غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم اظهار داشت: دهخدا از مردان بزرگ تاریخ ایران است. او از مردان بزرگ تاریخ معاصر ماست، از مردانی است که در انتقال ارزش‌های مثبت دوران تجدد به ایران نقش بزرگی ایفا کرده و سهم بسزایی دارد.
وی افزود: در گسترش علم و فرهنگ، ارتقای دانش و بسط آزادی در این کشور، دهخدا سهمی فراموش‌ناشدنی دارد؛ زندگانی دهخدا پرفراز و نشیب است، اما اگر کسی همت می‌کرد و فیلمی از زندگانی دهخدا می‌ساخت و آن فیلم به صورت یک سریال تلویزیونی پخش می‌شد، می‌توانست بسیار جذاب باشد (به اعتقاد من باید روزی کسی این همت را انجام دهد).
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن موفق شمردن دهخدا در این عرصه، تلاش‌های وی را ماندگار خواند و افزود: شخصیت دهخدا در چند عرصه بسیار موفق بود، عصر نخست در حوزه روزنامه‌نگاری است، او روزنامه صوراسرافیل را با جهانگیرخان منتشر می‌کرد؛ در دوران استبداد صغیر، روزنامه‌ای بوده که وقتی محمدعلی شاه کودتا می‌کند میرزا جهانگیرخان شیرازی را به جرم انتشار این روزنامه به این دلیل که دهخدا با نام «دخو» چرند و پرند را منتشر می‌کرده اعدام می‌کند، در این زمان دهخدا هم فراری می‌شود، چرا که اگر محمدعلی شاه به او دست می‌یافت اعدام می‌شد.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه دهخدا سعی کرد در پاریس صوراسرافیل را منتشر کند، ولی در سال 1327 پس از عدم موفقیت در پاریس، سروش را در استانبول با افکار مشروطه‌خواهی و آزادیخواهی منتشر کرد، افزود: از جنبه‌های دیگر زندگی دهخدا انتشار همین مجله سروش است. اما جنبه دوم فعالیت‌های او سیاسی است. بلافاصله پس از استبداد صغیر، از دو شهر دهخدا به عنوان نماینده مجلس انتخاب می‌شود. این دو شهر تهران و کرمان بودند. انتخاب دهخدا از سوی مردم کرمان به این دلیل بود که او برای دفاع از حق مردم در برابر حاکم مستبد کرمان ایستاد، از این رو با رأی مردم این شاعر و سیاستمدار وارد مجلس شده و به اعتدالیون می‌پیوندد که بخشی از فعالیت‌های سیاسی او محسوب می‌شود.
حداد عادل به عرصه سومی اشاره و عنوان کرد: حقوقدانی و مدیریت دهخدا در مدرسه سیاسی و مدرسه حقوق و دانشکده حقوق بود، او جزو اولین درس‌خوانده‌های مدرسه سیاسی بوده است. دهخدا بعدها رئیس این مدرسه سیاسی می‌شود و پس از آن مدرسه حقوق و علوم سیاسی تشکیل می‌شود که پیش از تأسیس دانشگاه تهران به ریاست دانشکده حقوق انتخاب شده و تا سال 1320 این مدیریت را ادامه می‌دهد.
رئیس فرهنگستان زبان فارسی فعالیت دیگر دهخدا را علمی دانست و تصریح کرد: دهخدا هم در ایران خوب درس خوانده بود و هم علم و سواد حوزه‌ای، ادبیت و عربیت قدیم را به خوبی فراگرفته و با ادبیات فارسی آشنا بود، ضمن اینکه دو سالی هم در اروپا بود و با تمدن فرنگی و عربی از نزدیک آشنا بود. او همت خود را صرف تألیف می‌کند و به سراغ امثال‌الحکم می‌رود و جامع‌ترین امثال‌الحکم را در چهار جلد منتشر می‌کند.
این مقام مسئول به عرصه تألیف هم اشاره و اضافه کرد: کار اصلی دهخدا در عرصه تألیف و فعالیت‌های علمی، همان لغت‌نامه است که مجموعه لغت‌نامه 222 جزوه است که از سال 1318 تا 1358 طول کشیده است. این مجموعه بزرگ و سترگ لغت‌نامه به فارسی‌زبانان هدیه شده است، در واقع این اثر خزانه لغت فارسی، پیکره واژگان فارسی است و ما در هر لغت نامه دیگری که پس از آن منتشر می‌شود هنوز جانشینی برای این اثر نیامده است. از این جهت دهخدا حق ویژه‌ای به گردن همه فارسی‌زبانان جهان دارد.
حداد عادل بخشی از فعالیت‌های دهخدا را مقارن با جنگ جهانی اول خواند و ادامه داد: در این هنگام، دهخدا از ترس به روستاهای شهر کرد پناه می‌برد و دو سال و نیم در نزد خوانین بختیاری مهمان بود.
وی ادامه داد: دهخدا در زمان مصدق به حکم طبیعت آزادیخواهی از دولت مصدق پشتیبانی می‌کند. وقتی که کودتا می‌شود نام دهخدا در روزنامه‌ها اعلام می‌شود که در غیاب شاه رئیس شورای سلطنت بوده است، پس از کودتای 28 مرداد دهخدا مغضوب بوده و دوباره او را به دادگاه احضار می‌کنند.
این نویسنده با اشاره به اینکه اشعار دهخدا اگرچه زیاد نیست اما از استواری لازم برخوردار است، به سبک شاعرانه «دخو» اشاره و لازمه بررسی آن را جلسه‌ای جداگانه خواند.
رئیس فرهنگستان زبان فارسی عنوان کرد: دهخدا هر چند سال یکبار باید به نسل جوان معرفی شود تا مردم بدانند وضع امروز ایران نتیجه تلاش چه بزرگانی در گذشته بوده است.
حداد عادل تصریح کرد: فرهنگستان زبان و ادب فارسی موفق شده 70 سال پس از کار سترگ دهخدا به تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی اقدام کند. از ابتدای تأسیس فرهنگستان به این نتیجه رسیده بودیم که با تحولی که در دانش فرهنگ‌نویسی در جهان رخ داده و پیشرفت‌هایی که در زبان‌شناسی در راستای روش‌های فرهنگ‌نگاری فراهم آمده و اسباب جدیدی که برای تسهیل کار اختراع شده، همچنین نسخه‌های خطی کشف و چاپ شده، واژگان جدید لازم است و باید یک لغت‌نامه دهخدای دیگری پاسخگوی احتیاجات امروزی ایرانیان باشد و تألیف شود.
وی در پایان گفت: خوشبختانه دکتر علی‌اشرف صادقی در فرهنگستان این کار را قبول کرد و جلد اول این کتاب فرهنگ جامع زبان فارسی پس از 18 سال منتشر و حرف آ اردیبهشت ماه در نمایشگاه کتاب در بیش از 1200 صفحه منتشر شد. پیش‌بینی ما برای ادامه تا 30 جلد و 40 هزار صفحه است، اما این روزها که مشکل بودجه پیش آمده، یکی از دغدغه‌های من ادامه این کار و تسریع در تألیف است، اما کار دشوار است.
براساس این گزارش، اجرای این بزرگداشت بر عهده سهیل محمودی بود. مجید سرسنگی ضمن خیرمقدم در ابتدای این مراسم از حدادعادل دعوت کرد تا درباره دهخدا سخنرانی کند.
غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم اظهار داشت: دهخدا از مردان بزرگ تاریخ ایران است. او از مردان بزرگ تاریخ معاصر ماست، از مردانی است که در انتقال ارزش‌های مثبت دوران تجدد به ایران نقش بزرگی ایفا کرده و سهم بسزایی دارد.
وی افزود: در گسترش علم و فرهنگ، ارتقای دانش و بسط آزادی در این کشور، دهخدا سهمی فراموش‌ناشدنی دارد؛ زندگانی دهخدا پرفراز و نشیب است، اما اگر کسی همت می‌کرد و فیلمی از زندگانی دهخدا می‌ساخت و آن فیلم به صورت یک سریال تلویزیونی پخش می‌شد، می‌توانست بسیار جذاب باشد (به اعتقاد من باید روزی کسی این همت را انجام دهد).
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن موفق شمردن دهخدا در این عرصه، تلاش‌های وی را ماندگار خواند و افزود: شخصیت دهخدا در چند عرصه بسیار موفق بود، عصر نخست در حوزه روزنامه‌نگاری است، او روزنامه صوراسرافیل را با جهانگیرخان منتشر می‌کرد؛ در دوران استبداد صغیر، روزنامه‌ای بوده که وقتی محمدعلی شاه کودتا می‌کند میرزا جهانگیرخان شیرازی را به جرم انتشار این روزنامه به این دلیل که دهخدا با نام «دخو» چرند و پرند را منتشر می‌کرده اعدام می‌کند، در این زمان دهخدا هم فراری می‌شود، چرا که اگر محمدعلی شاه به او دست می‌یافت اعدام می‌شد.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه دهخدا سعی کرد در پاریس صوراسرافیل را منتشر کند، ولی در سال 1327 پس از عدم موفقیت در پاریس، سروش را در استانبول با افکار مشروطه‌خواهی و آزادیخواهی منتشر کرد، افزود: از جنبه‌های دیگر زندگی دهخدا انتشار همین مجله سروش است. اما جنبه دوم فعالیت‌های او سیاسی است. بلافاصله پس از استبداد صغیر، از دو شهر دهخدا به عنوان نماینده مجلس انتخاب می‌شود. این دو شهر تهران و کرمان بودند. انتخاب دهخدا از سوی مردم کرمان به این دلیل بود که او برای دفاع از حق مردم در برابر حاکم مستبد کرمان ایستاد، از این رو با رأی مردم این شاعر و سیاستمدار وارد مجلس شده و به اعتدالیون می‌پیوندد که بخشی از فعالیت‌های سیاسی او محسوب می‌شود.
حداد عادل به عرصه سومی اشاره و عنوان کرد: حقوقدانی و مدیریت دهخدا در مدرسه سیاسی و مدرسه حقوق و دانشکده حقوق بود، او جزو اولین درس‌خوانده‌های مدرسه سیاسی بوده است. دهخدا بعدها رئیس این مدرسه سیاسی می‌شود و پس از آن مدرسه حقوق و علوم سیاسی تشکیل می‌شود که پیش از تأسیس دانشگاه تهران به ریاست دانشکده حقوق انتخاب شده و تا سال 1320 این مدیریت را ادامه می‌دهد.
رئیس فرهنگستان زبان فارسی فعالیت دیگر دهخدا را علمی دانست و تصریح کرد: دهخدا هم در ایران خوب درس خوانده بود و هم علم و سواد حوزه‌ای، ادبیت و عربیت قدیم را به خوبی فراگرفته و با ادبیات فارسی آشنا بود، ضمن اینکه دو سالی هم در اروپا بود و با تمدن فرنگی و عربی از نزدیک آشنا بود. او همت خود را صرف تألیف می‌کند و به سراغ امثال‌الحکم می‌رود و جامع‌ترین امثال‌الحکم را در چهار جلد منتشر می‌کند.
این مقام مسئول به عرصه تألیف هم اشاره و اضافه کرد: کار اصلی دهخدا در عرصه تألیف و فعالیت‌های علمی، همان لغت‌نامه است که مجموعه لغت‌نامه 222 جزوه است که از سال 1318 تا 1358 طول کشیده است. این مجموعه بزرگ و سترگ لغت‌نامه به فارسی‌زبانان هدیه شده است، در واقع این اثر خزانه لغت فارسی، پیکره واژگان فارسی است و ما در هر لغت نامه دیگری که پس از آن منتشر می‌شود هنوز جانشینی برای این اثر نیامده است. از این جهت دهخدا حق ویژه‌ای به گردن همه فارسی‌زبانان جهان دارد.
حداد عادل بخشی از فعالیت‌های دهخدا را مقارن با جنگ جهانی اول خواند و ادامه داد: در این هنگام، دهخدا از ترس به روستاهای شهر کرد پناه می‌برد و دو سال و نیم در نزد خوانین بختیاری مهمان بود.
وی ادامه داد: دهخدا در زمان مصدق به حکم طبیعت آزادیخواهی از دولت مصدق پشتیبانی می‌کند. وقتی که کودتا می‌شود نام دهخدا در روزنامه‌ها اعلام می‌شود که در غیاب شاه رئیس شورای سلطنت بوده است، پس از کودتای 28 مرداد دهخدا مغضوب بوده و دوباره او را به دادگاه احضار می‌کنند.
این نویسنده با اشاره به اینکه اشعار دهخدا اگرچه زیاد نیست اما از استواری لازم برخوردار است، به سبک شاعرانه «دخو» اشاره و لازمه بررسی آن را جلسه‌ای جداگانه خواند.
رئیس فرهنگستان زبان فارسی عنوان کرد: دهخدا هر چند سال یکبار باید به نسل جوان معرفی شود تا مردم بدانند وضع امروز ایران نتیجه تلاش چه بزرگانی در گذشته بوده است.
حداد عادل تصریح کرد: فرهنگستان زبان و ادب فارسی موفق شده 70 سال پس از کار سترگ دهخدا به تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی اقدام کند. از ابتدای تأسیس فرهنگستان به این نتیجه رسیده بودیم که با تحولی که در دانش فرهنگ‌نویسی در جهان رخ داده و پیشرفت‌هایی که در زبان‌شناسی در راستای روش‌های فرهنگ‌نگاری فراهم آمده و اسباب جدیدی که برای تسهیل کار اختراع شده، همچنین نسخه‌های خطی کشف و چاپ شده، واژگان جدید لازم است و باید یک لغت‌نامه دهخدای دیگری پاسخگوی احتیاجات امروزی ایرانیان باشد و تألیف شود.
وی در پایان گفت: خوشبختانه دکتر علی‌اشرف صادقی در فرهنگستان این کار را قبول کرد و جلد اول این کتاب فرهنگ جامع زبان فارسی پس از 18 سال منتشر و حرف آ اردیبهشت ماه در نمایشگاه کتاب در بیش از 1200 صفحه منتشر شد. پیش‌بینی ما برای ادامه تا 30 جلد و 40 هزار صفحه است، اما این روزها که مشکل بودجه پیش آمده، یکی از دغدغه‌های من ادامه این کار و تسریع در تألیف است، اما کار دشوار است.